Prawo i p k s V Konarska Wrzosek (79)

żonych), przedmiotowo (np. tylko do kary lub tylko do niektórych czynów), podmiotowo-przedmiotowo (np. gdy tylko jeden oskarżony z wielu wnosi apelację co do kary).

gravamen

Kierunek środka odwoławczego wyznacza stosunek środka odwoławczego do interesu prawnego skarżącego. Środek odwoławczy może być wniesiony na korzyść bądź na niekorzyść skarżącego. Wymienione ograniczenia odnośnie do kierunku środka odwoławczego wynikają z powinności wykazania przez skarżącego tzw. grauamen. Stosownie do art. 425 § 3 Icp.k. odwołujący może skarżyć jedynie rozstrzygnięcia lub ustalenia naruszające jego prawo lub szkodzące jego interesom. Istotą grauamen jest zatem domniemanie, że zaskarżone orzeczenie jest niekorzystne dla skarżącego.

granice środka odwoławczego

Granice zaskarżenia, zarzuty odwoławcze oraz kierunek środka odwoławczego wyznaczają granice środka odwoławczego, czyli zakres tego środka, a więc granice rozpoznania sprawcy przez organ drugiej instancji (zob. S. Waltoś, Proces karny..., s. 545). Rozszerzenie rozpoznania środka odwoławczego poza jego granice jest dopuszczalne w⁷ następujących wypadkach:

1)    stwierdzenia bezwzględnych przyczyn odwoławczych (art. 439 § 1 Icp.k. i 440 k.p.łc);

2)    orzekania na korzyść oskarżonego (art. 434 § 1 i 2 k.p.k.);

3)    uchylenia lub zmiany orzeczenia na korzyść współoskarżonych, choćby nie wynieśli środka odwoławczego, jeżeli sąd uchylił je lub zmienił na rzecz współoskarżonego, którego środek odwoławczy dotyczył, gdy te same względy przemawiają za uchyleniem lub zmianą na rzecz tamtych (art 435 k.p.łc).

Natomiast zawyżenie rozpoznania środka odwoławczego polega na tym. że sąd może ograniczyć rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podniesionych przez stronę lub podlegających uwzględnieniu z urzędu, jeżeli rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne lub bezprzedmiotowe dla dalszego toku postępowania (art. 436 Icp.k.).

Do zaskarżenia orzeczenia jedynie w zakresie kosztów⁷ lub opłat wymierzonych w⁷ wyroku, właściwym środkiem odwoławczym nie jest apelacja, ak zażalenie (art. 460 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.).

2.2. Właściwość sądów odwoławczych

właściwość

sądów

W spraw⁷ach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe orzekają sądy powszechne albo sądy wojskowe (art. 115 § 1 k.k.s.). Sądy wojskowe orzekają w⁷ spraw⁷ach, w⁷ których oskarżonym jest żołnierz w rozumieniu art. 53 § 36 k.k.s. Właściwość sądów odwoławczych uzależniona jest od rodzaju sądu, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji. Zasadą jest wszak, że w postępowaniu w spraw^rach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe

412