201205102152

II. TECHNOLOGIA, NARZĘDZIA I OBRABIARKI DO NAGNIATANIA    345 nagniataka zamocowuje się w imaltu nożowym tokarki. Siłę docisku elementu do obracającego przedmiotu wywiera się poprzez przesuw nagniataka wraz z suportem poprzecznym obrabiarki. Wartość siły odczytuje się na odpowiednio wyskalowanym czujniku 1. Śrubami ograniczającymi 5 można w pewnym stopniu usztywnić konstrukcję ramienia i zmniejszyć wibrację podczas nagniatania. Ramię 2, wykonane ze stali 65G, jest wymienne zależnie od potrzeb obróbki. Głębokość otworów obrabianych takimi nagniatakami jest ograniczona niebezpieczeństwem wystąpienia drgań układu przy głębokościach otworów przekraczających 120-M5Ó mm.

Do obróbki otworów o średnicach większych niż 28 mm i średniej głębokości używa się na wytaczarkach oraz wiertarko-frezarkach nagnia-taków ze stożkowymi chwytami, np. o konstrukcji przedstawionej na rys. 10-24b. Element nagniatający 1 jest zamocowany w płytkowej dźwigni 2, połączonej z zaczepem 4, który jest naciągany sprężyną 5. Regulowana siła naciągu sprężyny powoduje docisk elementu diamentowego do obrabianej powierzchni otworu. Wartość siły docisku ustawia się przed wprowadzeniem nagniataka do otworu.

Do wygładzania ślizgowego na wytaczarkach stosuje się małe nagnia taki sprężyste, umieszczane w gniazdach noży, którymi otwór ten został uprzednio roztoczony, przy tym samym zamocowaniu. W przypadku obróbki głębokich otworów o średnicach większych niż 50 mm stosuje Się dwuelementowe głowice nagniatające, zamocowane w wytaczadłach lub nieobrotowych drągach drążonych (wówczas, podczas obróbki obraca się przedmiot). Przykład takiej konstrukcji głowicy zamieszczono na rys. 10-24c [256). Elementy diamentowe 1 są zamocowane w tulejkach 3. Obracając specjalnym kluczem tuleję 3, powoduje się przesuw nakrętki 4 i ściśnięcie sprężyny 5. Głowicę ustawia się na określony wymiar nakrętkami regulacyjnymi 2. Podczas obróbki elementy nagniatające należy ustawić poziomo jak na rys. 10-23c, ponieważ wióry i inne zanieczyszczenia opadają wówczas na dno obracającego się otworu i nie powodują dodatkowo zużycia powierzchni diamentów.

Przedstawione narzędzia pracujące z dociskiem sprężystym mają wspólne wady tzn. kopiowanie kształtu otworu po poprzedniej operacji oraz skłonność do wibracji. W związku z tym obrabiane otwory powinny być dokładnie roztoczone w operacji poprzedzającej wygładzenie ślizgowe. W celu zwiększenia wydajności obróbki elementami diamentowymi i polepszenia jakości powierzchni obrobionej, można stosować głowice wieloelementowe, np. o czterech elementach dociskanych równomiernie przez układ hydrauliczny z masą hydroplastyczną (rys. 10-25).

Głowice do nagniatania ślizgowego otworów na wytaczarkach stosuje się w technologii korpusów stalowych i żeliwnych, w następujących przeciętnych warunkach obróbkowych (dla otworu o średnicy 48 mm i głębokości 285 mm wykonanego w korpusie konika tokarki z żeliwa Z1250): F = 1,5 kN, p =? 0,05 mm/obr, v - 1,67 m/s. W warunkach tych uzyskano chropowatość po nagniataniu R, “ 0,32 pm (dla obróbki poprzedzającej R. ■=* 1,25 pm) oraz falistość o wysokości W, = 2 pm.

Konstrukcje narzędzi stosowanych do nagniatania ślizgowego sposobem przetłaczania (przepychania lub przeciągania ślizgowego) zamieszczono w uproszczonej formie na rys. 2-27 i 2-28. Do przetłaczania otworów w produkcji seryjnej i masowej stosuje się, oprócz kulek nagniatają-

10. TECHNOLOGIA NAGNIATANIA WEWN. POWIERZCHNI WM.CO*r

•fSUNEK 10-25. Głowica czceroelementowa do fugninuiU irojowejo dłuaHiDnl; I — ilwma ■ugniatający, 2 — tłok. 3—sprężyna spiralna, 4 — wjlainik siły sprężyny, 5— korpus

cych i ślizgowych przepychaczy trzpieniowych używanych do obróbki otworów płytkich, wieloelementowe przeciągacie ślizgowe. Zmiany wymiarów średnic poszczególnych elementów przeciągających w wieloelementowym przeciagaczu do otworów o średnicy 36 mm podano w tabL 10-8. Przedągacz ten nu siedemnaście stopni nagnttająeydi zróżnicowanych co 0,01 mm. w granicach przedziała średnie 35Jłl-=-36,055 mm, oraz trzy stopnie kalibrujące o średnicy 36J635 mm. Ze względu na wpływ odkształcenia sprężystego przedmiotu wymiar maksymalny przeciągacza jest większy od obrabianego otworu o 0.D5 mm. Wartość tę dobiera się eksperymentalnie. Przedągaeze tego typu zalosowano do obróbki otworu sworzniowego w tłokach silnika oraz w technologii cylindrów hydraulicznych układu hamulcowego samochodu Moskwicz. Oprócz wymienionych przeciągaczy o zwartej budowie (jednolitych) stosuje się także przeciągacie składane z wymiernymi pierścieniowymi elementami nagnia tającymi oraz przeciągacze z eatruuu skrawającymi, służące do jednoczesnej obróbki otworów skrawaniem i nagniataniem z pominięciem ich uprzedniego dokładnego roztaczania.

TABLICA 10-8. Wymiary wieloelementowego prMdąpoa    do obróbki otworu

sworzniowego w tłoko [250]

	IP
~pnę	r -	-Ml
- -HO - m m	w -

Numer 1 elementu		2	3	# i		6	7	8	9	10
Średnica mm	35,91	35,92	35,93	35,94:	3)33	33,96	3537	35,91	3)39	36,00
Numer elementu	11	12	13	1	15	16	17	11	19	20
Średnica mm	36,01	36,02	36,03	36,04	36.05	36,055	36,05	36,03!	m	19