WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS3 I djvu

170 —

prawiwszy się do dalszych wycieczek morskich, zaczynają uprawiać korsarstwo. Takiemi korsarzami byli Wikingowie skandynawscy, Słowianie pomorscy, Grecy z okresu Homer u, Karaibowie, Malajowie. Wreszcie i Fenicjanie, bardziej dbający o korzyści handlowe, przy okazji bynajmniej nie gardzili rozbojem. Ktokolwiek nie odznaczył się, jako opryszek, i nie przywiózł dostatecznych łupów, tego spotykała pogarda rodaków. Podróż w niewielkiej łodzi, zawierającej najwięcej kilkanaście osób, od każdego z uczestników wymagała dodatnich przymiotów ducha. A kiedy załoga przybiła do brzegu, inicjatywa osobista była nie tylko pożyteczną, ale i konieczną. Każde pokolenie przebywało masowy dobór, który, ogarniając cały ogół, doskonalił rasę, jako żywioł czynny dziejowy. Życie więc nieustannie ćwiczyło mieszkańców wybrzeża: w okresie pierwotniejszym pod wpływem walki z żywiołem morskim o środki utrzymania, w późniejszym dzięki żegludze, handlowi i korsarstwu. Powstawała rasa psychiczna, wśród której poziom inicjatywy i ruchliwości był u każdej osobnej jednostki względnie wysoki,—rasa awanturników dziejowych, kolonizatorów podbitego terytorjum. W obrębie ojczyzny, o ile ukazywały się większe ogniska zaludnienia, pojawiały się rzplite miejskie; poza jej granicami ci sami ludzie umieli trzymać w żelaznych karbach podbite i wyzyskiwane ludy, a gminowładztwo wewnętrzne, w kraju ojczystym, pochodziło nie tyle z rozwoju solidarności społecznej, ile z indywidualizmu, który żądał swobody-