Image18 (11)

i z jaką Rys. 52

testowania nie należy wyciągać żadnych wniosków z kolom iskry. Może mieć ona różne odcienie, od niebieskawego do pomarańczowego w zależności od warunków i typu cewki zapłonowej. Jeśli czujnik optoelektroniczny jest typu otwartego (np. Fiat I26p), to co kilka miesięcy należy przez szczelinę przeciągnąć kawałek tkaniny, zaczepionej na pasku blachy, a jeśli jeździmy dużo po poi nych drogach to czyścimy czujnik odpowiednio częściej, najlepiej po zauważeniu warstwy kurzu na jego obudowne.

Opisane regulatory zapłonu umożliwiają regulację kąta dynamicznego az. Na ogól najlepiej jeździ się na takim ustawieniu potencjometru jak przy strojeniu, ale można to sprawdzić podczas jazd próbnych, ustawiając na lekki plus lub minus oz. Jeśli zatankujemy paliwo o nieco wyższej liczbie oktanowej, np. F.98, to zapłon ustawiamy lekko na plus (ok 2°OWK przy 3000 obr). Można też sprawdzić ustawienie potencjometru przy zasilaniu samochodu gazem i pozostawić takie, przy którym wydaje się. żc samochód najlepiej „chodzi”. Jeśli silnik ma skłonność do samozapłonów po wyłączeniu stacyjki, to najczęściej przyczyną jest duża ilość nageru na świecach zapłonowych. Jeśli układ zapłonowy wytwarza bardzo dużą energię wy łado wania iskrowego (np. w Ladach, gdzie Im dnehod/i do 8...9A). to po stwierdzeniu częs tych samozapłonów zamieniamy zaciski ló i 1 na cewce. Zasilanie dołączamy do J, a kolektor tranzystora mocy do 16. Bieguno wość środkowej elektrody świecy zmieni się wtedy na dodatnią i będzie się mniej nagrze wała. Zauważmy, ze w układach bezrozdzte-laezowych zawsze jedna świeca będzie miała środkową elektrodę ujemną, a druga dodatnią, można więc dowolnie zamieniać przewody wysokiego napięcia na dunej parze świec. Na ogól nic przeszkadza tez zamiana przewodów na uzwojeniu pierwotnym.

Myślę, że zagadnienie opisałem dość obszernie, co nic znaczy, że uwzględniłem wszystkie problemy związane z układami zapłonowymi. Otrzymałem sporo listów od Czytelników ..EdW” i chcę przeprosić, że nie dostali szybko odpowiedzi, ale ja jestem majsterkowiczem „starej daty” i nie używam nowoczesnych urządzeń informatycznych. Osoby szukające zc mną kontaktu przez pocz tę elektroniczną będą zawiedzione, ale jest przecież tradycyjny sposób kontaktu, dlatego na końcu artykułu podaję adres i telefon domowy. Odpowiedzią na większość listów jest sam artykuł, natomiast problemy, których w nim nic uwzględniłem postaram się poru szyć teraz. Najwięcej młodych Czytelników prosiło o schemat regulatora zapłonu do molo cykli MZ i Jawa, z zasilaniem 6V. Niektórzy wspominali o przystawkach mikroprocesorowych do różnych motocykli, często japońskich. Ja na mikroprocesorach oraz układach wtryskowych się nie znam i mimo najlepszych chęci nie jestem w stanie pomóc ani doradzić. Natomiast do w/w motocykli można bez problemu zainstalować regulator z czujnikiem magnetoindukcyjnym lub optoelektronicznym i nawet do instalacji 6V (podawałem jakie wartości elementów trzeba zmienić do zasilania 6V). Wielu Czytelników miało problemy z dobraniem kąta zwarcia do cewki zapłonowej, lub odwrotnie, cewki zapłonowej do posiadanego modułu czy aparatu. W praktyce spotyka się różne kombinacje cewek i modułów, a silniki pracują równie/ wtedy, gdy występuje nawet 2-. 3-krotna różnica między kątem zwarcia aparatu (czujnika), a czasem narastania prądu w tzw. elektronicznej cewce zapłonowej. Jeśli kąt zwarcia jest wydłużony znacznie ponad potrzebę, tu moduł zamienia się w grzejnik, co prowadzi najczęściej do uszkodzenia tranzystora mucy lub cewki zapłonowej, jeśli jest w gorącym miejscu. Czytelnicy pytali jak prawidłowo wyko-

rzystać moduł zapłonowy GL200 cewką zapłonową⁷ Tak się złożyło, że modułu GL200 nie miałem nawet w ręku, ale mam ulotkę aplikacyjną, z której wynika, ie jest to układ przystosowany do przerywacza i cewek niskorezystancyjnyth Jest leż automatyka samowyłącza-nia prądu Im o maksymalnym czasie 5s. Prąd Im ograniczany jest do wartości 5,6...5,8A, wiec należy przypuszczać, ze układ jest wykonany taką samą technologią (hybrydową) jak GL II8. Jeśli nie musi być optymalne, lo moduł będzie pracował z każdą cewką 0,6 1,5f2 i każdym przery waczem o kącie zwarcia 60 ..8fy (dla W.K. będzie 120... 160°). Jeśli ma być optymalne (a powinno), to przeanalizujmy parametry I tak prąd Im = 5,6 ,.5,8A. pasuje tylko do cewek 0,6...0,8G, czyli 4226. B AFiMODK, 303. Cewki 1,51), czyli 4240 i 101 pr/y takim prądzie mogą się przegrzewać, szczególnie latem podczas stania w korku. Odważniejszym radzę moduł ostrożnie otworzyć, wydłubać zalewę silikonową w okolicy rezystora 0,1812/10W i konektorów wyjściowych. Rezystor 0,181) wymienić na 0,2212/5.. IOW (dla prądu Im -4,5A). Przed zamknięciem nic wypełniać żadnymi zalewami, ho prakLyka wykazuje, że moduły tego typu (GL 118 w szczególności) są odporniejsze na zawilgocenie wtedy, gdy nie są wypełnione do pełna silikonem. Jeśli są wypełnione, to pod wpływem odklejania płytki z zaciskami (np. przy

zakładaniu i wyjmowaniu wtyku) z czasem między zaciskami B i C gromadzi się wilgoć, która nic ma szans na szybkie odparowanie i doprowadza do utworzenia ścieżki przewodzącej. bo tam jest napięcie impulsowe ok. 400V. Moduły niesprawne z tej przyczyny ukazują się sprawne, po „leżakowaniu' przez dłuższy czas w ciepłym i suchym miejscu. Drugi problem to ką: zwarcia 3/. Obliczyliś my już. że dla cewek niskorezystancyjnych wystarczy, gdy będzie on rzędu 45°, bo czas narastania prądu Im wynosi l,8..2.5mS. W aparacie klasycznym silników czterocylin diowych kąt zwarcia wynosi najczęściej 60\ czyli jest nieco za duży. Aparat będzie jednak pracował, tylko z większymi stratami cieplnymi. W aparacie malucha kąt zwarcia wynosi ok. 78°. ale jest to 43% cyklu (78/180 x 100) i po zmniejszeniu Im do 4.5A, dla cewek o czasie narastania prądu 4,5mS pow inno być dobrze. Do sterowania przerywaczem nadaje się też moduł GL118 po niewielkiej przeróbce. jak na rysunku 52. Inne moduły przystosowane do czujnika magnctoindukcyjnego me nadają się do sterowania przerywuczeni.

i

Często spotykanym układem zapłonowym jest układ tyrystorowy Tak się go nazywa potocznie. w rzeczywistości jest to układ kondensatorowy, wyzwalany przy pomocy tyrystora. Ja takich wersji nic konstruowałem i nie badałem szczegółowo, ale z uwagi na cli częste występowanie (pilarki, kosiarki, motorowery) na jxwno mile byłby widziany artykuł o takich układach zapłonowych. Uszkodzenie zapłonu w wymienionych urządzeniach czyni użytkownika zupełnie bezradnym, narażając go niekiedy na duże koszty zwiazanc z kupowaniem „w ciemno” niekoniecznie uszkodzonych podzespołów. Młodzi zaawansowani elektronicy na pewno uznają moje „wynalazki' za przestarzałe. ale mogą one być inspiracją do zbudowania lepszych urządzeń, opartych na technice cyfrowej. Przedstawione rozwiązania na pewno nadają się do ulepszenia, dlatego proszę sygnalizować wszelkie zmiany prowadzące do jxiprawy parametrów, jak również własne ciekawe opracowania.

Sieli)n Koguski

REKLAMA

• narzędzia# lutownice • sprzęt pomiarowy • WWW.$kl0p.QVt.COm. pl • kleje# kity Vellemana • i wiele innych..

Elsktrorika dla Wszystkich Kwiecień 2005 23