120580

	(np. magnez trwały), itp.
Postać	Lana (L), kuta (K), walcowana na gorąco (W), na zimno (Z), ciągniona (C).
Stan kwalifikacyjny stali	Surówka (S), zmiękczona (M), normalizowany (N), itp.

W stalach wszystkich gatunków występują pewne pierwiastki które w procesie metalurgicznym i później przy przetwórstwie są dla nie szkodliwe, ale również są celowo wprowadzane dla podniesienia całokształtu własności stali.

DOMIESZKI W STALI SZKODLIWE:

Mn (mangan) —> tworzy siarczek manganu MnS (wysokotopliwy 1620°C), powoduje on niekorzystny rozrost ziania w czasie obróbki cieplnej i plastycznej.

Si (kszem) —> obniża stężenie gazów, przeciwdziała segregacji (czyli osadzaniu) fosforu i siarki ale również powoduje kruchość stali.

£ (fosfor) —> wróg nr. 1 stali, powoduje kruchość na niebiesko, powoduje gruboziamistość.

S (siarka) wróg nr.2 stali, tworzy siarczek manganu MnS i siarczek żelaza FeS (topi się w 990°C), powoduje kruchość na gorąco, niską spawałność.

H?fwodór) —> powoduje płatki śnieżne (mikropęknięcia), pęcherze gazowe.

N? (azot) —» powoduje kruchość na niebiesko, nakłucia, zmniejsza plastyczność stali z powodu tworzenia azotków tytanu, boru, itd.

Q» (tlen) —> powoduje w stali pęcherze, tworzy szkodliwe żużle w postaci tlenków i wiąże się jeśli jest w nadmiarze z każdym pierwiastkiem w stali.

PIERWIASTKI POŻĄDANE W STALI:

WĘGIEL (Cl —> występuje w ilościach 0,01 -r 1,4%

Procentowy wzrost zawartości węgla powoduje wzrost wytrz. na rozciąganie wzrost twardości Brinela

C%T    ->    R_mT    hbT

obniżenie wydłużenia obniżenie przewężenia obniżenie udamości Asi    Ci    KCi

C%T -> R.? ,HBt ,A_si , Ci , KCi

Węgiel pogarsza spawalność stali a w zasadzie pogarsza jej równoważnik węgla Ekfiwalent węgla (równoważnik) - Ce

C, =C +

M. C+Af +V

15

<0.4

C_E ^ 0,4 - spawalność na zimno C_£ >0,4- spawalność na gorąco

Stal jest spawana na zimno jeśli C_t: < 0,4 co oznacza że w stalach spawalnych nie powinno być więcej niż ok. 0,2% węgla. Jeśli C_F >0,4 spawa się na gorąco a spoiny odpręża się w ok. 500°G

MANGAN (MU) -> 0,2-rl3% Mn%T-^R_mT,HBt,KC <-> ,C ,A₅Ti

11