PwTiR077

152 Rozdział 6

uprawiania żeglarstwa, a także zasady bezpieczeństwa przy uprawianiu żeglarstwa określa rozporządzenie Ministra Sportu w sprawie uprawiania żeglarstwa z 2006 r. Wiele ustaleń tego rozporządzenia dotyczy kwestii wymagających regulacji ustawowej, a nie w drodze aktu wykonawczego. Zgodnie z tymi ustaleniami posiadanie kwalifikacji niezbędnych do uprawiania żeglarstwa oraz wynikające z nich uprawnienia potwierdza dokument zwany patentem. Odróżnia się cztery rodzaje patentów w żeglarstwie: żeglarza jachtowego, sternika jachtowego, jachtowego sternika morskiego oraz kapitana jachtowego. W żeglarstwie motorowym zaś jest aż sześć rodzajów patentów: sternika motorowodnego, starszego sternika motorowodnego, morskiego sternika motorowodnego, kapitana motorowodnego, motorzysty motorowodnego i mechanika motorowodnego. Odrębnie jest potraktowane uprawianie żeglarstwa motorowego przy holowaniu narciarza wodnego lub statków powietrznych i kwalifikacje w tym zakresie potwierdza dokument zwany licencją. Jego uzyskanie jest uzależnione od posiadania patentu potwierdzającego kwalifikacje co najmniej w stopniu sternika motorowodnego. Wzory patentów żeglarskich i licencji określają załączniki do omawianego rozporządzenia.

Wydanie patentu żeglarskiego lub licencji następuje zasadniczo osobie pełnoletniej, która ukończyła stosowne szkolenie i zdała egzamin oraz odbyła wymaganą liczbę rejsów o określonej minimalnej liczbie godzin żeglugi. Tylko stopień żeglarza jachtowego oraz sternika motorowodnego może uzyskać osoba niepełnoletnia, która ukończyła 12 lat. Trzeba podkreślić, że wydane patenty i licencje są ewidencjonowane przez właściwy polski związek sportowy.

Uprawianie żeglarstwa wiąże się z wieloma niebezpieczeństwami, co potwierdzają występujące w tej dziedzinie wypadki. Toteż tak ważne znaczenie ma zachowanie zasad bezpieczeństwa w tym zakresie, w tym w szczególności używanie sprawnego technicznie sprzętu pływającego. Omawiane rozporządzenie z 2006 r. wymaga, aby każdy statek był wyposażony w środki bezpieczeństwa, zgodnie z wpisem w dokumencie rejestracyjnym lub w karcie bezpieczeństwa statku. Podczas podróży musi być prowadzona ciągła obserwacja akwenu, w tym innych jednostek pływających.

Kapitan (kierownik) statku jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo żeglugi. Od tej odpowiedzialności nie zwalnia go powierzenie członkowi załogi wykonania określonej czynności lub funkcji związanej z żeglugą. Kapitan jest zobowiązany przed wyjściem statku z portu zapoznać członków załogi z zasadami użytkowania środków' bezpieczeństwa będących na wyposażeniu jachtu oraz procedurami alarmowymi. Dla zapewnienia bezpieczeństwa przy uprawianiu żeglarstwa kapitan statku ma obowiązek przedsięwziąć wszelkie środki wynikające z zasad dobrej praktyki żeglarskiej.

Względy bezpieczeństwa wymagają, aby przebywająca na pokładzie statku osoba nicumiejąca pływać miała założoną kamizelkę ratunkową. Wyraźnie zobowiązuje do tego omawiane rozporządzenie z 2006 r. Nakłada ono też na osobę przebywającą podczas rejsu na pokładzie statku w nocy lub pracującą na maszcie do założenia szelek bezpieczeństwa. Żeglowanie zaś na morzu w trudnych warunkach pogodowych pociąga za sobą obowiązek każdej osoby przebywającej na pokładzie statku założenia szelek bezpieczeństwa i kamizelki ratunkowej. To kapitan statku decyduje o założeniu środków asekuracyjnych, kamizelek ratunkowych lub szelek bezpieczeństwa przez członków załogi umiejących pływać. Również osoba holowana na innym obiekcie pływającym lub statku powietrznym powinna mieć założony środek asekuracyjny lub kamizelkę ratunkową. W takiej sytuacji na statku holującym inny obiekt musi być obserwator siedzący tyłem do kierunku płynięcia statku.

Dodatkowe niebezpieczeństwa przy uprawianiu żeglarstwa wynikają z młodego wieku osób je uprawiających. Omawiane rozporządzenie z 2006 r. pozwala na realizowanie uprawnień żeglarskich przez osoby, które nie ukończyły 16 lat, jedynie pod nadzorem. Za prowadzenie jachtów pod nadzorem uważa się żeglugę w porze dziennej na akwenie, na którym jest prowadzona ciągła obserwacja oraz jest zapewniona możliwość podjęcia natychmiastowej akcji ratowniczej z wykorzystaniem łodzi ratunkowej i odpowiedniego sprzętu ratunkowego oraz wyposażenia technicznego.

Trzeba też podkreślić, że podczas zorganizowanych form szkolenia żeglarskiego i motorowodnego za bezpieczeństwo jest odpowiedzialny kierownik wyszkolenia. W przypadku żeglarskiego treningu sportowego odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa na osobie posiadającej uprawnienia instruktora sportu lub trenera żeglarstwa. Za bezpieczeństwo zaś podczas motorowodnego treningu sportowego odpowiada instruktor sportu w dziedzinie motorowodnej lub trener motorowodny.

Odrębnie należy wspomnieć o szczegółowych warunkach bezpieczeństwa uczestników imprez żeglarskich, co obecnie reguluje zał. nr 7 do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne z 1997 r. Projektowane nowe rozporządzenie z 2007 r. ma zawierać zał. nr 5, którego ramy obejmą szerszą problematykę warunków bezpieczeństwa osób uprawiających sporty lub rekreację na wodach, mieszczącą w sobie oprócz żeglarstwa także sporty motorowodne, narciarstwo wodne, wioślarstwo, kajakarstwo, lotniarstwo i paralotniarstwo holowane za statkami motorowymi. Wskazane przepisy wykonawcze będą zobowiązywały do przestrzegania zasad bezpieczeństwa (w tym prawideł i przepisów dotyczących pierwszeństwa na wodzie oraz znaków nawigacyjnych i innych znaków obowiązujących na danym obszarze wodnym i terenie przyległym) oraz używania sprzętu sprawnego technicznie i dostosowanego do rodzaju podejmowanej aktywności.

Projektowane ustalenia zał. nr 5 do rozporządzenia Rady Ministrów z 2007 r. formułują zasadę, że za zapewnienie bezpieczeństwa uczestników imprez.