KAROL HUBERT ROSTWOROWSKI

Karol Hubert Rostworowski (ur. 3 listopada 1877 w Rybnej koło Krakowa, zm. 4 lutego 1938 w Krakowie), polski dramaturg i poeta, muzyk.

Pochodził z rodziny ziemiańskiej. W 1888 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, przerywając ją w 1894 roku. Do 1898 roku uczył się w Krajowej Średniej Szkole Rolniczej w Czernichowie koło Krakowa, a następnie studiował rolnictwo w Halle. Studia te porzucił w 1900 roku i od 1901 rozpoczął naukę gry na fortepianie oraz kompozycji w konserwatorium w Lipsku. W 1907 roku wyjechał do Berlina studiować filozofię, a następnie podróżował po Europie. Do kraju powrócił w 1908 roku i zamieszkał w majątku krewnych w Czarkowach nad Nidą. Po wybuchu I wojny światowej przeniósł się do Krakowa. Po 1920 roku rozpoczął współpracę z "Głosem Narodu", a szerzej z Narodową Demokracją w której aktywnie działał. W 1933 roku został powołany na członka Polskiej Akademii Literatury, z której to funkcji zrezygnował w 1937 roku w proteście przeciw polityce sanacji. W latach 1934 - 37 był też radnym krakowskim, reprezentującym Stronnictwo Narodowe.

Początkowo uprawiał twórczość poetycką. W 1901 roku opublikował debiutancki tom pesymistycznych i dekadenckich wierszy Tandeta, w latach 1907 - 09 wydał filozoficzną tetralogię poetycką składającą się z tomików Pre memoria, Maya, Ante lucis ortum, Saeculum solutum. W latach 1908 - 11 powstały jego pierwsze dramaty psychologiczno - symboliczne: Pod górę, Żeglarze, Echo. Sławę przyniosła mu wystawiona w Krakowie w 1913 roku (z wybitną rolą tytułową Ludwika Solskiego, odwołująca sie do Nowego Testamentu tragedia psychologiczna Judasz z Kariothu (1913). Sztuka ta była świadectwem powrotu pisarza do katolicyzmu po dekadenckich doświadczeniach z okresu studiów w Lipsku. Szeroko komentowany był również dramat historyczno - psychologiczny Kajus Cezar Kaligula (1917), będący wybitnym studium tyranii oraz dekadencji. Swym konserwatywnym i antyrewolucyjnym poglądom dał wyraz w szeregu artykułów i szkiców literackich oraz ekspresjonistycznym moralitecie Miłosierdzie (1920), grotesce Straszne dzieci (1922), "fantazji dramatycznej (...) ku czci Adama Mickiewicza" Zmartwychwstanie (1923) oraz nawiązującym do współczesności Antychryście (1925). Rewolucyjne złudzenia rozwiewał też w opublikowanym w 1930 Czerwonym marszu, dramacie o rewolucji francuskiej. Do problematyki psychologicznej i konwencji realistycznej powrócił w tragedii współczesnej Niespodzianka (1929), uważanej za jedno z jego największych osiągnięć, oraz w jej kolejnych częściach: Przeprowadzce (1930) oraz U mety (1932). W 1936 roku napisał jedyną komedię Don Kiszot za kulisami. Pierwowzór postaci Huberta w dramacie Karola Wojtyły Brat naszego Boga.

Z małżeństwa z Różą z Popielów miał trzech synów: Jana (1919-1975, poetę), Marka (1921-1996, historyka sztuki, ministra kultury i sztuki) i Emanuela (1923-1989, historyka, redaktora naczelnego Polskiego Słownika Biograficznego).

Pochowany został na krakowskim Cmentarzu Salwatorskim.

Zobacz też:

• Karol Paweł Rostworowski (1874-1927), muzyk, kuzyn Karola Huberta

---