69397 img989

ki, np. prowadzenie kuchni, krawiectwo itp.;

5) różnice w płaszczyźnie semantyczmo-tekstowej: na podstawie obserwacji nagranych tekstów narracyjnych nasuwa się spostrzeżenie, iż wypowiedzi kobiet są bardziej informatywne, konkretne, szczegółowe.

Obserwacje języka środków masowego przekazu wykazują również istnienie różnic między językiem kobiet a mężczyzn. Na przykład tygodnik „Przyjaciółka” jest pisany, jak wskazują badania prasoznaw-

i wyraźny dystans wobec wzorców awangardowych i wobec brutalizu-    f

jących i zwulgaryzowanych stylów literackich, które począwszy od Współ-    |

nego pokoju Uniłowskiego uczyniły w literaturze współczesnej szczegół-    i

ną karierę (por. twórczość M. Hłaski, T. Różewicza, M. Nowakowskiego,    |

T. Bursy, R. Wojaczka i wielu innych). Zwróćmy uwagę, iż w XIX w.'    j

kobiecie przypada szczególna rola nie tylko z tytułu funkcji macierzyńskich i wychowawczych, prowadzenia gospodarstwa, ale i zarazem funkcji kobiety — Polki, strażniczki polskich wartości duchowych. Polszczyzna wielu pisarzy była kształtowana głównie w dzieciństwie przez matki, piastunki, nauczycielki, które zarazem były sprawczyniami zaintere-    «

sowań literackich przyszłych twórców. Jak wiemy, decydująca rola kobiet w zakresie wychowania jest i dzisiaj zjawiskiem ogólnospołecznym. To głównie kohieta kształtuje język dziecka i ona jest — w moim przekonaniu — sprawcą funkcjonowania polszczyzny codziennej we względnie poprawnej i kulturalnej postaci. Różne ujemne zjawiska dziejące się w polszczyźnie współczesnej są przeważnie dziełem mężczyzn.

Wymieńmy dla przykładu: 1) szerzenie się wulgaryzmów, ekspresywiz-mów, elementów żargonowych, mowy niedbałej, byle jakiej, prymitywnej, 2) wynaturzenia w zakresie języka oficjalnego, 3) technicyzacja    •

języka;

3)    ekspresywno-melioratywny, grzeczny, „miękki”, nieagresyw-    i

ny charakter języka kobiet był do niedawna jeszcze zjawiskiem ogólnospołecznym, także w środowiskach chłopskich i robotniczych. W ostat-

nichrTatach' szerzy Się jednak, na co zwróciła uwagę w swoich badaniach K. Hnadtke, zjawisko, ekspresji negatywnej wśród kobiet, por. np. formacje słowotwórcze typu: swetrzysko, kawsko, siaty, uiajty, ploty, pielęgniary, kiełbacha, mięcho, kluchy²¹, nie mówiąc już o składnikach wulgarnych. Te ujemne społecznie zjawiska wiążą się nie tylko z mas-kulinizacją zawodów i obyczajów (nawet mody), ale także, a nawet przede wszystkim z trudną sytuacją współczesnej kobiety, szczególnie obarczonej ciężarami kryzysu i nadmiarem obowiązków;

4)    specyficzny charakter języka kobiet określony przez charakter    i

funkcji społecznej i zawodowej, tradycyjne kobiece zawody i óbowiąz-

105

²¹ K. Handtke: O języku kobiet...