26781 Ukrainiec6

310 V. Polskie stereotypy narodow

Tab. 18. Ukrainiec wg ASA 2000. Odpowiadało 101 osób; podano 286 wyrażeń, dających się sprowadzić do 112 cech. Tabela zawiera tylko cechy podawane 4 i więcej razy

R	F	% w W	A	Cecha deskryptoro-wa (D)	Przykłady cech cytatowych W
1	21	7,34	I	patriotyzm	patriotyzm 4; miłość do ojczyzny / ojczyzny 2; poczucie miłości do ojczyzny; poczucie patriotyzmu; poczucie przynależności do własnej ojczyzny; stosunek do ojczyzny; szczere oddanie ojczyźnie; dbanie o dobre imię Ukrainy; jak każdy inny obywatel danego kraju powinien kochać swoją ojczyznę, by móc się nazywać np. Ukrainiec; jest patriotą; miłość do swojego państwa czyli Ukrainy; osoba traktująca Ukrainę jako swoją ojczyznę; patriotyzm ukraiński; to, na ile interesuje się sprawami własnego narodu; utożsamianie się z tym krajem; związany silnie z własnym krajem
2	18	6,29	K	język	język 7; akcent 2; język mówiony i pisany; język ukraiński; mówi językiem ukraińskim albo przynajmniej stara się go nauczyć; mówi narodowym językiem; posługiwanie się językiem narodowym; specyfika języka; własny język; mówi po rosyjsku; język rosyjski;
3	14	4,90	G	pochodzenie ukraińskie	pochodzenie 6; ukraińskie pochodzenie; jest rodowitym / z pochodzenia /z krwi i kości Ukraińcem 3; jego przodkowie byli Ukraińcami; metiyka; nie powinien wyrzekać się i wstydzić własnego pochodzenia; człowiek pochodzenia ukraińskiego względnie krajów bliskiego wschodu;
4	12	4,20	K	kultura	kultura; kultura narodowa; kultura ukraińska; utożsamianie się z kulturą ukraińską; uważa zm swoją kulturę Ukraińców; znajomość kultury ukraińskiej; kultura jego ojczyzny; osoba urodzona i wychowana w kulturze ukraińskiej; przestrzeganie kultury, przyznawanie się do kultury ukraińskiej; specyfika kultury; stosunek do kultury;
5	12	4,20	L	mieszkanie na Ukrainie	mieszka na Ukrainie 3; mieszkanie na stałe na Ukrainie 2; mieszkaniec Ukrainy 2; zamieszkuje Ukrainę człowiek mieszkający na Ukrainie; miejsce zamieszkania; mieszkaniec kraju graniczącego z Polską, dawnej republiki ZSRR; mieszkaniec Ukrainy - nacjonalista;
6	11	3,85	K	tradycja	tradycja 2; tradycje; kultywowanie narodowych ukraińskich tradycji 2; zachowanie zgodne z tradycją i kulturą ukraińską; znajomość tradycji; kultywuje tradycje swojego narodu; miłość do tradycji narodowych; podtrzymywanie tradycji narodowych; postępowanie zgodne z tradycją Ukrainy;
7	9	3,15	N	człowiek	człowiek; ważne jest to, że jest człowiekiem; dla mnie jest on jak każdy człowiek; jeśli jest on człowiekiem, to ma się zachowywać wg Przykazań - miłować bliźniego; to przecież taki sam człowiek jak my, niczym się nie różni, a to że mówi innym językiem wcale nie jest gorszym od pozostałych; to samo dotyczy wszystkich ludzi na całym świecie - uniwersalizm; to, co jest istotą każdego innego człowieka - być dobrym człowiekiem; to, co stanowi o istocie każdego człowieka; to, co też tyczy się wszystkich innych narodowości, tzn. przynależność do swojego kraju;
8	8	2,80	B	handel	handluje spirytusem 2; handel wszystkim, co się da; handel; handluje fajkami; handluje na bazarach alkoholem; handluje na bazarach papierosami; handluje ropą
9	8	2,80	T	obywatelstwo ukraińskie	obywatelstwo ukraińskie 4; obywatel Ukrainy 2; obywatel państwa Ukraina; obywatel Ukrainy starający się dbać i wierzyć w swoją ojczyznę;

10	7	2,45	}		brak odpowiedzi 3; wypowiadanie się na temat narodowości tak generalnie jest niemożliwe. Istnieją pewne stereotypy, ale nie oddają on istoty tych ludzi, bo wszyscy są różni; uważam, że nie można uogólniać i nie mogę stwierdzić co stanowi istotę prawdziwego Ukraińca; uważam, że pytanie jest sformułowane w sposób niewłaściwy, sugerujący pejoratywne konotacje; z nadziejami na przyszłość
11	6	2,10	K	obyczaje	obyczaje 2; znajomość obyczajów; zwyczaje; przestrzeganie obyczajów ukraińskich; specyfika obyczajów;
12	6	2,10	X	poczucie narodowe	bycie Ukraińcem; chęć bycia Ukraińcem; człowiek, który czuje się Ukraińcem, tj. niekoniecznie żyje na Ukrainie ale czuje się do niej przynależny; człowiek, który odczuwa więź z ludźmi urodzonymi na Ukrainie choćby nawet nigdy w tym miejscu nie był; jeżeli ma polskie pochodzenie, to nie uznaje go; poczuwa się członkiem narodu ukraińskiego;
13	5	1,75	I	ojczyzna	związany ze swoją ojczyzną; bycie lojalnym wobec swojej ojczyzny; nie wolno mu hańbić dobrego imienia ojczyzny; podejście do swojej ojczyzny; powinien szanować symbole związane z jego ojczyzną;
14	5	1,75	B	pijaństwo	picie wódki; pijak, a każdy pijak to złodziej; pijaństwo; potrafi wypić; skłonność do nadużywania alkoholu
15	5	1,75	L	pochodzenie z Ukrainy	pochodzenie z Ukrainy 2; ktoś, kto pochodzi z Ukrainy 2; miejsce pochodzenia;
16	5	1,75	X	przynależność narodowa	przynależność do narodu / narodowa 2; świadomość przynależności narodowej; poczucie tożsamości i przynależności narodowej; przekonanie o przynależności do tego narodu;
17	4	1,40	B	barszcz ukraiński	barszcz ukraiński 4
18	4	1,40	B	bieda	bieda 2; człowiek biedny; człowiek, który się stara przeżyć za pensję lub rentę wynoszącą 15$
19	4	1,40	B	mafia	mafia 2; mafia ukraińska mordercy; udział w mafiach
20	4	1,40	E	przestrzeganie norm	przestrzeganie norm ukraińskich / norm, zasad panujących na Ukrainie 2; przestrzeganie zasad ukraińskich; przyjęcie obowiązujących praw;

ińca dominuje profil „bazarowego handlarza”; po trzecie — młodzi Polacy o horyzontach europejskich, niepamiętający już czasu wojny, ceniący u siebie i u innych wartości takie, jak niezależność, wolność i demokracja — wśród nich dominuje profil Ukraińca-patrioty.

Najciekawsza jest zmiana kwalifikacji postawy Ukraińców w ankiecie z roku 2000 z „nacjonalistycznej” na „patriotyczną”. Jak wiadomo, w języku polskim nacjonalizm i patriotyzm są z sobą silnie kontrastowane²⁶ (w przeciwieństwie do języków zachodnich: niemieckiego, francuskiego czy angielskiego), przy czym różnice są tyleż poznawcze, co aksjologiczne. Oba pojęcia mają wspólny mianownik w uznaniu narodu, jego potrzeb i aspiracji za wartość podlegającą ochronie i obronie, podkreśla się jednak, że nacjonalizm polega na wrogim, a patriotyzm na partnerskim stosunku do innych narodowości²⁷, zdecydowanie odmienna jest więc ewaluacja,

²⁶    Potwierdzają to. m.in. cytowane wyniki ankiety DYF-93, w której polscy respondenci przypisywali Polakowi patriotyzm z częstością znacząco wyższą niż nacjonalizm.

²⁷    Najostrzej znaczenia obu wyrażeń kontrastuje poznański Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny: patriotyzm ‘stosunek do ojczyzny, narodu, cechujący się umiłowaniem, gotowością