TWÓRCZOŚĆ

ADAM ASNYK

(1838 ÷ 1897)

Z pozytywistami łączył Asnyka entuzjazm do nauki i jej wyników, wiara w postęp, demokratyzm pojęć, dążenie do szerzenia oświaty wśród ludu. Odstraszał go natomiast: ich antyromantyzm, trzeźwość, pogarda przeszłości, negatywny stosunek do powstań. Stąd w poezji Asnyka tyle wahań, ironii, smutku i rozgoryczenia.

W jego twórczości można wyróżnić trzy rodzaje nurtów poetyckich:

1. nurt wierności tradycjom patriotycznym - „Sen grobów”

2. nurt o tematyce osobistej - „Między nami nic nie było”, „Z motywów ludowych”

3. nurt tatrzański - „Ranek w górach”, „Morskie oko”

Jego twórczość jest podzielona na trzy etapy:

1. okres depresji po upadku powstania

2. okres kształtowania się nowych ideałów na tle przemian w kraju

3. okres ostatecznej krystalizacji poglądów

Największe dzieła Asnyka powstają przeważnie w drugim i trzecim okresie. Pojawiają się wówczas wiersze, które wyrażają żal za tym co minęło, ale również takie jak „Daremne żale” , w których poeta opowiada się po stronie postępu i nowych reform życia. Autor przypomina tu, iż proces przemijania jest nieunikniony.

Ostatecznym wyznaniem wiary Asnyka stał się wiersz „Do młodych”, świadczący o bogactwie środków artystycznych i kunszcie poetyckim. Autor konkretyzuje tu zadania tych, którzy będą sięgać „po życie nowe”. W tym samym czasie w cyklu „W Tatrach” poeta daje wyraz swemu zachwytowi dla piękna gór.

W okresie trzecim przechodzi od wierszy ulotnych do dojrzewających w ciągu wielu lat sonetów „Nad głębiami”. Poruszył tu szereg nurtujących go zagadnień filozoficznych, etycznych i historycznych.

---