WSTĘP

Tworzące się, od ponad dwustu lat, wszelkiego rodzaju związki, towarzystwa, stowarzyszenia, zrzeszenia skupiają różne grupy ludzi. Wiążą dorosłych, młodzież, osoby starsze, dzieci, kobiety i mężczyzn. Ludzie wszelkich kategorii wykształcenia, zamieszkujący miasta i wsie zrzeszają się w związki zawodowe, partie, stronnictwa polityczne, stowarzyszenia religijne i kulturalne, związki emerytów i kombatantów itd.

Związki te zaspokajają wszelkiego rodzaju potrzeby: akceptacji, afiliacji, bezpieczeństwa. Dają ich członkom możliwość realizacji i samospełnienia. Nadają wielu ludziom cel życia, a czasami nawet stanowią jego podstawę.

Takim stowarzyszeniem jest Północno-Wschodnie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju Inicjatyw ,,Dialog” działające przede wszystkim na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. Skupia ona różnych ludzi: zarówno mających problemy z samymi sobą (a co za tym idzie z otaczającym ich światem), którzy dorastali w rodzinach patologicznych, a także ludzi pragnących działać na rzecz swojego miasta i jego rozwoju. Bartoszyce (małe miasto ok.30.000 mieszkańców, położonego w północno-wschodnim rejonie Polski) znajdują się na liście miast o najwyższym poziomie bezrobocia strukturalnego w kraju. Sytuacja młodzieży jest jeszcze trudniejsza niż starszych mieszkańców miasta ze względu na ograniczony dostęp do edukacji i kultury, niższy poziom cywilizacyjny, biedę oraz bezrobocie dotykające trzykrotnie częściej ludzi w wieku do 24 lat. Większość młodych ludzi podchodzi do własnej sytuacji pesymistycznie, wskazując na brak szans w obecnym miejscu zamieszkania i swoje perspektywy wiążąc z wyjazdem poza teren województwa, a nawet kraju.

W pracy została ukazana tylko część grupy młodych ludzi, które „Dialog” obejmuję swoim działaniem. Mianowicie są to osoby z Bartoszyc, które przynależą do Stowarzyszenia „Dialog” i korzystają, bądź korzystały z Otwartego Miejsca Spotkań Młodzieży (opisane w dalszej części niniejszej pracy). W moim odczuciu właśnie te osoby, pozwoliły nakreślić obraz działania Stowarzyszenia „Dialog”.

Celem pracy było zgromadzenie rzetelnych informacji na temat funkcjonowania, a także efektów działania Północno - Wschodniego Stowarzyszenia Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog”.

W pracy przyjęto hipotezę, według której Stowarzyszenie "Dialog" poprzez swoje działania, skutecznie zaspakaja potrzeby i zainteresowania młodych ludzi z Bartoszyc, przynależących do Stowarzyszenia.

W rozdziale pierwszym scharakteryzowano zasady funkcjonowania organizacji pozarządowych w Polskich warunkach prawno-ustrojowych. Omówiono także społeczne uwarunkowania angażowania się w działania organizacji pozarządowych.

Rozdział drugi przedstawia założenia metodologiczne obrane na potrzeby badań własnych, zawartych w niniejszej pracy.

W rozdziale trzecim omówiono charakter działań Stowarzyszenia „.Dialog”, kładąc nacisk na charakterystykę poszczególnych inicjatyw realizowanych w latach 2001 - 2003. Podjęta została również próba znalezienia powodów, dla których młodzi ludzie angażują się w działalność „Dialogu”.

Rozdział czwarty stanowi analizę opinii osób objętych działaniami Stowarzyszenia „Dialog”, na podstawie własnych badań ankietowych. Analiza odbywała się zgodnie z przyjętym tokiem badawczym, według obranych problemów szczegółowych.

Stowarzyszenie to jest mi niezwykle bliskie, ponieważ jestem z nim związany od samego początku jego istnienia. Wywarło ono ogromny wpływ na mój rozwój intelektualny i emocjonalny. W chwili obecnej jako osoba mająca istotny wpływ na charakter działań organizacji, jestem przekonany, że zebrane informacje posłużą do oceny dotychczasowej działalności Stowarzyszenia i będą podstawą do zwiększenia efektywności jego działania.

Rozdział I

ZASADY DZIAŁANIA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W POLSCE.

1. Czym są organizacje pozarządowe.

Organizacje pozarządowe należą do tzw. Trzeciego Sektora. Terminem tym powszechnie określa się wszystkie formy działań społecznych mieszczące się pomiędzy państwem (Pierwszy Sektor), a rynkiem (Drugi Sektor). Wśród nich są również organizacje pozarządowe. Trzeci sektor obejmuje różne formy związków, tworzonych w sposób sztuczny grup celowych, w odróżnieniu od wspólnot, czyli związków naturalnych, na przykład rodziny. III Sektor obejmuje organizacje pozarządowe oraz grupy nieformalne.

W szerokim ujęciu termin organizacje pozarządowe (ang. Non - Governmental Organization - NGO) oznacza grupę jednostek zrzeszonych wspólną wolą i za zgodą wszystkich osób w niej uczestniczących, w dobrowolnie powołanej organizacji, formalnej bądź charytatywnej. Grupa taka może być także częścią związków zawodowych, kościołów i związków wyznaniowych, grup interesu lub innych podmiotów. Każda organizacja jest niezależnym podmiotem z własnymi celami i zasadami funkcjonowania. W języku polskim istnieją również inne, używane zamiennie określenia organizacji pozarządowych, takie jak: organizacje społeczne czy organizacje obywatelskie.

Cechą wspólną organizacji pozarządowych jest zasada działalności nie nastawionej na zysk (ang. non profit). Sensem istnienia organizacji pozarządowych nie jest więc wypracowywanie zysków, ich celem nie jest również uzupełnianie realizowanej przez administrację publiczną polityki społeczno - gospodarczej. Celem funkcjonowania inicjatyw obywatelskich jest zaspokajanie specyficznych potrzeb mieszkańców. Popularnie pod pojęciem organizacji pozarządowych rozumie się podmioty utworzone do realizacji powszechnie użytecznych celów, przy czym forma tych podmiotów, zasady ich powstawania i funkcjonowania ujęte są w ramach obowiązującego systemu prawa.

We współczesnych społeczeństwach organizacje pozarządowe pełnią wielorakie funkcje. Do najistotniejszych należą:

• funkcja pomocy bezpośredniej świadczonej na rzecz osób potrzebujących;

• funkcja aktywizacji jednostek i grup społecznych;

• funkcja reprezentacji interesów;

• funkcja edukacyjna i wychowawcza, koncentrująca się wokół wartości takich, jak solidaryzm społeczny czy pomocniczość;

• funkcja redystrybucyjna: organizacje są bardzo istotnym podmiotem redystrybucji pieniędzy, dóbr i usług;

• funkcja wartości dodanej: do redystrybuowanych środków organizacje dodają własny wkład w postaci pracy wolontariuszy czy też środków własnych generowanych przez same organizacje;

• funkcja innowacyjna: organizacje są nośnikiem zmian, nowych pomysłów i rozwiązań.

Organizacje pozarządowe, przyjmują następujące formy prawne:

1. fundacji i stowarzyszeń;

2. grup nieformalnych;

3. organizacji działających w ramach kościołów i związków wyznaniowych.

Organizacje pozarządowe cechują się:

• dobrowolnością tworzenia i działania - oznacza to, że powstają one i działają w oparciu o wolną wolę swoich założycieli, członków, a nie w oparciu o przymus, zwłaszcza prawny;

• niedochodowością - to znaczy, że nie są nastawione na osiąganie zysku. Nie oznacza to, że nie mogą osiągać zysku w wyniku różnorodnych, podejmowanych przez siebie działań, jednak jest on tylko narzędziem w realizacji misji społecznej i w całości przekazywany jest na realizację celów działania tych podmiotów;

• niezależnością od państwa - uznaje się, że niezależność od państwa oznacza brak strukturalnych powiązań z sektorem publicznym;

• działaniem na rzecz wspólnego dobra - wspólne dobro może oznaczać tu zarówno dobro członków organizacji, jakiejś grupy społecznej, wspólnoty sąsiedzkiej czy terytorialnej (na przykład gminy), dobro całego społeczeństwa.

3. Zarys działania organizacji pozarządowych, na przykładzie stowarzyszeń.

Organizacje pozarządowe charakteryzują się wieloma wspólnymi cechami. Ze względu na charakter niniejszej pracy, przedmiotem moich dalszych rozważań będą przede wszystkim stowarzyszenia.

Stowarzyszenia, zgodnie z Ustawą - Prawo o stowarzyszeniach z 7 kwietnia 1989r., ogólnie rzecz ujmując, są samorządnym, dobrowolnym, trwałym zrzeszeniem o celach nie zarobkowych, pozwalającym na realizację indywidualnych zainteresowań. Do założenia stowarzyszenia potrzebne jest minimum 15 osób. Członkami stowarzyszenia mogą być obywatele polscy i cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania na terenie Rzeczpospolitej. Osoby prawne mogą być jedynie członkami wspierającymi. Stowarzyszenie ma charakter członkowski i skupiać może nieograniczoną liczbę osób. Stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego w odpowiednim rejestrowym sądzie wojewódzkim. Należy dodać, iż ustawodawca nie określa celów, dla jakich może być ono utworzone. Stowarzyszenia określają swoje cele samodzielnie.

W literaturze autorzy podobnie definiują omawiany termin.

A. Kamiński określa związek młodzieży, stowarzyszenie dorosłych jako grupę ludzi, zorganizowaną w dążeniu do realizowania określonych, wspólnych celów, z własną strukturą organizacyjną i funkcjonariuszami, z ustalonymi lub usankcjonowanymi sposobami postępowania i zachowania.

J. Lepalczyk zaś rozumie przez organizację społeczną, stowarzyszenie, formalną grupę osób zidentyfikowanych z jego celami i zadaniami, połączonych wspólną więzią o charakterze przedmiotowym, której treścią jest dążenie do realizacji wspólnego obywatelskiego zadania wynikającego z potrzeb mikro- lub makrośrodowiska społecznego, potrzeb aktualnych lub przewidywanych. Dla realizacji swoich zadań statutowych stowarzyszenia podejmują w różnym zakresie działalność oświatową, która może być ukierunkowana na członków i osoby związane ze stowarzyszeniem, na szerszy, najczęściej anonimowy, krąg odbiorców lub specjalną kategorią odbiorców.

Stowarzyszenia mogą pełnić różne funkcje założone i rzeczywiste. W literaturze fachowej spotykamy różne ich typologie. A. Kamiński wyróżnia trzy podstawowe funkcje:

• afiliacyjną - opartą na zasadzie ,,sąsiedztwa z wyboru”;

• integracyjną - ponieważ stanowią dla jednostek pomost między rodziną i społecznością lokalną z jednej strony a narodem i wspólnotą ogólnoludzką z drugiej;

• ekspresyjną - gdyż stwarzają warunki ich członkom do przeżyć i wyrażania upodobań.

J. Lepalczyk dostrzega szczególną rolę stowarzyszeń społecznych w zakresie:

• wspomagania rozwoju biologicznego, społecznego i kulturalnego jednostki;

• wdrażania człowieka do pełnienia ról społecznych i zawodowych;

• wzbogacania sfer życia i aktywności jednostki, tj. sfery działalności zorientowanej na zrozumienie i opanowanie rzeczywistości, na jej kształtowanie oraz poszukiwanie ekspresji i wspólnoty;

• upowszechniania wiedzy instrumentalnej i kształtowania określonych postaw;

• rozwijania i urzeczywistniania idei demokracji.

K.Z. Sowa wyodrębnia cztery zasadnicze funkcje:

• integracyjno - strukturalizacyjną;

• samorządową;

• mediacyjno - manipulacyjną;

• inicjowania zmian społecznych.

M. Załuska podkreśla znaczenie aspektów humanistycznych, demokratycznych

i socjalnych, zgodnie z tym wyróżnia funkcje:

• innowacyjną;

• świadczenia usług;

• rzecznictwa;

• obrony wartości demokratycznych.

Z względu na zasięg i kierunek działalności stowarzyszeń można także wyodrębnić funkcje:

• dośrodkowe ,,wewnętrzne” - związane z zaspokajaniem potrzeb, zainteresowań i aspiracji stowarzyszonych;

• odśrodkowe ,,zewnętrzne”- związane z realizacją potrzeb pierwotnych i wtórnych (społeczno-kulturalnych) całej społeczności lokalnej lub określonej jej części.

Można także wyróżnić pięć następujących funkcji:

• przeciwdziałania dehumanizacji otoczenia człowieka w społeczeństwie;

• umożliwia swobody ofiarodawcy wyboru kierunku niesionej pomocy zgodnie z własnymi preferencjami;

• zmniejszania ograniczeń wynikających z systemu demokratycznego i rynku jako mechanizmu zaspokajania potrzeb społecznych;

• kontroli społecznej wyrażanej przez osłabianie i neutralizowanie napięć, grożących konfliktów z rządem wskutek kwestionowania przyjętych celów politycznych i nie konfrontacyjnych metod rozwiązywania spornych problemów w procesie utrwalania systemu demokratycznego;

• regulowania podaży i popytu za usługi społeczne.

Znana jest również inna klasyfikacja tych badanych zakresów:

1. działania na rzecz innych osób, takie jak: rzecznictwo interesów, edukacja, pomoc w dystrybucji darów, budowanie kontaktów społecznych, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień;

2. opieka, a w niej takie działania jak: opieka pielęgnacyjna, opieka w czasie wolnym, wsparcie moralne i psychiczne, czynności pomocnicze;

3. usługi na rzecz szerszej społeczności: organizacja szkoleń i kursów, koordynacja poczynań innych organizacji, profilaktyka społeczna, pozyskiwanie funduszy. Pomoc ta skierowana jest na wspieranie prawidłowego rozwoju, służy różnym kategoriom potrzebujących.

Organizacje pozarządowe wypracowały na własny użytek szczególny zespół wartości, na owy system składają się:

• tworzenie programów opartych o wartości uniwersalne;

• nie uczestniczenie członków organizacji w zyskach;

• suwerenność wobec struktury i aparatu państwa;

• uproszczenie procesu decyzyjnego w organizacji;

• zajmowanie krytycznego stanowiska wobec autorytetów i opinii podawanych formie dogmatu;

• wyrażanie niezgody na istnienie jakiejkolwiek społecznej alienacji;

• szukanie wspólnego stanowiska i płaszczyzny porozumienia w konflikcie interesów.

Owe wartości są zinternalizowane i propagowane przez członków organizacji pozarządowych.

1. Społeczne uwarunkowania angażowania się w działalność organizacji pozarządowych.

M. Załuska stwierdza, iż ludzie na co dzień prezentują rozmaity stosunek do spraw publicznych. Są osoby, którym bliskie są jedynie sprawy własnej rodziny, własnego domu, potrafiące lepiej lub gorzej troszczyć się wyłącznie o byt najbliższych. Ale są też ludzie oddani bezinteresownej pracy na rzecz innych, działający w kierunku przekształcania istniejącej rzeczywistości i stale poszukujący form rozwijania własnych zainteresowań, rozwijania osobowości i wzbogacania swojego życia. U jednych trudno wykrzesać jakąkolwiek aktywność, nawet w odniesieniu do własnych problemów, drugich cechuje energia i zapał do działania.

Tę aktywność skierowaną ku sprawom wykraczającym poza zakres potrzeb ściśle prywatnych określa się mianem działalności prospołecznej. Są to wszelkie dążenia do przekształcania swego otoczenia w imię przyjętych wartości lub idei. Są to działania na rzecz wspólnego dobra.

Do najważniejszych cech działań prospołecznych należą: dobrowolność, nieodpłatność i konstruktywność. Uczą one człowieka altruistycznego sposobu myślenia i zbiorowego działania.

O aktywnym obywatelu pisze również D. Zalewska. Uważa ona iż do działania w organizacjach wystarczą cechy wrodzone i długi staż. Tylko sporadycznie wpływa na to dom rodzinny czy szkoła jako podmioty kształtujące zdolności i cechy umożliwiające aktywność społeczną w organizacjach.

Niestety, badania socjologiczne nad postawami młodzieży wskazują na całkowity brak z jej strony zainteresowania aktywnym obywatelstwem. Chęć kształcenia liderów, nawet przy współpracy międzynarodowej, nie przynosi efektów. Potrzebna jest motywacja.

M. Załuska mianem „potrzeby” określa brak czegoś, czyli stan dla człowieka niepożądany, wymagający zmiany, a więc zaspokojenia danej potrzeby. Natomiast motywacja do aktywności jest to powód, dla którego ludzie podejmują się różnych działań.

Ludzie mają różne powody, aby rozpocząć jakieś działanie. Mogą one wynikać z potrzeby:

• załatwienia określonej sprawy społecznej, czyli zabezpieczenia konkretnego interesu zbiorowego;

• poparcia określonych wartości lub idei;

• kreowania własnej, pozytywnej pozycji społecznej;

• zaspokajania własnych ambicji.

Inny podział czynników motywacyjnych oparty na analizie celu prezentuje

J. Supińska.

Rysunek 1

Źródło: J.Supińska, Dylematy polityki współczesnej, Warszawa 1991r.

Uczestnictwo w grupach typu stowarzyszenie wedle założenia F. Tönniesa wynika z woli jednostek. Wyróżnił on dwa rodzaje woli:

• organiczną (irracjonalną, emocjonalną),

• racjonalną.

Więzi społeczne oparte na przewadze woli organicznej są podstawą tzw. grup wspólnotowych (m.in. rodziny, grup przyjacielskich i sąsiedzkich), oparte na przewadze woli racjonalnej tzw. grup umownych (takich jak stowarzyszenia, spółki, zrzeszenia, związki).

Ważną rolę w działalności organizacji pozarządowych zajmują przywódcy (liderzy) czyli osoby stojące na ich czele. Samo przywództwo jest bardzo trudnym zadaniem, gdyż jest to sztuka tworzenia misji i celów, podejmowania odpowiednich decyzji służących wprowadzeniu ich w życie, a także zaprezentowania innym w taki sposób, aby umożliwić im przyjęcie ich jako własnych. Ponadto związane bywa ono z odpowiedzialnością za funkcjonowanie organizacji, jej stronę programową i finansową oraz planowanie długofalowe i strategiczne, jak również motywowanie członków. Dobry przywódca powinien wyzwalać w swoich ludziach potencjał twórczy, rozwijać wyobraźnię, aspiracje i dążenia. Bardzo ważne są również cechy osobiste i umiejętności dobrego przywódcy.

1. Źródła finansowania sektora pozarządowego.

Zacznijmy od omówienia teoretycznych źródeł z jakich mogą korzystać organizacje pozarządowe w Polsce:

1. Fundusze z budżetu państwa - wydają się uzasadnioną koniecznością. Organizacje pozarządowe wyręczają państwo w wielu bardzo ważnych działaniach na rzecz różnych grup społeczeństwa, dlatego też powinno ono dbać o zapewnienie w swym budżecie pewnej znaczącej kwoty na rzecz sektora pozarządowego. Źródło to może mieć trochę upolityczniony charakter i zależy od aktualnej sytuacji politycznej.

2. Fundusze z budżetu gminy - w normalnych warunkach to właśnie gmina powinna być najbardziej zainteresowana inicjatywami przygotowanymi przez alternatywnych obywateli. Najprostszą formą dofinansowania przez samorząd programów organizacji pozarządowych jest dotacja celowa. Wiele gmin w Polsce przyjęło zasady finansowania organizacji pozarządowych. Zasady określają wielkość środków, które gmina przeznacza na wspieranie społecznej aktywności mieszkańców, tryb ubiegania się o wydzielone środki oraz sposób ich rozliczania.

3. Fundusze zagraniczne - obecnie w naszym kraju funkcjonuje spora ilość rozmaitych programów wsparcia dla organizacji pozarządowych. W dużej części są to fundusze pomocowe Unii Europejskiej. Najbardziej znany jest fundusz PHARE. Obecnie realizuje on w Polsce i innych krajach naszego regionu kilka programów. Można tu przytoczyć: Phare Dialog Społeczny, Phare Lien (małe i duże granty), Phare Partnership. Są one nastawione na realizację rozmaitych celów. Wsparcia finansowego udzielają najczęściej na zasadzie konkursu zgodnie z formułą grantową.

4. Środki uzyskane z prowadzenia działalności gospodarczej.

5. Zbiórki publiczne, aukcje, sprzedaż cegiełek itd.

6. Składki członkowskie i środki uzyskane od tzw. klubów przyjaciół.

7. Majątek założycielski - prawo nie narzuca jego wysokości, tak więc niewielka liczba organizacji posiada majątek od początku istnienia .

8. Darowizny, zapisy i spadki - aktualnie obowiązujące przepisy prawne nie skłaniają innych podmiotów do hojności na rzecz organizacji społecznych.

W Polsce 77% organizacji wskazuje źródła publiczne (samorządowe i centralne) jako istotne w finansowaniu swojej działalności, a 72% - środki pochodzące z darowizn od osób indywidualnych i firm [badanie KLON - 2000] W tym kontekście zaskakujący wydać się może fakt, iż działania sektora niezależnego w naszym kraju finansowane są głównie ze środków prywatnych sponsorów, zarówno tych, którzy przekazują pieniądze z kasy firm, jak i tych dzielących się swoim prywatnym budżetem.

Zastanówmy się teraz nad sposobami finansowania organizacji pozarządowych. Należą do nich:

1. Dotacja - jest najprostszą i najmniej wymagającą formą dofinansowania działalności organizacji pozarządowych. Stosuje się ją przy pokrywaniu drobnych kosztów związanych z bieżącą działalnością.

2. Grant - przyznawany jest w ramach określonego konkursu projektom, które uznane zostaną za najlepsze w swojej kategorii.

3. Kontrakty - przeniesienie ustawowych zobowiązań sektora publicznego wobec społeczeństwa na organizację, wraz z kompetencjami i finansowym zabezpieczeniem tego przedsięwzięcia.

4. Nagrody i wyróżnienia.

2. Organizacje pozarządowe w Polsce.

Organizacje pozarządowe w Polsce w większości powstawać zaczęły w początkach lat 90-tych, chociaż są wśród nich również takie, które powstały w końcu XIX wieku, lub też w latach 70-tych i 80-tych XX wieku. Obecnie zarejestrowanych jest około 45 tysięcy organizacji. Szacunki wskazują, że około 30 tysięcy aktywnie prowadzi swoją działalność. Główne pola działań organizacji to pomoc społeczna, ochrona zdrowia, oświata i edukacja, ekologia. Większość organizacji działa w dużych miastach.

Liczebność organizacji pozarządowych w Polsce

(% organizacji w województwie i liczba organizacji na 10 tysięcy mieszkańców)

Źródło: Badanie GUS / KLON - 2000

Organizacje pozarządowe w Polsce w skali masowej działają blisko 12 lat. Jest to sektor młody, podlegający, podobnie zresztą jak całe społeczeństwo, licznym zmianom i przeobrażeniom. Niewątpliwie jednak nie tylko liczba organizacji, ale przede wszystkim ich aktywność i efekty ich działań pozwalają stwierdzić, że są one trwałym i aktywnym podmiotem polskiego życia publicznego. Organizacje w niektórych sferach, takich na przykład jak pomoc dla bezdomnych czy usługi opiekuńcze, właściwie nie mają konkurencji ze strony państwa czy tym bardziej sektora gospodarczego. Od kilku lat podejmowane są próby tworzenia poziomych i pionowych struktur współpracy i reprezentacji, działają organizacje, których celem jest wpieranie tworzenia i działania innych organizacji, zarówno poprzez szkolenia, doradztwo, jak też wsparcie finansowe. Działa ogólnopolski portal internetowy dla i o organizacjach pozarządowych, agencja prasowa, gazety i pisma sektorowe. W wielu gminach, powiatach i regionach rozwija się współpraca organizacji pozarządowych i samorządów lokalnych, organizacje współdziałają także z administracją państwową, przede wszystkim w tych obszarach, gdzie ich aktywność jest największa, a więc pomocy społecznej, ekologii i edukacji. Są także aktywne w procesie integracji Polski z Unią Europejską.

Rozdział II

ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE BADAŃ WŁASNYCH.

2. Założenia ogólne.

Według J. Pietera wszelkie badania stanowią ogół czynności - w obrębie pracy naukowej - od powzięcia i ustalenia problemu aż do opracowania materiałów naukowych włącznie.

W niniejszej pracy badawczej posłużono się metodą badań weryfikacyjnych. Ten typ to próba sprawdzenia skutków zastosowanych rozwiązań, skutków działania jakiegoś układu, to także poszukiwanie cech, właściwości zdarzeń i procesów. Próba odpowiedzi na pytanie „jak”. Znany jest tylko przedmiot badań, natomiast poznajemy jego przebieg i skutki.

2. Cel badań.

Celem badań jest to, do czego zmierzamy, co chcemy osiągnąć. Według W. Zaczyń- skiego cel badań, to określenie tego, do czego zmierza badacz, co pragnie osiągnąć w swoim badaniu. B. Niemierko wyróżnia cele ogólne i cele operacyjne. Cele ogólne wskazują nam kierunek dążeń, z kolei szczegółowe stanowią opis wyników, które mogą być uzyskane. Opis ten powinien być na tyle dokładny, by umożliwić rozpoznanie czy cel został osiągnięty, a przynajmniej określenie sposobu dokonania operacji sprawdzenia wyników.

Celem tej pracy było zgromadzenie informacji na temat funkcjonowania, a także efektów działania Północno - Wschodniego Stowarzyszenia Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog”.

1. Przedmiot badań.

Przedmiotem badań jest wszystko to, co badamy. Przedmiotem badań tej pracy jest Północno - Wschodnie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog” w Bartoszycach.

2. Problemy badawcze.

Zacznijmy od wyjaśnienia pojęcia problemu. Według Cz. Kupisiewicza jest to trudność o charakterze teoretycznym lub praktycznym, której przezwyciężenie wymaga aktywnej postawy ze strony ucznia i prowadzi do wzbogacenia posiadanej przez niego wiedzy. S. Nowak uważa, że problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi dostarczyć powinno badanie.

Źródłami problemów badawczych są m.in. osobiste preferencje badacza, potrzeby społeczne, znajomość aspektów naukowo - metodologicznych.

Ważną kwestią przy formułowaniu problemów badawczych są kryteria ich poprawności metodologicznej, takie jak:

• precyzyjność w sposobie formułowania;

• usytuowanie tych problemów na tle dotychczasowych osiągnięć naukowych;

• ich empiryczna sprawdzalność;

• użyteczność praktyczno - społeczna.

Dla M. Łobockiego problemy badawcze to pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych. Pytania te mogą dotyczyć cech przedmiotu, zjawiska, ich właściwości. Mają wówczas postać prostą, bo pytają o jedną cechę, o jedną właściwość przedmiotu. Mogą też być pytaniem o rodzaj związków między cechami zjawiska, o rodzaj zależności między nimi i wówczas wyznaczają szerszy zakres poszukiwań.

Formułowanie problemów badawczych jest to z pozoru prosty zabieg werbalny, polegający na precyzyjnym rozbiciu tematu na pytania, problemy. Zabieg ten musi jednak spełnić kilka warunków, jeśli chcemy aby był prawidłowy.

Problemy te według T. Pilcha muszą:

• wyczerpywać zakres naszej niewiedzy, zawarty w temacie badań,

• zawierać wszystkie generalne zależności między zmiennymi,

• być rozstrzygalne empirycznie i zawierać w sobie wartości praktyczne.

Problemy badawcze stanowią podstawę do tworzenia hipotez.

Hipotezą nazywa się wszelkie twierdzenia częściowo tylko uzasadnione, a także wszelkie domysły w postaci uogólnienia, osiągniętego na podstawie danych wyjściowych.

Hipoteza powinna zawierać informację konkretną, wychodzącą poza proste stwierdzenia. Zdaniem H. Muszyńskiego hipotezy robocze stanowią stwierdzenia co do których istnieje pewne prawdopodobieństwo, że są właściwym rozwiązaniem poprzednio sformułowanych problemów badawczych. Są one, więc zawsze także założeniami badań, a więc nigdy końcowym ich rezultatem lub płynącymi z nich wnioskami.

Według T. Pilcha do prawidłowego sformułowania hipotez niezbędne jest:

• posiadanie wiadomości o przedmiocie badań,

• znajomość badań i wyników badań podobnych lub zbliżonych zagadnień na innym terenie.

Hipoteza w dalszym toku postępowania badawczego może być udowodniona przez zebranie danych popierających wysuwaną zależność lub obalona przez brak takich danych czy uzyskanie danych świadczących o fałszywości założenia.

2. Tok badań.

Biorąc pod uwagę następujące definicje i określenia sformułowałem poniższy tok badań.

Temat: „Opinie na temat efektywności działania stowarzyszenia „Dialog”. W opinii osób objętych jego działaniem.”

Cel: Zgromadzenie rzetelnych informacji na temat funkcjonowania, a także efektów działania Północno - Wschodniego Stowarzyszenia Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog”. Zebrane informacje posłużą do oceny dotychczasowej działalności Stowarzyszenia i będą podstawą do zwiększenia efektywności jego działania.

Problem główny: Jak badani oceniają działanie Stowarzyszenia „Dialog”.

Problemy szczegółowe:

1. Znajomość przez badanych podstawowych informacji o Stowarzyszeniu „Dialog”.

2. Opinie badanych na temat powodów dla, których młodzi ludzie angażują się w działania Stowarzyszenia „Dialog”.

3. Opinie badanych na temat wpływu Stowarzyszenia „Dialog” na aktywność młodych ludzi.

4. Czy Stowarzyszenie „Dialog” daje szanse do samorealizacji dla młodych ludzi w opinii osób badanych.

5. Jak badani oceniają prace lidera Stowarzyszenia.

6. Czego brakuje badanym w „Dialogu”.

7. Czy zdaniem badanych efekty działania Stowarzyszenia „Dialog” są widoczne.

HIPOTEZA: Stowarzyszenie "Dialog" w swoich działaniach, skutecznie zaspakaja potrzeby i zainteresowania młodych ludzi z Bartoszyc, przynależących do Stowarzyszenia.

1. Metody, techniki i narzędzia badań.

Aby prawidłowo przeprowadzić proces badawczy i zanalizować problemy postawione w pracy wykorzystałem:

• metodę sondażu diagnostycznego;

• techniki takie jak: ankieta i analiza dokumentów osobistych;

• narzędziem był kwestionariusz ankiety.

Metoda badań jest to zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.

Techniką badań zaś nazywać będziemy czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów.

Natomiast narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań.

Metoda sondażu diagnostycznego jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych - posiadających znaczenie wychowawcze - w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane zjawisko występuje.

Ankieta jest techniką gromadzenia informacji polegającą na wypełnianiu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera. Pytania ankiety są zawsze konkretne, ścisłe i jedno problemowe. Najczęściej też pytania są zamknięte i zaopatrzone w tak zwaną kafeterię, czyli zestaw wszelkich możliwych odpowiedzi.

Wykorzystałem ankietę jako najbardziej odpowiednią technikę prowadzenia badań, gdyż pozwoliła mi ona na przedstawienie najbardziej pełnego obrazu działalności Stowarzyszenia "Dialog" w Bartoszycach.

Kwestionariusz ankiety składa się z 45 pytań, z czego 13 są to pytania zamknięte typu „TAK - NIE”, 16 to pytania otwarte, 11 posiada kafeterię koniunktywną (pozwala ona na wybranie kilku możliwych odpowiedzi), a 5 kafeterię półotwartą.

1. Teren badań i grupa badawcza.

Terenem badań jest objęte miasto Bartoszyce znajdujące się w województwie warmińsko - mazurskim. Natomiast próba badawcza obejmuje 40 osób. Jej wybór spowodowany jest moim subiektywnym osądem stowarzyszenia. Są to ludzie, którzy pełnili w nim różne role, bądź aktywnie uczestniczyli w realizacji inicjatyw Stowarzyszenia, a także osoby korzystające z Otwartego Miejsca Spotkań Młodzieży. Dzięki czemu w pełni będę mógł nakreślić charakter jego działalności.

1. Czas badań.

Badania zostały przeprowadzone w kwietniu 2003 roku.

Rozdział III

CHARAKTERYSTYKA PÓŁNOCNO - WSCHODNIEGO STOWARZYSZENIA WSPIERANIA I ROZWOJU INICJATYW „DIALOG”.

W tym rozdziale przedstawiłem w jaki sposób doszło do powstania Stowarzyszenia i jak rozwijała się jego działalność. Materiał, którym się posłużyłem w tym opracowaniu pochodzi z dokumentacji własnej Stowarzyszenia. Są to sprawozdania z realizacji inicjatyw i kroniki z poszczególnych lat jego działalności. Dodatkowo bazowałem na wynikach przeprowadzonego przeze mnie badania ankietowego.

2. Koło Stowarzyszenia „Tratwa” w Bartoszycach, jako pierwszy krok do powstania Stowarzyszenia „Dialog”.

Nazwa „Tratwa” po raz pierwszy pojawiła się we wniosku o dotację, złożonym przez Zespół Inicjatyw Kulturalnych w Regionalnym Ośrodku Kultury w Olsztynie do Fundacji Kultury w 1993 roku. Od listopada 1993 roku pracownicy Zespołu Inicjatyw Kulturalnych podjęli współpracę z nieformalnymi grupami młodych ludzi (16 - 22 lata) z Olsztyna, Szczytna, Ostródy, Lidzbarka Warmińskiego, Bartoszyc i Nidzicy. Zdecydowana większość z nich prowadziła samodzielne, spontaniczne działania kulturalne i społeczne poza instytucjonalnym układem kultury. W ramach Programu „Tratwa” doprowadzono do tego, że młodzież z tych miast spotkała się i poznała. Rozpoczął się cykl zajęć warsztatowych dla liderów tych grup.

Jednym z najważniejszych, założonych przez realizatorów elementów programu było systematyczne organizowanie szkoleń dla młodych animatorów z poszczególnych miast. W grudniu 1995 roku doszło do zarejestrowania Stowarzyszenia „Tratwa”. W w/w miastach powstały koła „Tratwy”. Nas ze względu na charakter pracy interesują losy batroszyckiego koła Stowarzyszenia „Tratwa”.

Jednym z pierwszych większych sukcesów bartoszyckiego koła Stowarzyszenia „Tratwa” było otrzymanie w październiku 1996 roku lokalu przy ulicy 11-listopada 10. Początkowo na czas realizacji Programu Przeciwdziałania Bezrobociu, później na stałe. Młodzi liderzy z Bartoszyc poprzez swoje działania potrafili skupić wokół siebie liczne grupy młodzieży - co ważne - wywodzące się z różnych środowisk (początkowo byli to głównie członkowie subkultur punk i hard-core) i w różnym wieku (od 15 do 24 roku życia). Byli oni w stanie samodzielnie realizować skomplikowane przedsięwzięcia organizacyjne - np. festiwale graffiti, czy Dni kultury Alternatywnej (czterodniowa impreza kulturalno - artystyczna) .

Kolejne lata obfitowały w szereg przedsięwzięć, min. takich jak koncerty, spektakle Dyskusyjny Klub Filmowy, ogólnopolskie imprezy typu NORTH PARTY - czyli zabawa z komputerem. „Nora” czyli siedziba Stowarzyszenia tętniła życiem, była miejscem spotkań przyjaciół, skarbnicą energii bartoszyckiej młodzieży, sposobem spędzania czasu wolnego bez alkoholu i narkotyków. Przez te lata młodzi ludzie z Bartoszyc uczestniczyli w różnego typu warsztatach i spotkaniach min. z Ryszardem Michalskim i Wiolettą Pruską z Regionalnego Ośrodka Kultury w Olsztynie, Januszem Bałdygą z Akademii Ruchu, Stefanią Gardecką bliską współpracownicą Jerzego Grotowskiego, psychologami Aliną Bugaj i Jackiem Jakubowskim.

We wrześniu 1999r. liderzy z Bartoszyc rozpoczęli realizację 12 miesięcznego projektu „Szczur - program przeciwdziałający marginalizacji dzieci i młodzieży do lat 14”, którego autorem i kierownikiem był Artur Ziemacki. Projekt „Szczur” został sfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Młodzież dla Europy, a budżet projektu wyniósł 40 tyś. złotych. W wyniku starań liderów w listopadzie 1999r. Batroszycka „Tratwa” otrzymała od miasta lokal przy ulicy Hubalczyków 2, który był finansowany przez Urząd Miasta w Bartoszycach, ze środków zapobiegania problemom alkoholowym. Wraz z otrzymaniem lokalu rozpoczęła się realizacja projektu „Otwarte Miejsce Spotkań Młodzieży”, oparte na zasadzie WOLNE OD ALKOHOLU I NARKOTYKÓW.

Nie będę szczegółowo charakteryzować wszystkich lat działalności koła „Tratwy”, gdyż tematem mojej pracy jest Stowarzyszenie „Dialog”. Musiałem jednak nakreślić ogólną charakterystykę działań koła „Tratwy” w Bartoszycach, by ukazać jak doszło do powstania „Dialogu”. Pierwsze działania w tym kierunku rozpoczęły się pod koniec 2000r. Z inicjatywy Artura Ziemackiego, wiceprezesa bartoszyckiego koła „Tratwy”, liderzy rozpoczęli pracę zmierzającą do założenia nowego Stowarzyszenia (w listopadzie 2000r. rozpoczęła się procedura rejestracyjna). Dążenia te były przede wszystkim spowodowane chęcią usamodzielnienia się i usprawnienia działania bartoszyckiej młodzieży. Liderzy z Bartoszyc doszli do wniosku, że „dojrzeli” do tego by wziąć na siebie pełną odpowiedzialność za funkcjonowanie organizacji.

W marcu 2001 w Bartoszycach powstało nowe Stowarzyszenie o nazwie Północno -Wschodnie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju „Dialog”, które bazuje na doświadczeniach i dorobku „Tratwy”.

2. Ogólna charakterystyka Stowarzyszenia „Dialog”.

Północno - Wschodnie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog” zostało zarejestrowane 1 marca 2001r. Zajmuje się pracą z uczestnikami środowisk młodzieżowych, uczestnikami subkultur, Radnymi Młodzieżowej Rady Miasta Bartoszyce oraz przedstawicielami samorządów szkolnych, z terenu Bartoszyc i okolic. Od momentu powstania, w marcu 2001, z założenia, dla w/w grup jest organizacją szkolącą, wspierającą i doradczą.

Głównymi celami Stowarzyszenia są (załącznik nr 2):

• Przeciwdziałanie postawom autodestrukcyjnym.

• Wspieranie procesu emancypacji życiowej młodego pokolenia.

• Zwiększanie poczucia podmiotowości młodzieży.

• Tworzenie lokalnych koalicji na rzecz młodzieży.

W dniu 15 kwietnia 2001r. podczas Walnego Zebrania Członków Północno - Wschodniego Stowarzyszenia Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „DIALOG” odbyły się wybory do władz stowarzyszenia, w wyniku których wyłoniono zarząd w składzie:

Tablica 1

l.p.	Imię i nazwisko	Funkcja
1.	Artur Ziemacki	Prezes Zarządu
2.	Krzysztof Suchodolski	Wice Prezes Zarządu
3.	Grzegorz Dedo	Skarbnik Zarządu
4.	Rafał Żełobowski	Sekretarz Zarządu
5.	Andrzej Maciejewski	Członek Zarządu
Źródło: Dokumentacja własna Stowarzyszenia.

W swoich działaniach liderzy stowarzyszenia, korzystają z dotacji i grantów Urzędu Miasta, w ramach realizacji różnego typu inicjatyw. Liderzy „Dialogu” korzystają również, z pieniędzy Unii Europejskiej w ramach programu PHARE, a to za sprawą grantów przyznawanych przez Narodową Agencję Programu „Młodzież”. Stowarzyszenie nie ma ustalonej stałej składki członkowskiej. Składka jest zbierana w miarę potrzeby. Działania Stowarzyszenia „Dialog”, są dostrzegane i pozytywnie odbierane przez społeczność lokalną oraz władze samorządowe Bartoszyc, a także okolicznych miejscowości (załączniki: 3, 4,5,6).

W chwili obecnej, Stowarzyszenie „Dialog” liczy 21 członków i liczne grono sympatyków z Bartoszyc. W wyniku realizacji różnego typu inicjatyw (opisane w następnym podrozdziale) „Dialog” swoim działaniem obejmuje także młodych ludzi z Kętrzyna, Górowa Iławeckiego, Bezled, Korsz, Sępopola, Reszla, Bisztynka, Lidzbarka Warmińskiego. Współpracuje natomiast z młodzieżowymi środowiskami z Olsztyna, Torunia, Białegostoku, Katowic i Warszawy, a także z organizacjami z Litwy, Szwecji, Holandii, Niemiec i Austrii.

1. Inicjatywy zrealizowane przez „Dialog” od marca 2001r. do kwietnia 2003r.

1. Otwarte miejsce spotkań młodzieży.

Północno - Wschodnie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „DIALOG” jest sukcesorem działań Stowarzyszenia „Tratwa”, dlatego też od marca 2001 roku prowadzi „Otwarte Miejsce Spotkań Młodzieży”, oparte na zasadzie WOLNE OD ALKOHOLU I NARKOTYKÓW, które jest finansowane przez Urząd Miasta Bartoszyce. Każdy młody człowiek, który ma tylko na to ochotę może przyjść do siedziby Stowarzyszenia. Osoby korzystające z Otwartego Miejsca Spotkań mają także możliwość brania udziału w inicjatywach realizowanych przez liderów Stowarzyszenia, wychodzenia z własnymi pomysłami, w których realizacji służą radą i pomocą liderzy „Dialogu”. Mogą oni również wypić herbatę, porozmawiać z innymi młodymi ludźmi, czy choćby pograć w karty. Idea przewodnia Otwartego Miejsca Spotkań oparta jest o wzajemne przebywanie ze sobą młodych, co stanowi kopalnię nowych i często bardzo oryginalnych pomysłów. Natomiast podstawowym zadaniem liderów Stowarzyszenia jest urzeczywistnianie rodzących się w „Norze” (tak młodzi ludzie nazywają Otwarte Miejsce Spotkań Młodzieży) inicjatyw. Młodzi ludzie mają również możliwość skorzystania z różnego typu spotkań warsztatowych prowadzonych w ramach profilaktyki uzależnień. W roku 2002 w ramach zajęć warsztatowych odbyły się następujące spotkania:

1. „Droga Mojego Życia” - spotkania dotyczące zagrożeń ze strony osób rozprowadzających narkotyki (dealerów). Spotkania prowadził Artur Groszek - terapeuta Ośrodka Ministerstwa Zdrowia dla Narkomanów w Anielinie. Spotkania odbywały się raz na kwartał.

2. „Profilaktyka uzależnień w mojej miejscowości” - spotkania dotyczące programów realizowanych w Bartoszycach z zakresu profilaktyki narkomanii. Prowadząca referent Urzędu Miasta ds. profilaktyki uzależnień Anna Szymczukiewicz. Spotkania odbywały się raz na kwartał.

3. „Śliska Biała Granica” - spotkania dotyczące uzależnienia od amfetaminy. Spotkania prowadził Grzegorz Dedo - członek Stowarzyszenia „Dialog”, student 2 roku socjologii Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii w Olsztynie. Spotkania odbywały się 1 - 2 razy w miesiącu.

4. „Dlaczego NIE biorę” - spotkania dotyczące zdrowego stylu życia (min. bez używek). Prowadzący członek Stowarzyszenia „Tratwa” Adam Łakomiec. Spotkania odbywały się raz na 4 miesiące.

W roku 2003 kontynuowane są spotkania „Droga Mojego Życia”, „Profilaktyka uzależnień w mojej miejscowości”, „Śliska Biała Granica”, a także rozpoczęły się:

• „Dlaczego NIE piję” - spotkania prowadzi członek Stowarzyszenia Anonimowych Alkoholików - Piotr Kwaśniewski.

Wszystkie w/w spotkania są prowadzone na zasadzie wolontariatu ze strony osób prowadzących.

1. Projekt „Strefa bez granic”. XII 2000r. - VII 2001r.

Wraz z pracami nad założeniem Stowarzyszenia powstał pomysł projektu „Strefa bez granic”. Projekt ten ze względu na swój rozmach (budżet projektu to ok 60 tyś. złotych), wymagał dużej samodzielności w podejmowaniu decyzji przez jego koordynatorów, a to nieodłącznie wiązało się z rejestracją nowego stowarzyszenia. Koordynatorami projektu zostali Artur Ziemacki i Krzysztof Suchodolski. Jego realizacja rozpoczęła się w grudniu 2000 roku. Głównym celem projektu była aktywizacja grupy 30 młodych ludzi ze środowisk de faworyzowanych min. z rodzin z problemami alkoholowymi. Uczestniczący w projekcie nabywali umiejętności psychologiczne i praktyczne:

• psychologiczne: komunikowanie się, praca w grupie, asertywność, koncepcyjne myślenie;

• praktyczne: organizowanie imprez muzycznych, warsztatów, kontakty z mediami, rozmowa ze sponsorem, obsługa programów komputerowych (Windows 98, Me, 2000, NT; Word, Photoshop 5.0, ez HTML itp.), przygotowywanie witryn internetowych.

Wymiernym efektem sprawdzającym nabyte umiejętności uczestników projektu było zrealizowanie trzydniowej imprezy muzycznej pod nazwą Festiwal muzyczny „Strefa bez granic”, która to odbyła się w Zespole Szkół Budowlanych w dniach 12 - 14 lipca 2001r. Szacowana liczba uczestników festiwalu to około 5 000 osób z całej Polski.

Każdy dzień festiwalu dzielił się na dwie części: konkursową i artystyczną. W części artystycznej w ciągu trzech dni wystąpiły:

• Dzień pierwszy - Pidżama Porno, Alians, Świat Czarownic, Prawda.

• Dzień drugi, scena - Hip - hop - Grammatik, Paktofonika, Ego, Fenomen.

• Dzień trzeci, scena -Hardcore - Dezerter, Apatia, Schizma, Awake.

W części konkursowej brały udział młodzieżowe zespoły z terenu całej Polski, grające w/w rodzaje muzyki. Były to zespoły m.in. z Chełma, Olsztyna, Konina, Warszawy, Krakowa, Jastrzębia Zdroju, Kobiela koło Warszawy, Malborka, Żywca, Reszla oraz Bartoszyc.

13 lipca odbył się także finał projektu „Miasto legalnego grafitii”, który był bezpośrednio powiązany z projektem Strefa bez granic. Był to trzy miesięczny, ogólnopolski projekt angażujący środowiska graficiarzy (malarzy ulicznych). W projekcie uczestniczyli młodzi graficiarze z Bartoszyc, Reszla, Olsztyna, Torunia, Białegostoku, Działdowa i Katowic (w sumie 23 osoby). Finał odbył się w centrum miasta Bartoszyce, gdzie wspólnie pomalowali 100 metrów kwadratowych muru.

W wyniku starań młodych ludzi objętych projektem patronat na imprezą objęły: Radio Olsztyn, Telewizja Viva Polska, Ślizg, Radiostacja, Agencja Artystyczno - Reklamowa Alternati Projekt, portale internetowe Hip-hop.pl, Independent.pl. a także Urząd Miasta Bartoszyce. Imprezę transmitowało na żywo Radio Net z Gdańska.

1. „Powitanie Roku”- 2001, 2002 i 2003.

Przez trzy lata z rzędu (2000 - 2002) młodzi liderzy „Dialogu” wygrywali, organizowany przez Urząd Miasta Bartoszyce, przetarg na organizację imprezy sylwestrowej dla mieszkańców Bartoszyc. Każdego roku z wynajętego autokaru imprezę prowadziło w roli wodzirejów dwóch młodych dj.-ów (co roku były to inne osoby), były także koncerty zespołów Hip - Hop-owych, różnego typu konkursy z nagrodami, a także pokazy sztucznych ogni. Głównym punktem programu były występy Pracowni Autoekspresji „Teatr Wnętrza”(opisana w dalszej części tego rozdziału). W przygotowania i organizację imprez zostało zaangażowane w sumie ok. 50 młodych osób.

1. “Another Worid Project”.

Założeniem projektu jest angażowanie uczestników subkultur młodzieżowych z powiatu bartoszyckiego w organizowanie imprez muzycznych. Projekt trwa od listopada 2000 roku we współpracy z Bartoszyckim Domem Kultury. W ramach projektu jego młodzi uczestnicy zorganizowali w BDK-u: cztery imprezy przy muzyce mechanicznej (Hip - hop Party) i dwa koncerty zespołów młodzieżowych, a także imprezy muzycznej w Zespole Szkół Mechanicznych w Bartoszycach podczas Międzynarodowych Dni Walki z Rasizmem w marcu 2001r. Część z uczestników projektu brała czynny udział w projekcie „Strefa bez granic” i „Powitanie Roku”.

1. Pracownia Autoekspresji „Teatr Wnętrza”.

Pracownia Autoekspresji „Teatr Wnętrza” powstała w listopadzie 2000r. jako integralna część Stowarzyszenia „Dialog”. Członkowie Pracowni od momentu jej powstania rozpoczęli prace nad nowymi projektami z zakresu teatru niekonwencjonalnego. Od samego początku ogień, znajdował się w centrum zainteresowania młodych artystów. Pierwsze efekty ich pracy zostały zaprezentowane, w spektaklu z wykorzystaniem ognia podczas imprezy sylwestrowej „Powitania roku 2001”. Kolejny spektakl został wystawiony w marcu 2001r. podczas Międzynarodowych Dni Walki z Rasizmem organizowanych w ramach „Another Worid Project”. Ze względu na zaangażowanie się członków Pracowni w projekt „Strefa bez granic”, działania z zakresu teatru niekonwencjonalnego zeszły na drugi plan. Przełom nastąpił we wrześniu 2001r. Do Bartoszyc przyjechała grupa z Wrocławia i wystawiła spektakl „Ognie św. Elma”, podczas którego zaprezentowali techniki artystycznego tańca z ogniem, z użyciem specjalnie do tego celu przygotowanych łańcuchów. Spektakl ten stał się inspiracją dla członków Pracowni, którzy do połowy października skompletowali pierwsze, dość proste i „toporne”, zestawy do tańca z ogniem i rozpoczęli treningi. Pierwszą okazją do zaprezentowania zdobytych umiejętności stała się po raz kolejny impreza sylwestrowa organizowana przez Stowarzyszenie „Dialog”. Był to pokaz technik z użyciem palących się łańcuchów i kijów, połączony z „pluciem” ogniem. W marcu 2002r. pojawiły się nowe osoby, które zaangażowały się w rozwijanie tańca z ogniem. Pierwszy pokaz tańca z ogniem nastąpił 18 maja podczas XXIII Wojewódzkiego Przeglądu Teatrów Młodzieżowych - Bakcyl 2002. Od tego czasu, grupa uczestniczyła w ok.20 pokazach przede wszystkim w woj. warmińsko - mazurskim. Dzięki dofinansowaniu Urzędu Miasta grupa brała udział w obozie szkoleniowo-wypoczynkowym, nad jeziorem w Kikitach. Podczas obozu tancerze doskonalili swoje rzemiosło i poszukiwali nowych form artystycznego wyrazu. W Kikitach Pracownia dwa razy występowała, na prośbę dyrektora ośrodka, dla grup kolonijnych. Pracownia Autoekspresji „Teatr Wnętrza” gościnnie występowała także za granicą w Rosji. Mianowicie w Pioniersku i Bagriatonowsku w obwodzie kaliningradzkim. Ponadto występowała z pokazami w Szczawnicy, w Krościenku nad Dunajcem, w Konstancinie i w Białymstoku. Na dzień dzisiejszy Pracownia liczy 20 osób, w tym 14 tancerzy, 3 wizażystki i 2 osoby, które zajmują się stronom techniczną pokazów. Kierownikiem artystycznym Pracowni jest Artur Ziemacki. Regularnie trzy razy w tygodniu odbywają się treningi, na których tancerze doskonalą swoje rzemiosło. Pracownia Autoekspresji „Teatr Wnętrza” jest jedną z nie wielu profesjonalnych grup tancerzy ognia w Polsce (załącznik 11) . W planach Pracowni 2003 rok min. jest wyjazd w maju na gościnne pokazy w Białymstoku, Pułtusku i Olsztynie. Natomiast w czerwcu do Reszla i Górowa Iławieckiego.

1. Pajęczyna.

Nieformalna Grupa Liderów „Pajęczyna” powstała w sierpniu 2001r. z inicjatywy liderów Stowarzyszenia „Dialog”, we współpracy z Bartoszyckim Domem Kultury. W jej skład weszło 15 osób (przedstawiciele samorządów uczniowskich, radni Młodzieżowej Rady Miasta, harcerze, uczestnicy subkultur). We współpracy z liderami „Dialogu” wypracowany został projekt Pajęczyna, który został złożony do konkursu, organizowanego przez Narodową Agencję Programu „Młodzież”. Był to projekt inspirująco - warsztatowy dla środowisk wiejskich oraz małych miast. Projekt objął swoim bezpośrednim działaniem grupę 97 młodych mieszkańców Sępopola, Reszla, Korsz, Górowa Iławeckiego, Bisztynka, Bezled, Kętrzyna, Lidzbarka Warmińskiego i Bartoszyc.

Celami projektu były:

1. zwiększenie poczucia podmiotowości defaworyzowanych grup młodzieżowych;

2. doprowadzenie do powstania regularnie działających grup inicjatywnych (minimum jedna grupa na miasto lub wieś);

3. uaktywnienie dorosłych przy realizacji projektu oraz wyłonienie potencjalnych sojuszników potrzebnych przy dalszych działaniach (minimum dwóch na miasto);

4. doprowadzenie do stworzenia gotowych projektów aktywizujących środowiska lokalne;

5. przygotowanie strategii współpracy uczestników powstałych inicjatyw;

6. stworzenie witryny internetowej projektu „Pajęczyna”;

7. promocja programu „Młodzież”.

W momencie otrzymania informacji o dofinansowaniu projektu (35 tys. zł), przy współpracy z Dyrektorem Bartoszyckiego Domu Kultury - Krzysztofem Piechnikiem, nawiązane zostały kontakty z dyrektorami placówek kulturalnych z poszczególnych miast. Następnie odbyły się wyjazdy koordynatorów do szkół i Domów Kultury w celu znalezienia młodych ludzi chcących wziąć aktywny udział w realizacji projektu, a także ustalenie zasad współpracy z danymi placówkami. Koordynatorami projektu zostali Artur Ziemacki, Grzegorz Dedo i Piotr Petrykowski, członkowie Stowarzyszenia „Dialog”(załącznik 7).

Dnia 1 lutego 2002 roku, rozpoczęła się dziewięciomiesięczna praca liderów i koordynatorów, która doprowadziła do powstania grup inicjatywnych w m.:

• Reszel - NGL Reszki.

• Korsze / Kętrzyn - NGL Zgiełk.

• Bisztynek - NGL Kultura Przede Wszystkim.

• Bezledy / Sępopol - NGL Ulica.

• Lidzbark Warmiński - NGL AFEKT.

• Górowo Iławeckie / Bartoszyce - NGL Fire Team.

W wyniku działań liderów Pajęczyny w miastach objętych projektem zostali, także wyłonieni dorośli sojusznicy. Łącznie w dziewięciu miastach powstała grupa sojuszników składająca się z polonistów, instruktorów kultury, dyrektorów Domów Kultury. W Bartoszycach sojusznikiem projektu Pajęczyna, a przede wszystkim grupy inicjatywnej powstałej w wyniku jego działania stał się Burmistrz Miasta Bartoszyc - Marian Wietrak. Młodzi liderzy z Korsz, jako sojusznika wciągnęli do współpracy Polsko - Niemieckie Stowarzyszenie Mieszkańców Korsz. Ze strony dyrektorów poszczególnych placówek kulturalnych, w których projekt był realizowany, liderzy i koordynatorzy spotykali się z dużą otwartością i chęcią współpracy. Dyrektorzy bardzo szybko zdali sobie sprawę z możliwości jakie daje ten projekt i tak od samego początku zaangażowali się w pomoc dla grup. Udostępniali pomieszczenia, angażowali młodych ludzi do pomocy podczas imprez kulturalnych, służyli także pomocą administracyjną.

Podczas spotkań i warsztatów z młodymi ludźmi powstało 6 projektów dla 9 miast objętych projektem „Pajęczyna”, i tak:

• „Horyzonty” - projekt czterostronnej wymiany międzynarodowej, wypracowany przez liderów z Lidzbarka Warmińskiego.

• „Kultura Polska” - projekt inspirująco - warsztatowy dotyczący prezentacji głównych kultur regionalnych w Polsce, wypracowany przez liderów z Bisztynka.

• „Kultura uliczna” - projekt szkoleniowy dotyczący nauki break dance, beat box, graffiti, screach, wypracowany przez liderów z Bezled i Sępopola.

• „Pasje Wolności” - projekt kulturalno - warsztatowy doprowadzający w efekcie do prezentowania twórczości młodych ludzi podczas „Dni Młodych”, wypracowany przez liderów z Reszla.

• „Iskrzące kulisy snów” - projekt teatralno - muzyczny mający na celu zaangażowanie młodych mieszkańców Korsz i Kętrzyna w tworzenie musicalu, wypracowany przez liderów z Korsz i Kętrzyna.

• „Artystyczna Praca z Ogniem” - projekt teatralno - taneczny, wypracowany przez liderów z Górowa Ił. i Bartoszyc.

W dniach 11 - 13 października 2002r. trzydziestu przedstawicieli miast objętych projektem wspólnie opracowywało strategię dalszej współpracy w stworzonych projektach, a także została powołana SIEĆ LIDERÓW „PAJĘCZYNA”, w której uczestniczy około 50 młodych liderów i około 20 dorosłych sojuszników. Sieć powstała w wyniku wypracowanej strategii współpracy pomiędzy istniejącymi grupami inicjatywnymi w poszczególnych miastach: Reszlu, Korszach, Kętrzynie, Bisztynku, Bezledach, Sępopolu, Lidzbarku Warmińskim, Górowie Iławeckim oraz w Bartoszycach. Zrzesza liderów z 9 miast, którzy chcą kontynuować już zaistniałą współpracę. Wspólnie doszli do wniosku, że pod szyldem „Sieć Liderów Pajęczyna” są w stanie działać na rzecz swojego regionu.

1. Szkoła artystycznej pracy z ogniem.

Od 1 kwietnia 2003r. rozpoczął się realizacja dwunastomiesięcznego projektu, pod nazwą „Artystyczny taniec z ogniem”. Liderzy Stowarzyszenia „Dialog” przy współpracy z kuratorami sądu rodzinnego, pracownikami socjalnymi, pedagogami szkolnymi, a także wychowawcami bartoszyckiego domu dziecka, zebrali grupę 20 dzieci i młodzieży, w wieku od 13 do 16 lat, ze środowisk najbardziej narażonych na patologię. Są to dzieci i młodzież z: rozbitych rodzin, rodzin alkoholików, znajdujące się pod kuratelą sądową , a także dzieci z Bartoszyckiego Domu Dziecka. Celami projektu są:

• zagospodarowanie czasu wolnego dla grupy 20 dzieci i młodzieży, w wieku 13 - 16 lat, ze środowisk najbardziej narażonych na patologie;

• uświadomienie, dla grupy objętej projektem, zagrożeń, związanych z alkoholem i narkotykami, a także sposobów radzenia sobie z tymi problemami;

• nauka grupy objętej projektem artystycznego tańca z ogniem;

• stworzenie możliwości samorealizacji, a także zaistnienia w Bartoszycach, a w dalszej perspektywie w całej Polsce;

• we współpracy z Towarzystwem Zapobiegania Narkomani umożliwienie dostępu do fachowej pomocy terapeutycznej;

• stworzenie grupy teatralnej, która będzie wizytówką miasta, poprzez zaangażowanie najbardziej utalentowanych dzieci w działania Pracowni Autoekspresji „Teatr Wnętrza”.

Zajęcia warsztatowe z artystycznej pracy z ogniem prowadzą Marta Beńko i Grzegorz Dedo, trenerzy Pracowni Autoekspresji „Teatru Wnętrza”. Liderzy „Dialogu” uważają, że poprzez zagospodarowanie czasu wolnego i zaszczepienie w dzieciakach objętych projektem nowej pasji, jaką jest taniec z ogniem, doprowadzą do ogromnych zmian w ich mentalności. W połączeniu z pracą warsztatową prowadzoną przez Katarzynę Malinowską, terapeutkę z Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii, będzie stanowiło to niekonwencjonalną, a dzięki temu bardzo efektywną pracę profilaktyczną.

2. Międzynarodowa współpraca Stowarzyszenia „Dialog”.

W związku z ogólnopolską reklamą Festiwalu „Strefa bez granic” Stowarzyszenie „Dialog” zostało zaproszone do wzięcia udziału w dwóch europejskich projektach organizowanych, ze strony polskiej, przez Centrum Współpracy Młodzieży z Gdyni:

1. YEUROPE — WARSZTATY INFORMATYCZNO - DZIENNIKARSKIE.

Warsztaty odbyły się w Innsbrucku w Austrii w dniach 26 sierpnia - 1 września 2001r. Celem warsztatów była praca nad Internetowym magazynem młodzieży „Yeurope” (Internet-youth-magazin). W warsztatach uczestniczyli przedstawiciele 14 europejskich organizacji min. z Polski, Francji, Niemiec, Austrii, Włoch i Hiszpanii. Uczestnicy na bazie doświadczeń nabytych przez ich macierzyste organizacje redagowali magazyn internetowy, prezentując w nim sytuację młodzieży w ich krajach, problemy oraz potrzeby. Podczas pobytu w Innsbrucku uczestniczyli, także w warsztacie „Życie a Media Świata”. Z polski zostało zaproszonych 5 organizacji. Stowarzyszenie „Dialog” reprezentował Marcin Targowski.

2. POLSKO - NIEMIECKIE SEMINARIUM LIDERÓW MŁODZIEŻOWYCH.

Seminarium odbyło się na terenie Niemiec w Schlezwiku - Holsztynie w dniach 18 - 25 sierpnia 2001r. Celem seminarium była wymiana doświadczeń pomiędzy przedstawicielami zaproszonych organizacji z Polski i Niemiec pracujących z młodzieżą. Uczestnicy seminarium poznali zasady działania ok. 15 niemieckich organizacji młodzieżowych, a następnie zaprezentowali własne organizacje. Uczestnicy odwiedzili m.in. Schleswig-Holstein, Lubekę, Bad Segeberg, Bad Oldesole, Mozen i Eiderstedt. Zapoznali się tam z działaniem m.in. Rady Młodzieżowej Lubeki, Regionalnej Rady Młodzieżowej Segeberg, Sportowej Organizacji Młodzieżowej (Sportjugend), organizacji skautowych, Edukacyjnym Centrum Młodzieżowym „Muhle”, poznali podstawy projektu „Jugendarbeit auf dem Lande” („Praca z młodzieżą na wsi”). Polskę reprezentowała 7-osobowa grupa liderów, z organizacji młodzieżowych z całej Polski. Stowarzyszenie „Dialog” reprezentowała Anna Mówińska.

W lutym 2002r. członkowie Pracowni Autoekspresji „Teatru Wnętrza” zostali zaproszeni przez Lidzbarski Dom Kultury do udziału w Polsko-Litewskiej wymianie międzynarodowej - „W Kręgu Bałtów”. W dniach 26 lutego do 3 marca członkowie Pracowni uczestniczyli wraz z grupami z Lidzbarka W. i Ornety, a także 30 osobową grupą z Wilna i Kłajpedy w przygotowaniach wspólnego spektaklu, opartego na wspólnej historii obu narodów. Spektakl został wystawiony 3 marca 2002r dla mieszkańców Lidzbarka Warmińskiego w tamtejszym Domu Kultury. Brali oni również udział w debacie na temat: „zintegrowana Europa a tożsamość ludzi o odmiennym podłożu kulturowym, ideologicznym, społecznym, religijnym”. Był to dla Stowarzyszenia „Dialog” początek współpracy z organizacjami z Litwy, która twa i jest rozwijana (załączniki 6 i 8).

Od kwietnia 2002r. liderzy Stowarzyszenia „Dialog” rozpoczęli przygotowania do realizacji projektu „Żywioły - Międzynarodowy Happening Artystyczny”. Do współpracy zaangażowali zaprzyjaźnione organizacje z Litwy, a także ze Szwecji i Holandii. Wymiana miała się odbyć w dniach 22 lipca - 6 sierpnia 2002r (załączniki 9 i 10). Jednak ze względu na problemy organizacyjne Holendrów, a w ostatnim etapie przygotowań, także Szwedów, liderzy „Dialogu” musieli odwołać „Żywioły” i zwrócić dla Narodowej Agencji Programu „Młodzież”, przyznany grant w wysokości 50 tyś. zł.

W grudniu 2002r. członkowie Pracowni Autoekspresji „Teatr Wnętrza” zostali zaproszeni na międzynarodowe spotkanie artystów światła dźwięku i obrazu. Spotkanie odbyło się pomiędzy 28 grudnia 2002r., a 3 stycznia 2003r. w Szczawnicy. Brali w nim udział młodzi artyści z Polski, Francji, Czech i Finlandii. Pracownię reprezentowało 7 osób z Bartoszyc.

1. Powody angażowania się młodych ludzi w działania Stowarzyszenia „Dialog”.

Charakter działań „Dialogu” powoduje, że może w nich wziąć udział każdy młody człowiek, który ma tylko na to ochotę. Dla tego też w niniejszym podrozdziale spróbuję znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego młodzi ludzie biorą udział w działaniach Stowarzyszenia „Dialog”.

Pierwszym interesującym nas zagadnieniem jest to w jakich okolicznościach respondenci dowiedzieli się, że „Dialog” istnieje. Z pośród 40 osób jakie zostały objęte badaniem: 62,5 % twierdzi, że o istnieniu „Dialogu” dowiedzieli się od znajomych; 22,5 % było członkami „Tratwy”; 15 % twierdzi, że dowiedzieli się podczas pokazu Pracowni Autoekspresji „Teatru Wnętrza”. Podobnie ankietowani odpowiadali na pytanie, o to jak trafili do „Dialogu”: 60 % twierdzi, że przez znajomych; 22,5 % było członkami „Tratwy”; 12,5 % za nim zaczęło przynależeć do „Dialogu”, przychodziło popatrzeć na treningi tańca z ogniem; jedna osoba trafiła do „Dialogu” przez braci, którzy już do niego przynależeli; jedna osoba przyszła do „Dialogu”, ponieważ chciała zagospodarować sobie wakacje. Widać wobec powyższych danych, że informacje dotycząca Stowarzyszenia najczęściej (62,5 %) rozchodziły się wśród znajomych. Młodzież trafiała do „Dialogu” głównie za sprawą osób, które wcześniej miały z nim styczność.

Wiemy już skąd badani dowiedzieli się, że „Dialog” istnieje i w jaki sposób po raz pierwszy do niego trafili. Teraz spróbuję ustalić co było powodem, że zaczęli przynależeć do „Dialogu”. Ankietowani stwierdzili, że powodem było: znalezienie ciekawych ludzie i fajnego miejsca jakim jest „Nora” (47,5 %); panująca w „Dialogu” atmosfera i fajne pomysły jakie tam powstają (17,5 %); taniec z ogniem (15 %); chęć „zabicia” nudy i aby coś robić (10 %); zwykła ciekawość (7,5 %).

W trakcie uczestnictwa w działaniach Stowarzyszenia powody, dla których zaczęli przynależeć do „Dialogu” nie zmieniły się dla 23 osób (57,5 %), natomiast dla 17 osób (42,5 %) powody te uległy zmianie. Wśród 17 osób, dla których powody te uległy zmianie: dla 7 osób (z grupy 47,5 %, które twierdzi, że powodem było znalezienie ciekawych ludzie i fajnego miejsca jakim jest „Nora”) i dla 4 osób (osoby, które twierdzą, że chciało „zabić” nudę i zacząć coś robić) doszedł do poprzednich powodów jeszcze taniec z ogniem; u 3 osób (7,5 %)., które przyszły z ciekawości i 3 osoby (z w/w grupy 47,5 %) twierdzi, że teraz podoba im się panująca w „Dialogu” atmosfera i fajne pomysły. Jak widać powody dla których zaczęli przynależeć do „Dialogu”, w gruncie rzeczy uległy zmianą u osób, które chciały zacząć coś robić lub trafiły tam przez ciekawość. W pewnym sensie zmieniły się również powody u części osób, które zaczęły przynależeć ze względu na ciekawych ludzi i miejsca, ukierunkowując się na realizację konkretnych działań (przede wszystkim taniec z ogniem, ale także i innych).

Co więc jest głównym powodem, dla którego związali się z „Dialogiem”. Jako jeden, najważniejszy powód, dla którego przychodzą do „Dialogu” respondenci podają: ponieważ „są tu świetni ludzie” (30 %); przynależący tam ludzi i chęć działania (37,5%); taniec z ogniem (22,5 %); ponieważ w „Dialogu” każdy może mieć swoje poglądy (15 %); ponieważ mogę realizować swoje pomysły (5 %); ponieważ mogę rozwijać się artystycznie, a także robić coś pożytecznego(2,5 %).

Wobec powyższych odpowiedzi, widać, że zarówno za główny powód przynależności własnej jak i innych do „Dialogu”, badani podają przynależących tam ludzi. Ważne dla badanych są również możliwości do działania jakie daje im „Dialog” i panująca w nim atmosfera. Istotną rolę dla badanych odgrywa, także miejsce jakim jest „Nora” i taniec z ogniem. W wypowiedziach badanych osób pojawiły się stwierdzenia wskazujące na silną więź jaka powstała w gronie osób przynależących do „Dialogu”. Wskazują na to chociażby takie wypowiedzi jak: „tu jest moja druga rodzina”, „znalazłam w Dialogu prawdziwych przyjaciół”, „spotkałem tam ludzi, z którymi naprawdę mogę inteligentnie porozmawiać” i wiele innych.

W następnym rozdziale ta tematyka zostanie poszerzona o szczegółowe aspekty dotyczące działań Stowarzyszenia „Dialog”, które będą analizowane na podstawie badania ankietowego.

Rozdział IV

EFEKTY DZIAŁANIA STOWARZYSZENIA „DIALOG” W OPINII OSÓB OBJĘTYCH JEGO DZIAŁANIEM.

1. Znajomość przez badanych podstawowych informacji o Stowarzyszeniu „Dialog”.

Badana grupa liczyła 40 osób, w tym 17 kobiet i 23 mężczyzn, w wieku 14-25 lat. Byli to głównie uczniowie szkół średnich ogólnokształcących (19 osób) i zawodowo/technicznych (8 osób). Uczestniczyli również uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (4 osoby); gimnazjum (3 osoby); szkoły policealnej (1 osoba); studenci (3 osoby) i dwie osoby, które obecnie pracują zawodowo. Wykształcenie rodziców respondentów przedstawia się następująco: średnie zawodowo/techniczne (17 osób); zasadnicze zawodowe (16 osób) i wyższe (14 osób) wykształcenie średnie ogólnokształcące (9 osób); podstawowe (7 osób); niepełne średnie (5 osób); troje ukończyło szkoły policealne i dwoje ma nie pełne wyższe. Pięcioro respondentów pochodzi z rodzin niepełnych. Z badanej grupy 18 osób jest członkami Stowarzyszenia „Dialog” (zostali oni wpisani na listę członków stowarzyszenia), a 22 osoby to grono sympatyków stowarzyszenia. 9 osób z grupy badanej deklaruje, że jest związana z Dialogiem od początku, kolejne 5 osób jest w Dialogu więcej niż rok; następne 19 osób jest mniej niż rok, a 7 osób mniej niż pół roku.

Z grupy badanej, 72,5 % wie kto pierwszy wyszedł z inicjatywą założenia Stowarzyszenia „Dialog”. Jeszcze lepiej sytuacja wygląda odnośnie pytania kto założył Stowarzyszenie „Dialog”, a mianowicie aż 80 % wie kto to był. Również ponad połowa badanych (65 %) wie dlaczego założono Stowarzyszenie „Dialog”. Natomiast, aż 85 % spośród badanej grupy zna cele Stowarzyszenia „Dialog”.

Jak odpowiadały osoby, które znają cele stowarzyszenia na pytanie: czy twoim zdaniem cele Stowarzyszenia odpowiadają jego kierunkom działania, przedstawia tablica 2.

Tablica 2

RODZAJ ODPOWIEDZI	LICZBA WSKAŹNIKA	UDZIAŁ PROCENTOWY
Zdecydowanie tak	9	26,5
Raczej tak	17	50
Trudno powiedzieć	7	20,6
Raczej nie	0	0
Zdecydowanie nie	1	2,9
Razem	34	100
Źródło: Badanie ankietowe.

Większość osób (76,5 %) z grupy, która zna cele Stowarzyszenia uważa, że cele odpowiadają jego kierunkom działania; 20,6 % z tej grupy twierdzi, że trudno powiedzieć; 2,9 % uważa, że Stowarzyszenie powinno zmienić swoje cele ponieważ zmieniły się kierunki działania i grupy docelowe („wcześniej były to przede wszystkim subkultury młodzieżowe, a teraz jest inaczej”).

Na pytanie czy cele stowarzyszenia powinny zostać zmienione 28 osób (82,4 %) twierdzi, że nie; natomiast 6 osób (17,6 %) uważa, że tak. Jako powód pojawiło się tu po raz kolejny, stwierdzenie iż Stowarzyszenie powinno zmienić swoje cele ponieważ, zmieniły się kierunki działania i grupy docelowe objęte tym działaniem, z tym że jedna osoba uważa, iż powinny zostać zmienione od podstaw, natomiast trzy osoby stwierdziły, że w gruncie rzeczy cele są dobre, ale powinny zostać ponownie rozpatrzone. Pozostałe dwie osoby nie podały powodów.

Z badanej grupy 87,5 % osób uważa, że nazwa Północno - Wschodnie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju Inicjatyw w pełni oddaję charakter stowarzyszenia. Pozostałe 12,5 % uważa, że nie. Jednak Powody podały tylko dwie osoby. Jedna uważa, że „teren działania, przynajmniej w tej chwili jest mniejszy niż w nazwie”. Druga natomiast stwierdziła, że brakuje w nazwie określenia rodzaju inicjatyw, a także nazwa powinna być bardziej regionalna. Również tylko te dwie osoby podjęły się próby znalezienia, bardziej pasującej nazwy. Podane przez te osoby propozycje to:

• Bartoszyckie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog”.

• Warmińsko-Mazurskie Stowarzyszenie Wspierania i Rozwoju Inicjatyw Młodzieżowych „Dialog”.

2. Opinie badanych na temat wpływu Stowarzyszenia „Dialog” na aktywność młodych ludzi.

Z jakimi formami aktywności młodzieży najczęściej respondenci spotkali się w „Dialogu” (każdy badany mógł zaznaczyć najwyżej 3 odpowiedzi):

Rysunek 3

Jaka przedstawiono na rysunku 3 respondenci jako najczęściej spotykane formy aktywności wskazali prawie na wszystkie z zaproponowanych możliwości, za wyjątkiem jednej. Zdecydowanie najczęściej wymienianymi przez badanych formami aktywności młodzieży, z jakimi się spotkali w „Dialogu” są działania z użyciem ognia (zarówno pokazy jak i warsztaty). Natomiast najrzadziej spotykanymi formami aktywności są wystawy (nikt nie wskazał na tą formę aktywności). Jedna osoba dodała do zaproponowanych form aktywności akcje uliczne (np. pikiety).

Przeważająca część ankietowanych (65 %) twierdzi, że formy aktywności młodzieży w „Dialogu” nie zmieniły się od czasu kiedy zaczęli do niego przynależeć. Natomiast pozostałe 35 % twierdzi, że uległy one zmianie. Zasadniczą kwestią wynikającą z ankiety jest to, iż nie zmieniły się formy aktywności zdaniem osób, które są w Dialogu krócej niż rok. Pozostałe 14 osób jest z Dialogiem związana dłużej niż rok i uważa, że formy aktywności uległy znaczącej zmianie. Osoby te uważają, że wcześniej były to przede wszystkim działania teatralne i imprezy muzyczne. Teraz natomiast są to przede wszystkim działania artystyczne z użyciem ognia, a także duże, skoordynowane inicjatywy z zakresu animacji społeczno - kulturalnej.

Jak ankietowani odpowiadali na pytanie: czy badani brali czynny udział w realizowaniu inicjatyw kulturalnych w „Dialogu”, przedstawia tablica 3.

Tablica 3

RODZAJ ODPOWIEDZI	LICZBA WSKAŹNIKA	UDZIAŁ PROCENTOWY
Zdecydowanie tak	8	20
Raczej tak	16	40
Trudno powiedzieć	9	22,5
Raczej nie	7	17,5
Zdecydowanie nie	0	0
Razem	40	100
Źródło: Badanie ankietowe.

Z badanej grupy 60 % twierdzi, że brało czynny udział w realizacji inicjatyw „Dialogu”; 22,5 % nie jest w stanie tego określić i 17,5 % twierdzi, że raczej nie brały czynnego udziału w realizowanych inicjatywach. Należy dodać, iż w grupie osób, które nie są wstanie określić czy brały czynny udział w działaniach „Dialogu” znaleźli się zarówno tancerze ognia jak i osoby, które starają się być pomocne przy realizacji różnego typu inicjatyw. Ich niezdecydowanie może wynikać z faktu, że nie do końca zrozumieli pojęcie inicjatywa.

Rysunek 4

Zdaniem 39 osób „Dialog” wywiera wpływ na młodych ludzi. Tylko jedna osoba uważa, że nie. Układ odpowiedzi ankietowanych przedstawia rysunek 4. Wśród osób, które stwierdziły, że „Dialog” wywiera wpływ na młodych ludzi 32 stwierdziły, że jest to wpływ pozytywny min. dla tego, że: pozwala pożytecznie zagospodarować czas wolny; daje możliwości do działania, a to powoduje wzrost aktywności młodych ludzi; powoduje wzrost pewności siebie; ukierunkowuje młodych ludzi; daję szanse zdobycia nowych umiejętności np. taniec z ogniem, organizacja imprez; odciąga młodych ludzi od alkoholu i narkotyków, dając im zajęcie i pokazując „ciemne strony” uzależnień. Natomiast 5 osób stwierdziło, że wpływ „Dialogu” jest zależny od osoby. Ich zdaniem na niektóre osoby „Dialog” wpływa negatywnie ponieważ „odciąga je od obowiązków szkolnych”, a także innych obowiązków. Dwie osoby stwierdziły, że wpływ ten jest negatywny jednak nie podały powodów dlaczego.

Na pytanie: kto w „Dialogu", zdaniem badanych, w największym stopniu, wpływa/wpływał na to jak się zachowują/zachowywali i co robią/robili, respondenci odpowiadali, że: Artur Ziemacki (prezes Stowarzyszenia) (47,5 %); każdy w równym stopniu (27,5 %); nie ma takiej osoby (20 %); trudno powiedzieć (5 %). Widać, że znacząca rolę odgrywa dla badanych wpływ prezesa Stowarzyszenia Artura Ziemackiego.

Rysunek 5

W pytaniu tym ankietowani mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź (nie więcej niż 3 odpowiedzi). Jak widać na rysunku 3 każda z zaproponowanych odpowiedzi została wskazana przez osoby badane i żadna nie uzyskała więcej niż połowę możliwych wskazań. Wynika, z tego, że każdy z badanych znajduję w „Dialogu” coś dla siebie. Najwięcej badanych wskazywało na możliwość „oderwania się” od rzeczywistości (pierwsza kategoria) i znalezienia azylu wśród ludzi podobnych do siebie (trzecia kategoria), a także rozbudzenie własnej aktywności dzięki możliwością jakie daje im „Dialog” (druga kategoria). Najmniej osób spośród badanej grupy znajduje w „Dialogu” możliwość realizacji własnych pomysłów i marzeń (kategoria czwarta), a także możliwości usamodzielnienia się.

3. Czy Stowarzyszenie „Dialog” daje szanse do samorealizacji dla młodych ludzi w opinii osób badanych.

Rysunek 6

Źródło: Badanie ankietowe.

Jak przedstawia rysunek 6, spośród badanej grupy 13 osób nie zaobserwowało żadnych zmian; natomiast 27 osób ma wrażenie, że uczestnictwo w działaniach Stowarzyszenia zmieniło coś w ich życiu. Wśród argumentów, które za tym przemawiają pojawiły się min. to że zaczęli wierzyć w swoje możliwości; stali się bardziej otwarci i nie mają większych problemów w nawiązywaniu kontaktów; poczuli się potrzebni; usamodzielnili się; uczą się podejmowania trudnych decyzji; poszerzyli swoje horyzonty; mają więcej pomysłów, a także niektóre z badanych osób stwierdzili, że już mają bardzo dużo „cudownych wspomnień”.

Rysunek 7

Źródło: Badanie ankietowe.

Zaledwie 11 osób (rys. 7) spośród badanej grupy, stwierdziło że miało w „Dialogu” możliwość zrealizowania własnego pomysłu. Natomiast aż 29 osób (rys. 7) stwierdziło, że nie miało takiej możliwości. Osoby, które nie miały możliwości zrealizowania własnego pomysłu w badaniu wykazały się dużym samokrytycyzmem, stwierdzając, że: nie miało, żadnych konkretnych pomysłów (18 osób); z powodu braku czasu (2 osoby); nie realizowało swoich pomysłów ponieważ z reguły jest tak, że wszystkie pomysły są wspólnie dopracowywane, a dopiero później są one realizowane (5 osób); na razie jeszcze nie ale już mają pomysł i niedługo się biorą do jego realizowania (3 osoby); jest za krótka związana z „Dialogiem” (1 osoba). Natomiast 2 osoby stwierdziły, że nikt nie chce ich wysłuchać.

Jak odpowiadali respondenci na pytanie: czy można powiedzieć, że podczas dotychczasowego pobytu w „Dialogu", badani odnieśli w Nim jakieś sukcesy, przedstawia tablica 4.

Tablica 4

RODZAJ ODPOWIEDZI	LICZBA WSKAŹNIKA	UDZIAŁ PROCENTOWY
Zdecydowanie tak	7	17,5
Raczej tak	13	32,5
Trudno powiedzieć	12	30
Raczej nie	6	15
Zdecydowanie nie	2	5
Razem	40	100
Źródło: Badanie ankietowe.

Połowa (50 %) respondentów uważa, że podczas działania w „Dialogu” odniosło w nim sukcesy. Badani wymieniali sukcesy różnego typu, min. podawali: możliwość występowania przed dużą publicznością; sukcesy osobiste; możliwość wyjazdu za granice i w różne miejsca w Polsce. Dwie osoby z badanej grupy zostały wyróżnione przez Burmistrza Miasta Bartoszyce za ich pracę jako wolontariuszy. Część badanych (30 %) nie jest w stanie

sprecyzować czy tak czy nie, a 20 % uważa, że nie odniosła sukcesów.

Na pytanie: czy będąc w „Dialogu" badani uczą / nauczyli się czegoś, respondenci odpowiadali, w sposób przedstawiony w tablicy 5.

Tablica 5

RODZAJ ODPOWIEDZI	LICZBA WSKAŹNIKA	UDZIAŁ PROCENTOWY
Zdecydowanie tak	18	45
Raczej tak	15	37,5
Trudno powiedzieć	4	10
Raczej nie	2	5
Zdecydowanie nie	1	2,5
Razem	40	100
Źródło: Badanie ankietowe.

Na 40 respondentów, aż 82,5 % stwierdziło, że uczy bądź nauczyło się czegoś w „Dialogu”. Badani wymieniali, iż nauczyli się min. słuchać innych ludzi; pracować w „grupie indywidualistów”; jeżeli się w coś wierzy, to trzeba ciężko się pracować aby to osiągnąć; że „nie ma rzeczy niemożliwych”; tańca z ogniem; dowiedzieli się dużo na temat uzależnień; organizowania imprez; tolerancji; 10 % nie jest wstanie sprecyzować czy uczy bądź nauczył; tylko 7,5 % respondentów uważa, że nic się nie nauczyli.

Natomiast na pytanie czego badanym brakuje do realizacji własnych pomysłów, respondenci zwracali uwagę na to, że: zrozumienia pozostałych członków (5 %); chętnych ludzi do wspólnego działania (7,5 %); stwierdziły, że odwagi i pewności siebie(7,5 %); poparcia pozostałych członków (2,5 %). Pozostała grupa (77,5 %) badanych stwierdziło, że w „Dialogu” nie brakuje im niczego. Twierdzą oni, że mają „otwarte horyzonty na realizację własnych pomysłów”. Uważają również, że jeżeli czegoś im brakuje to tylko w nich samych, tzn. ewentualnie pomysłów lub samozaparcia, aby wprowadzić je w życie.

4. Jak badani oceniają prace lidera Stowarzyszenia.

Na pytanie: Jak określił byś twoje relacje z liderem „Dialogu”, respondenci odpowiadali:

Tablica 6

RODZAJ ODPOWIEDZI	LICZBA WSKAŹNIKA	UDZIAŁ PROCENTOWY
Zdecydowanie dobre	6	15
Raczej dobre	25	62,5
Ani dobre ani złe	3	7,5
Raczej złe	1	2,5
Zdecydowanie złe	0	0
Inne	5	12,5
Razem	40	100
Źródło: Badanie ankietowe.

Jak przedstawia powyższa tablica 77,5 % z badanej grupy ocenia, że ma dobre relacje z liderem Stowarzyszenia; 7,5 % uważa, że relacje pomiędzy nimi a liderem nie są ani dobre ani złe; 2,5 % uważa, że ma złe relacje z liderem. Ponadto 12,5 % stwierdziło, że stosunki kształtują się w zależności od sytuacji.

Na pytanie: kim jest dla badanych prezes Stowarzyszenia „Dialog” Artur Ziemacki, ankietowani odpowiadali: faktycznym liderem (35 %); przyjacielem (12,5 %); dobrym kolegę (22,5 %); osobą, od której dużo się uczą (15 %); człowiekiem, który wie czego chce (5 %); uważa, że często bywa „grubiański”, ale zawsze można na niego liczyć i ma się w nim oparcie w potrzebie (2,5 %); „dziwnym facetem” (2,5 %). Natomiast 7,5 % uważa, że nie traktują Artura jak lidera. Osoby te stwierdziły, że niektórzy członkowie boją się z nim rozmawiać, wypowiadać swoje zdanie, a także uważają, że nie można na nim polegać.

Na pytanie o to z jakimi problemami badani zwracają się do lidera „Dialogu” ankietowani odpowiadali, że: nie zwracają się do niego z żadnymi problemami (42,5 %); ze wszystkimi, w których jest im w stanie pomóc (27,5 %); z problemami dotyczącymi Pracowni (7,5 %); przede wszystkim z problemami miłosnymi (5 %); z problemami innych osób przynależących do „Dialogu”(2,5 %); z problemami dotyczącymi działania „Dialogu” (2,5 %). Natomiast 12,5 % badanych nie odpowiedziało na to pytanie.

Rysunek 8

Na co możesz liczyć ze strony lidera Dialogu”?

W pytaniu tym ankietowani mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź (jednak nie więcej niż 3 odp.). Widać również (rys. 8), że i w tym pytaniu respondenci wskazywali na większość z możliwych odpowiedzi. Najwięcej z ankietowanych wskazało na to, że lider stowarzyszenia zachęca ich do działania (kat. trzecia) i że można z nim szczerze porozmawiać (kat. pierwsza), a także dużo osób spotkało się ze strony lidera z krytyką bądź ironią (kat. czwarta). Natomiast dwie osoby wskazały, że ze strony lidera spotyka je brak czasu i brak zrozumienia; jedna osoba uważa lidera z osobę zarozumiałą i nie odpowiedzialną.

Z analizy odpowiedzi na pytanie jakimi cechami powinni charakteryzować się liderzy „Dialogu” wynika, że zdaniem badanych liderzy powinni być przede wszystkim: stanowczy; umiejący szybko podejmować decyzje; muszą wierzyć, że to za co się biorą będą potrafili doprowadzić do końca; powinni umieć zachęcić innych do działania; muszą być odpowiedzialni i życzliwi; a także otwarci na problemy i potrafiący wysłuchać inne osoby.

Niektóre z badanych osób wskazywało, że liderzy „Dialogu” powinni odznaczać się cechami podobnymi do tych jakie posiada lider Artur Ziemacki. Z tym, że dodawały one potrzebę aby byli „milsi”, „niekonfliktowi' i „potrafiący wysłuchać każdego”. Tych cech zdaniem badanych brakuje dla w/w lidera.

5. Czego brakuje badanym w „Dialogu”.

Na pytanie: czy w stowarzyszeniu „Dialog” obserwowałeś kryzysy, ankietowani opowiadali:

Tablica 7

RODZAJ ODPOWIEDZI	LICZBA WSKAŹNIKA	UDZIAŁ PROCENTOWY
Zdecydowanie tak	19	47,5
Raczej tak	5	12,5
Trudno powiedzieć	11	27,5
Raczej nie	5	12,5
Zdecydowanie nie	0	0
Razem	40	100
Źródło: Badanie ankietowe.

Z badanej grupy, jak przedstawia tablica 7, 60 % stwierdziło, że w Stowarzyszeniu obserwowało kryzysy; 27 % nie jest w stanie stwierdzić czy obserwowało kryzysy czy też nie; 12,5 % uważa, że kryzysów raczej nie było. Zdaniem badanych kryzysy polegały głownie na kłótniach wewnątrz „ekipy”; były spowodowane kwestiami finansowymi; występowały chwilowo w momentach kiedy brakowało ludzi do działania, a także kiedy tych ludzi było za dużo; zdarzało się także, że wewnątrz „ekipy” dochodziło do kryzysów miłosnych, które psuły atmosferę w „Dialogu”.

Na pytanie czego badanym brakuje w „Dialogu” badani odpowiadali, że: niczego im nie brakuje (32,5 %); czasami kawy, herbaty lub cukru (12,5 %); stałego dofinansowania dla „Dialogu” (12,5 %); organizowania koncertów (10 %); „punk - rocka” i ekologii w działaniach „Dialogu” (5 %); szczerości (5 %); „równo uprawnienia po miedzy liderami a pozostałymi członkami Dialogu” (2,5 %). Pozostałe 7,5 % badanych nie odpowiedziały na to pytanie.

6. Czy zdaniem badanych efekty działania Stowarzyszenia „Dialog” są widoczne.

Jak odpowiadali respondenci na pytanie: czy uważasz, że działalność Stowarzyszenie „Dialog” jest znana mieszkańcom miasta Bartoszyce, przedstawia rysunek 9.

Rysunek 9

Źródło: Badanie ankietowe.

Wśród ankietowanych znakomita większość (94,5 %) ankietowanych jest zdania, że działalność Stowarzyszenia „Dialog” jest znana dla mieszkańców, z czego 52 % uważa, że wiele osób w Bartoszycach orientuje się czym zajmuje się „Dialog”. 5 % badanych nie interesowało się tym. Natomiast 97,5 % uważa że działalność „Dialogu” jest odbierana pozytywnie. Natomiast jedna osoba (2,5 %) stwierdziła, że nie zastanawiała się nad tym.

Na pytanie co badani by robili, gdyby nie byli związani z „Dialogiem”, ankietowani odpowiadali, że; „włóczyliby się” po mieście, brali by narkotyki i „imprezowali” (32,5 %); całymi dniami siedzieliby w domu, oglądali telewizję, bądź grali na komputerze (27,5 %); znaleźliby inne sposoby aby pożytecznie wykorzystać swój czas wolny (17,5 %); nie są w stanie sobie tego wyobrazić (15 %); nie zastanawiali się nad tym (5 %). Pozostałe 2,5 % badanych nie odpowiedziało na to pytanie.

Badani zapytani oto gdzie najczęściej spotykają się ze swoimi znajomymi odpowiadali, że: w „Norze” (Otwarte Miejsce Spotkań Młodzieży) (55 %); na mieście (17,5 %); w pubach i na dyskotece (15 %); szkole (10 %); na podwórku przed własnym blokiem (2,5 %). Uzyskane wyniki wskazują na to, że Otwarte Miejsce Spotkań Młodzieży stanowi dla osób badanych istotny element ich życia towarzyskiego.

W wyniku analizy wypowiedzi osób badanych, na pytanie: co by powiedziały dla osoby, która zapytała by je dlaczego warto być w „Dialogu” ułożyłem następujący zbiór argumentów. Warto ponieważ:

• nigdzie nie przeżyjesz takiej przygody;

• są tu świetni ludzie i panuje super atmosfera;

• można się tam wiele nauczyć i poznać wielu wartościowych ludzi;

• „Dialog” daję możliwości do zrobienia czegoś dla siebie, swojej miejscowości, a także dla innych ludzi;

• ludzie tam „odwalają kawał dobrej roboty”;

• tam naprawdę można realizować swoje pomysły, wystarczy tylko chcieć;

• tam zawsze można liczyć na pomoc i wiele się nauczyć o życiu;

• tam się można realizować jednocześnie będąc sobą;

• tam możesz robić dokładnie to co jest dla Ciebie ważne:

• pozwala on rozwinąć swoje umiejętności i horyzonty, uczy tolerancji, pracy w zespole , kreatywności i wyrażania własnego zdania.

Żadna z badanych osób nie powiedziała, że nie warto być w „Dialogu”. Jedna osoba odpowiedziała, ze nigdy się nad tym nie zastanawiała; natomiast cztery osoby nie podjęły się próby odpowiedzi na to pytanie.

2. Wnioski płynące z badania.

Przeprowadzone badanie ankietowe składało się, z siedmiu części.

Część pierwsza dotyczy wiedzy badanych osób na temat podstawowych informacji o Stowarzyszeniu „Dialog”. W wyniku badania stwierdzono, że w znacznym stopniu informacje te są znane przez respondentów. Z części tej nasuwa się także wniosek, iż należy przeanalizować aktualne cele Stowarzyszenia i określić, czy nie należy wypracować i przyjąć nowych celów, adekwatnych do zmieniającej się sytuacji lub zmienić czy poszerzyć cele obecne.

W część drugiej zawarto opinię, na temat powodów dla, których młodzi ludzie angażują się w działania „Dialogu”. Badania dowiodły, że wśród najistotniejszych powodów, pojawiły się stworzone przez liderów Stowarzyszenia możliwości do działania, a także panująca w „Dialogu” atmosfera, która przyciąga młodych ludzi.

Część trzecia omawia opinię respondentów na temat wpływu „Dialogu” na aktywność młodych ludzi. Badania pokazały, że w znacznym stopniu wzrosła aktywność osób objętych działaniami Stowarzyszenia. W większości brali oni czynny udział w realizacji inicjatyw realizowanych przez „Dialog”. Wpływ Stowarzyszenia „Dialog” na młodych ludzi badani oceniają pozytywnie wskazując min. na to że pozwala pożytecznie zagospodarować czas wolny; daje możliwości do działania, a to powoduje wzrost aktywności młodych ludzi, a także wzrost pewności siebie.

Część czwarta analizuje opinie badanych na temat możliwości samorealizacji jaką daje młodym ludziom „Dialog”. Gro badanych stwierdziło , iż uczestnictwo w działaniach Stowarzyszenia wpłynęło na ich życie. Twierdzą oni także, że nauczyli się czegoś przynależąc do Stowarzyszenia „Dialog”. Należy jednak stwierdzić, że niewielka część respondentów miał możliwość zrealizowania w „Dialogu” własnych pomysłów. Jednak badanie pokazało, że nie wynika to z możliwości jakie badanym, daje „Dialog”, a z czynników motywacyjnych. Wykorzystując wyniki tego badania, liderzy Stowarzyszenia powinni zastanowić się w przyszłości nad wypracowaniem nowych metod motywowania młodych ludzi do wychodzenia z własnymi inicjatywami i ich realizacją.

Część piąta stanowi ocenę pracy lidera Stowarzyszenia Artura Ziemackiego w opinii osób badanych. Wnioski płynące z przeprowadzonego badania pokazały, że lider Stowarzyszenia odgrywa istotną rolę dla osób związanych z „Dialogiem”. Jest on dla nich z jednej strony faktycznym liderem, który jednocześnie motywuje do działania i krytycznie podchodzi do zaangażowania i sposobów wypełniania zadań, przez poszczególnych badanych. Z drugiej strony jest przyjacielem bądź kolegą, z którym można szczerze porozmawiać. Badanie ujawniło również, że są osoby, które czują nie w pełni zadowolone z postawy lidera, a także osoby, które są z nim skonfliktowane. Badania wykazały, że jest potrzeba wypracowania wzoru do jakiego powinni dążyć liderzy Stowarzyszenia.

W części szóstej badani odpowiadali na pytanie: czego im brakuję w „Dialogu”. Przeważającej części respondentów jak wykazało badanie nie brakuję niczego co jest związane z bezpośrednią działalnością Stowarzyszenia. Czasami brakuje natomiast dla części badanych podstawowych produktów (kawa, herbata, cukier, itp.), które nie zależą od „Dialogu”, gdyż nie ma ono stałych źródeł dofinansowania. Części badanych brakuje realizacji działań, które były prowadzone w szerokim zakresie, a obecnie zeszły na drugi plan. Na uwagę zasługuje fakt dotyczący kryzysów jakie ankietowani obserwowali w „Dialogu”. Przeprowadzone badanie dowiodło, że z kryzami zetknęło się 2/3 osób objetych badaniem. Badanie pokazuje, że należy zastanowić się co zrobić, by do tych kryzysów dochodziło jak najrzadziej.

Ostatnia część badania prowadziła do uzyskania opinii, na temat czy działania „Dialogu” są widoczne wewnątrz i poza Stowarzyszeniem. Wnioski jakie płyną z tej części badania wskazują, że respondenci wysoko cenią działania „Dialogu”, twierdząc że są one widoczne i pozytywnie odbierane przez mieszkańców Bartoszyc. Badania dowodzą także, iż przynależność do „Dialogu” w dużym stopniu wpływa na organizację czasu wolnego młodych ludzi związanych ze Stowarzyszeniem.

Przeprowadzone badania stanowią znaczący lecz nie pełny obraz działania Stowarzyszenia „Dialog”. Ze względu na szeroką problematykę jaką obejmuję temat pracy oraz ograniczone możliwości przeprowadzenia badania na większej liczbie respondentów, a także skromną objętość pracy, przedstawiono w niej jedynie najważniejsze zagadnienia. Mogą one jednak stanowić punkt wyjścia do dalszych badań min. nad wpływem „Dialogu” na młodych ludzi z miejscowości objętych działaniami Stowarzyszenia, a także nad jego faktycznym odbiorem w społeczności lokalnej. W świetle powyższych ograniczeń, wydaje się, że założony we wstępie cel jakim było zgromadzenie rzetelnych informacji na temat funkcjonowania, a także efektów działania Północno - Wschodniego Stowarzyszenia Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog” został osiągnięty, a postawiona hipoteza, iż Stowarzyszenie "Dialog" w swoich działaniach, skutecznie zaspakaja potrzeby i zainteresowania młodych ludzi z Bartoszyc, przynależących do Stowarzyszenia została udowodniona.

Zakończenie

Celem pracy było zgromadzenie rzetelnych informacji na temat funkcjonowania, a także efektów działania Północno - Wschodniego Stowarzyszenia Wspierania i Rozwoju Inicjatyw „Dialog”.

Po przeprowadzeniu analizy dokumentów Stowarzyszenia, a także opinii osób objętych jego działaniami, przedstawiłem jak faktycznie wygląda funkcjonowanie „Dialogu”. Starałem się również aby moja wiedza i poglądy na poszczególne zagadnienia, które były poruszane w pracy, nie wpłynęła na wyniki badań. Myślę, że udało mi się to osiągnąć. Zarówno ja, jak i Artur Ziemacki z powodów oczywistych nie braliśmy udziału w badaniach ankietowych w roli respondentów.

Technika, którą było badanie ankietowe pokazała, że bartoszycka młodzież (uczestnicy badania) zmieniła się pod wpływem „Dialogu”. Natomiast samo Stowarzyszenie jest znane wśród mieszkańców miasta i odbierane pozytywnie. Wartości propagowane przez tą młodzież ewoluują wraz z rozwojem działalności Stowarzyszenia. Zmienia się ich nastawienie do życia, stali się bardziej otwarci, operatywni i pomysłowi w porównaniu z rówieśnikami.

W mieście, które dotyka wysoka stopa bezrobocia i apatyczne podejście znacznej części mieszkańców do przyszłości, młodzi ludzie znajdują w „Dialogu” miejsce i sposoby aby skutecznie radzić sobie z rzeczywistością. Dzięki możliwości samorealizacji i wykazania się na tle społeczności lokalnej i poza nią, wzrosła znacznie aktywność osób uczestniczących w działaniach Stowarzyszenia. Dobrane metody, technika i narzędzia badawcze pozwoliły mi pokazać te zmiany.

Badania pokazały, że znaczącą rolę w kreowaniu wizerunku „Dialogu” odgrywa lider Stowarzyszenia Artur Ziemacki. Jest on dla osób, które były objęte badaniem zarówno osobą, która zachęca ich do działania, od której dużo się uczą oraz dobrym kolegą, który pomaga w różnych sytuacjach i problemach życiowych.

Badania ujawniły również, że należy zwrócić uwagę na statutowe cele Stowarzyszenia i zastanowić się, czy nie należy wypracować i postawić sobie nowych celów, adekwatnych do zmieniającej się sytuacji. Pokazały również, że potrzeby części respondentów, nie są w pełni zaspokojone. Wskazywali oni na różne problemy, w poszczególnych częściach badania ankietowego. Pojawiły się również propozycje nowej nazwy stowarzyszenia i pomysły na nowe działania. Należy również zastanowić się co zrobić by nie dochodziło w „Dialogu” do kryzysów, gdyż znaczna część badanych stwierdziła, że była świadkami takowych.

„Nora” czyli miejsce spotkań osób przynależących do Stowarzyszenia zaspokaja ich potrzeby, min. takie jak: bezpieczeństwo, akceptacja ze strony grupy, bycie potrzebnym, a także pożyteczne zagospodarowanie czasu wolnego.

Ja także jestem częścią tego Stowarzyszenia. Rzeczy, których nauczyłem się w „Dialogu” stanowią dla mnie bezcenny bagaż doświadczeń życiowych, na których bazuję w życiu codziennym, zarówno w społeczności bartoszyckiej jak i będąc studentem.

W świetle powyższych argumentów wydaje się, że postawiona hipoteza została udowodniona, a w połączeniu z zebraną dokumentacją dotyczącą działań „Dialogu" cel pracy został osiągnięty.

SPIS

WAŻNIEJSZYCH AKTÓW PRAWNYCH

DOTYCZĄCYCH FUNKCJONOWANIA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 1989 r., Nr 20, poz. 104 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 6 kwietnia 1989 r. o fundacjach (tekst jednolity Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 z późn. zm).

Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym /Dz.U. z 1201 r. Nr 17 poz. 209/

Ustawa z dnia 1 listopada 999 r. Prawo działalności gospodarczej /Dz.U. Nr 101, poz. 1178/

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego - /Dz.U. Nr 43 poz. 296 z późn. zm./

Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. 1998r., Nr 155 poz. 1014 z późn. zm.).

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 14 lipca 1934 r. o sposobach przeprowadzania zbiórek publicznych oraz kontroli nad tymi zbiórkami (Dz.U. 1934 r. Nr 69 poz. 638).

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 listopada 2000 r. w sprawie określenia wykazu organizacji społecznych uprawnionych do działania przed sądem w imieniu lub na rzecz obywateli. (Dz. U. Nr 100, poz. 1080).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62, poz. 627)

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r . Prawo autorskie i prawa pokrewne (Dz. U. z 2000 r., nr. 8o, poz. 904)

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r., nr 98, poz.1071 z późn. zmian).

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001r., Nr112, poz. 1198).

Ustawa z dnia 12 maja 2000r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz.U. z 2000r., Nr 48, poz. 550).

Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity ustawy na podstawie obwie­szcze­nia Ministra Środowiska w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody, ogło­szo­nego w Dz.U. z 2001 r. Nr 99 poz. 1079).

Ustawa z dnia 25 października 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 2001,Nr 13, poz. 113).

Rozporządzenie Ministra Polityki Socjalnej z dnia 13 stycznia 1999r. w sprawie zlecania przez Pań­stwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych organizacjom poza­rzą­do­wym oraz jednostkom samorzą­du terytorialnego zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej, spo­łecznej i le­czniczej (Dz.U. z 1999r, Nr 7, poz. 58).

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 czerwca 2000r. w sprawie za­sad i form współdziałania administracji publicznej z innymi podmiotami oraz wzorów ofert, umów i sprawozdań z realizacji zadań pomocy społecznej (Dz.U. z 2000r., Nr 55, poz. 662).

Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 1996r., Nr 13, poz. 74 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 1998r., Nr. 91, poz. 578 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie wojewódzkim (Dz.U. z 1998r., Nr. 91, poz. 576 z późn. zm.). Ustawa z 4 września 1997 r. o działach admini­stra­cji rządowej (DZ.U. z 1997 r., nr 82, poz.928 z późn. zm.).

BIBLIOGRAFIA

Kamiński A.: Funkcje pedagogiki społecznej, Warszawa 1980 r.

Kamiński A., Analiza teoretyczna polskich związków młodzieży do połowy XX wieku, Warszawa 1997 r.

Kupisiewicz Cz.: Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1980 r.

Lepalczyk J., Rola stowarzyszeń społecznych w edukacji ustawicznej społeczeństwa, „Chowanna” 1982, Nr 4.

Lepalczyk J.: Funkcje wychowawcze stowarzyszeń społecznych, Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze 1981, Nr 3.

Łobocki M., Metodologia badań pedagogicznych, Warszawa 1982 r.

Marzec-Holka K., Pracownicy socjalni i wolontariusze a możliwości reformy pomocy społecznej, Bydgoszcz 1998 r.

Muszyński H.: Wstęp do metodologii, Warszawa 1970 r.

Niemierko B.: Cele kształcenia, Warszawa 1992 r.

Niezgodzki P.: Kontrola i nadzór nad organizacjami pozarządowymi, Warszawa 2001 r.

Nowak S.: Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970 r.

Nowakowska M., Marciniak P.: Codzienne partnerstwo poradnik dla działaczy samorządowych i pozarządowych, Warszawa 2000 r.

Olechnicki K., Załęcki P.: Słownik socjologiczny, Toruń 2002r.

Piekary A.: Terenowa polityka społeczna, Warszawa 1991r.

Pieter J.: Ogólna metodologia pracy naukowej, Wrocław 1967 r.

Pilch T.: Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1998 r.

Pilch T., Lepalczyk J.: Pedagogika społeczna, Warszawa 1995 r.

Sobiech R.: Informator o Organizacjach Pozarządowych i Instytucjach Publicznych Szczecinka, Szczecinek 1999 r.

Sowa K.Z.: Wstęp do socjologii teorii zrzeszeń, Warszawa 1988 r..

Stowarzyszenie Klon / Jawor, Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych raport z badania 2002.

Supińska J., Dylematy polityki społecznej, Warszawa 1991 r.

Świętczak M.: (red), Biała księga prawa dla organizacji pozarządowych, Warszawa 2002 r.

Ustawa z dn. 7.04.1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 1989 r. Nr 20, poz. 104; z 1990 r. Nr 14, poz. 86; z 1996 r. Nr 27, poz. 118; 1997 r. Nr 121, poz. 769; z 1998 r. Nr 106, poz. 668.).

Wejcman Z.: Samorząd terytorialny i organizacje pozarządowe- współpraca czy odrębność?, Warszawa 1997 r.

www.ngo.pl

ZaczyńskiW.: Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1968 r.

Zalewska D.: Ubóstwo. Teorie, badania, Wrocław 1997 r.

Załuska R., Boczoń J.: Organizacje pozarządowe w społeczeństwie obywatelskim, Katowice 1998 r.

SPIS TABLIC

	str
Skład zarządu Stowarzyszenia „Dialog”.	24
Cele Stowarzyszenia „Dialog” w opinii osób badanych.	38
Czy badani brali czynny udział w realizowaniu inicjatyw kulturalnych w „Dialogu”.	40
Czy można powiedzieć, że podczas dotychczasowego pobytu w „Dialogu", badani odnieśli w Nim jakieś sukcesy.	44
Czy będąc w „Dialogu" badani uczą bądź nauczyli się czegoś.	45
Jak badani określają swoje relacje z liderem „Dialogu”.	46
Czy badani w Stowarzyszeniu „Dialog” obserwowali kryzysy.	48

SPIS RYSUNKÓW

	str
Podział czynników motywacyjnych.	13
Liczebność organizacji pozarządowych w Polsce.	16
Z jakimi formami aktywności młodzieży najczęściej respondenci spotkali się w „Dialogu”.	39
Czy zdaniem badanych „Dialog” wywiera wpływ na młodych ludzi.	41
Co daj bądź dał badanym „Dialog”.	42
Czy zdaniem badanych „Dialog” daję szanse do samorealizacji dla młodych ludzi.	43
Czy badani mieli możliwość zrealizowania w „Dialogu” własnego pomysłu.	43
Na co badania mogą liczyć ze strony lidera Stowarzyszenia „Dialog”.	47
Czy w opinii osób badanych, działalność Stowarzyszenia „Dialog” jest znana mieszkańcom miasta Bartoszyce.	49

A.Kamiński, Funkcje pedagogiki społecznej, Warszawa 1980, s.155.

M.Załuska, J.Boczoń (red.), Organizacje Pozarządowe w Społeczeństwie Obywatelskim, Katowice 1998, s.155.

R. Sobiech, Informator o Organizacjach Pozarządowych i Instytucjach Publicznych Szczecinka, Szczecinek 1999, s.9-10.

M. Świętczak (red), Biała księga prawa dla organizacji pozarządowych, Warszawa 2002 ,

s. 7-8.

Ibidem., s 5-6.

Ustawa z dn. 7.04.1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 1989 r. Nr 20, poz. 104; z 1990 r. Nr 14, poz. 86; z 1996 r. Nr 27, poz. 118; 1997 r. Nr 121, poz. 769; z 1998 r. Nr 106, poz. 668.).

A.Kamiński, Analiza teoretyczna polskich związków młodzieży do połowy XX wieku, Warszawa 1997, s.20.

J.Lepalczyk, Rola stowarzyszeń społecznych w edukacji ustawicznej społeczeństwa, „Chowanna” 1982, Nr 4, s.343.

A.Kamiński, Funkcje pedagogiki, s.156-158.

J.Lepalczyk, Funkcje wychowawcze stowarzyszeń społecznych, Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze 1981, Nr 3.

K.Z.Sowa, Wstęp do socjologii teorii zrzeszeń, Warszawa 1988, s. 107-116.

M.Załuska, J.Boczoń (red.), op.cit., s.37.

Ibidem, s.197.

A.Piekary, Terenowa polityka społeczna, Warszawa 1991, s. 216-220.

K.Marzec-Holka, Pracownicy socjalni i wolontariusze a możliwości reformy pomocy społecznej, Bydgoszcz 1998, s.228-229.

M.Załuska J.Boczoń (red.),, op.cit., s.15.

Iibidem, s.73-74.

D.Zalewska, Ubóstwo. Teorie, badania. ,Wrocław 1997, s.85-86.

M.Załuska, J.Boczoń (red.), op.cit., s.74-75.

J.Supińska, Dylematy polityki społecznej, Warszawa 1991.

K. Marzec-Holka, op.cit., s.226.

M.Załuska, J.Boczoń (red.), op.cit., s.91-94.

Ibidem, s.127.

Ibidem, s.127.

Ibidem., s.127-130.

Ibidem, s.131-133.

M. Świętczak (red), op.cit., s.10.

J. Pieter, 1967,Ogólna metodologia pracy naukowej, s. 159.

T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1998, s.20.

W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1968, s.25.

B. Niemierko, Cele kształcenia, Warszawa 1992, s.13.

Cz. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1980, s.122.

S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970, s.214.

M. Łobocki, Metodologia badań pedagogicznych, Warszawa 1982, s.69.

Ibidem, s.74.

T. Pilch, op.cit., s.24-25.

Ibidem., s.26-27.

H. Muszyński, Wstęp do metodologii, Warszawa 1970, s.189.

T. Pilch, op.cit., s.27.

Ibidem., s.42.

Ibidem., s.42.

Ibidem, s.50-51.

Ibidem., s.86-87.

Dokumentacja własna Stowarzyszenia.

Ibidem.

wolontariat - to dobrowolna, bezpłatna, świadoma działalność na rzecz innych, wykraczająca poza związki rodzinne, koleżeńskie lub przyjacielskie. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa volontarius, które można przetłumaczyć jako “dobrowolny” lub “chętny”.

Dokumentacja własna Stowarzyszenia.

Ibidem.

Ibidem.

Ibidem.

NGL - Nieformalna Grupa Liderów;

AFEKT - Artystyczna Formacja Energetycznej Kombinacji Twórczej.

Ibidem.

ibidem.

Ibidem.

Źródło: badanie ankietowe.

Ibidem.

Ibidem.

Ibidem.

Ekipa - wszyscy młodzi ludzie korzystający z Otwartego Miejsca Spotkań.

51

---