79298 IMG#23 (5)

4. DOBÓR TRANSFORMATORÓW I APARATURY

Przy doborze dławika należy wyznaczyć następujące parametry:

—    typ i rodzaj dławika,

—    napięcie znamionowe izolacji,

—    napięcie znamionowe dławika,

—    moc przepustową,

—    prąd znamionowy ciągły,

—    napięcie znamionowe zwarcia,

—    prąd znamionowy n-sekundowy,

—    prąd znamionowy szczytowy.

Typ i rodzaj dławika. W zależności od sposobu chłodzenia rozróżnia się dławiki suche i olejowe. Dławiki suche wykonywane są zasadniczo jako wnętrzowe, najczęściej na napięcia znamionowe do 15 kV włącznie. W zależności od rodzaju tworzywa konstrukcji podtrzymującej uzwojenie rozróżnia się dławiki suche: betonowe i porcelanowe. Dławiki olejowe spotykane są obecnie rzadko, i to jedynie w stacjach napowietrznych.

Napięcie znamionowe izolacji U_nt nie może być mniejsze od napięcia znamionowego sieci.

Napięcie znamionowe dławika U_n jest to wartość napięcia między przewodowego, do którego odnosi się znamionowe napięcie zwarcia dławika (wyrażone w procentach) oraz znamionowa moc przepustowa dławika. Znamionowe napięcie dławika powinno być równe znamionowemu napięciu sieci, w której jest zainstalowany.

Prąd znamionowy ciągły /„ jest to prąd, na który dławik został zbudowany i oznaczony. Prąd ten nie powinien być mniejszy od największego spodziewanego trwałe prądu roboczego.

Moc przepustowa S„. Pizy charakteryzowaniu dławików stosuje się pojęcie mocy przepustowej. Parametr ten związany jest z prądem znamionowym ciągłym, jednakże używany bywa tradycyjnie dla ułatwienia doboru dławików zwarciowych w układach, w których operuje się rozpływem mocy.

W przypadku dławików jednofazowych znamionowa moc przepustowa jest obliczana ze wzoru

(4.36)

a w przypadku zestawów trójfazowych S„ = 3S.!

Napięcie znamionowe zwarcia U_d wyrażone jest w procentach przy czym zakłada się, że impedancja dławika jest równa jego reaktancji

(4.37)

gdzie: X₄ = ojL — reaktancja jednej fazy dławika.

Prąd znamionowy n-sekundowy Zazwyczaj wyznacza się prąd znamionowy trzysekundowy dławika /_n3, który nie powinien być mniejszy od trzy sekundowego pTądu zastępczego zwarciowego /„.

Prąd znamionowy szczytowy i„_%z nie może być mniejszy od udarowego prądu zwarciowego i„.

Przy doborze dławika należy również sprawdzić wartość spadku napięcia w warunkach pracy normalnej na dławiku oraz w przypadku dławików liniowych — wartośćnapięcia na szynach zbiorczych przed dławikiem przy zwarciu za dławikiem w linii zasilanej z tych szyn.

Spadek napięcia na dławiku U_d można obliczyć ze wzoru

U_d = X_dI_r$m <p+R_dI_rcos <p    (438)

przy czym I_r — prąd obciążenia (prąd roboczy); <p — kąt przesunięcia fazowego pomiędzy prądem obciążenia a napięciem za dławikiem.

W obliczeniach praktycznych można pominąć drugi składnik wzoru. Wartość względna spadku napięcia na dławikach nie powinna w pracy normalnej przekraczać 4%. Warunek ten z kolei ogranicza napięcia zwarcia dławików liniowych do 6%. Wartość napięcia na szynach zbiorczych przed dławikiem, przy zwarciu bezpośrednio za dławikiem, można obliczyć ze wzoru uproszczonego

U_iz=U_d^%    (4.39)

■*»!

Wzór jest słuszny przy założeniu, że prąd wyłączalny jest równy prądowi początkowemu, tzn. /_Wł =* I_p. W przypadku zasilania z szyn silników synchronicznych, wartość U_u nie powinna być mniejsza od 60% napięcia znamionowego sieci U_n.

4.3.8. Dobór przekładników

Przekladniki prądowe i napięciowe w stacjach elektroenergetycznych, przeznaczone są albo do zasilania przyrządów pomiarowych (przektadniki pomiarowe), albo do zasilania urządzeń automatyki zabezpieczeniowej systemów elektroenergetycznych (przekładniki zabezpieczeniowe).

Istnieje duża liczba różnorodnych typów i rozwiązań konstrukcyjnych przekładników pomiarowych i zabezpieczeniowych. Rozróżnia się przekladniki dostosowane do pracy w warunkach napowietrznych i wnętrzowych. Izolacja przekładników może być olejowa (małoolejowa) lub sucha (żywiczna, porcelanowa).

Przekładniki prądowe mogą być wykonane jako przepustowe, instalowane w izolatorach przepustowych, dostosowane do nawlekania na szyny zbiorcze lub najczęściej przeznaczone do niezależnego instalowania w polach rozdzielnic.

Gdy z jednego uzwojenia pierwotnego zasilane są dwa lub trzy uzwojenia wtórne, przekładniki takie nazywa się odpowiednio dwuuzwojeniowymi i trójuzwo-jeniowymi. Odmianą przekładników napięciowych są też pojemnościowe dzielniki napięcia, stosowane w sieciach wysokich i najwyższych napięć.

Z warunkami pracy w obwodach głównych związane są następujące para-

133