94285301 djvu

FIZYOLOGIA t'KŁAI)U NERWOWEGO 333

Ośrodki asocyacyjne zajmują na każdej półkuli mózgowej 3 różne obszary, mianowicie: 1) obszar czołowy czyli przedni, 2) wysepko w_\ czyli średni i 3) obszar tylnj\ który obejmuje części płatów ciemieniowego, potylicznego i skroniowego. Zależnie od swoich połączeń ma każdy z wymienionych obszarów kojarzennych inne zadania w opracowywaniu wrażeń zmysłowych.

Płat czołowy. Schorzenia kory mózgowej płatów czołowych u człowieka połączone są w niektórych przypadkach z wy-raźną zmianą usposobienia i charakteru, bardzo często też z wybi-tnem upośledzeniem inteligencyi, nie pociąga jednak za sobą zaburzeń czucia lub ruchów.

Także i u zwierząt, którym usunięto oba płaty czołowe mózgu, zauważono wyraźne objawy upośledzenia inteligencyi i zmianę w usposobieniu. Psy przedtem łagodne, po operacyi stają się złośliwymi, są silnie podrażnione, za zbliżeniem się człowieka, do którego przedtem były przyzwyczajone, warczą, rzucają się na niego i kąsają. Przytem ruchy ich są niezręczne, trudno im przytrzymać kość rzuconą, potykają się lub ślizgają przy chodzeniu i t. d. Podobnie zauważono i u małp po wycięciu płatów czołowych pogorszenie się usposobienia i obniżenie inteligencyi.

Tylny ośrodek kojarzenia. Następstwo zniszczenia kory mózgowej i substancyi białej w zakresie tylnego ośrodka kojarzenia objawia się jako mniej lub więcej wyraźna ślepota duchowa; o ile zniszczeniu uległa także odpowiednia część {gyrus angularis) półkuli lewej występuje też i aleksya (p. str. 330j.

Człowiek dotknięty ślepotą taka odbiera wrażenia świetlne, leez nie poznaje przedmiotów i osób swego otoczenia, albowiem brak u niego zdolności kojarzenia, które jest koniecznem dla zrozumienia tego co w^ridzi. W zrokowe obrazy pamięciowe częśeiow^ro pozostały, nie mogą jednak być wywołane przez wrażenia wzrokowe z powodu braku połączeń z ośrodkiem wzrokowym, podczas gdy ze strony innych zmysłów możemy je wywołać. Chory taki n. p. nie poznaje po twarzy osohy, należącej do jego najbliższej rodziny, lecz poznaje ją zaraz, gdy kto wymieni jej imię.

Ze wszystkiego, cośmy poznali o czynności ośrodków zmysłowych i asocyacyjnych, można sobie wyobrazić, jaki jest podkład fizyologiczny czynności psychicznych. Liczne połączenia pomiędzy tymi ośrodkami jednej i drugiej kategoryi, umożebniają wspólne ich działanie i na tern polega jednolitość czynności kory mózgowej.

Podstawę każdej czynności psychicznej tworzy wyobrażę-