Image026

mmnowaga Kwasowo zasadowa

Równowagą kwasowo-zasadową określamy stan. w którym zachowany jest odpowiedni stosunek kationów i anionów obecnych w płynach ustrojowych, warunkują. c> odpowiednie pil odpowiedzialne za prawidłowy przebieg wszystkich procesów organizmu. Związane jest to z wpły wem pił płynów ustrojowych na aktywność enzymów oraz szybkość i kierunek zachodzących przemian metabolicznych.

Optymalny dla przebiegu większości procesów metabolicznych ustroju zakres pfj krwi wynosi 7.35    7,45. Generalnie organizm nawet w warunkach fizjologicznych

wykazuje tendencję do zakwaszania. Zw iązane jest to z powstawaniem w organizmie produktów przemiany materii o charakterze kwaśnym. Są to: dwutlenek węgla z przemian katabolic/nych węglowodanów, tłuszczów i białek: kwas siarkowy / aminokwasów siarkowych: kwas fosforowy z fosfolipidów; kwas mlekowy z beztlenowej glikolizy oraz kwas acetoociowy i betahydroksy masłowy powstające przy głodzeniu lub nadmiarze tłuszczów' i niedoborze węglowodanów w diecie. Stan. w którym pH krwi ulega przesunięciu w kierunku niZszym określamy kwasicą (acidozą). a w kierunku wyższy m zasadowicą (alkalozą). co jednak zdarza się rzadziej.

Utrzymanie stałego pH krwi związane jest ze sprawnym funkcjonowaniem mechanizmów regulacyjnych, do których zaliczamy: układy buforowe krwi i tkanek (wodorowęglanowy. fosforanowy, białczanów y i łiemoglobinianowy). wydalanie nadmiaru dwutlenku węgla przez płuca, wydalanie kwasów lub zasad przez nerki oraz wywarzanie i wydalanie przez nerkę amoniaku.

Aby nadmiar jonów mógł bez zakłócania pH płynu pozakomórkowego być przetransportowany do narządów wydalniczych musi być zbuforowany już w miejscu powstawania, za co odpowiedzialne są \vw . układy buforowe.

Za wydalanie nadmiaru dwutlenku węgla przez płuca odpowiedzialne są ośrodki oddechowe reagujące na obniżające się pod jego wpływem pil krwi, co powoduje zwiększoną wentylację płuc i usunięcie nadmiaru CO;.

Główmym narządem odpowiedzialnym za utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej są nerki, /wiązane jest to z ich zdolnością do kontrolowanego, zależnego od aktualnego stanu organizmu, wy dalania kwasów i zasad. Polega to na:

-    rcsorpcj! zwrotnej wodorowęglanów, co pozwala na powroi tponau vr/oj tycu anionów do krwi i uzupełnieniu puli buforów;

-    wydalaniu w różnych proporcjach jedno- i dwuzasadowych fosforanów, co umożliwia przyłączanie się nadmiaru jonu U' do Na_:IIPQ₄, w wyniku czego powstaje Kall^POj:

-    wytwarzaniu w procesach deaminacji (głównie glutaminy) amoniaku, któr> dyfunduje do światła kanalików nerkowych, gdzie łąc/y się z jonem H‘ tworząc jon Nll₄ \ który ulega wydaleniu z moczem.

Praw idłowe funkcjonowanie w w . mechanizmów jest podstawą do zachowania równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. I chociaż skład diety ma tu dużo mniejsze znaczenie, to jednak nic pozostaje bez wpływu na całość metabolizmu.

Przy założeniu, że stosunek wartości energetycznej podstawowych składników jest prawidłowy, zakwaszający lub alkalizujący wpły w diety możemy ocenić na podstawie stosunku sumy mili równoważników pierwiastków kwasotwórczych (chloru, fosforu, siarki) do zasadotwórczych (wapnia, sodu. potasu i magnezu). Należy jednak pamiętać, żenić wszystkie składniki mineralne wykorzystywane są z diety w tym samym stopniu.

127