05 (65)

wa dzieła składa się z wzajemnie określających się części-faz.¹¹⁰ Jednak samo poznanie warstw składających się na całość dzieła nic jest wystarczające, aby uchwycić je, czy to w nastwicniu przcdcstctycz-nym, w jego schematycznej postaci, czy też w konkretyzacji estetycznej w zawartych w niej estetycznych wartościach. Czytelnik musi pod-ląć szereg czynności, które wynikają z organicznej budowy dzieła, po lo, by lepiej zrozumieć złożoność jego budowy.¹'¹ Żeby lepiej zrozumieć organiczność budowy literackiego dzieła sztuki, filozof porównuje go z organizmem żywym.”¹ Funkcją podstawową organizmu jest podporządkowanie funkcji różnych narządów składających się na całość organizmu, zasadniczą jest utrzymanie indywidualnego życia, co test warunkiem zachowania gatunku poprzez prokrcację. Temu celowi podporządkowane są wszystkie inne funkcje: od egzystencjalnych, jak /dobywanie pożywienia, po fizjologiczne, jak wydalanie produktów zbędnych i szkodliwych dla organizmu. Wszystkie te funkcje pozostała ze sobą w ścisłych związkach i zależnościach, będąc jednocześnie podporządkowanymi funkcji naczelnej, której spełnienie usensawnia istnienie organizmu. Ten hierarchiczny sytem funkcji jest ściśle związany ze strukturą organizmu. Żaden organ nie jest w stanic sam spełnić innkcji naczelnej, musi pozostawać w służebnej wobec innych narzą-. łów składających się na całość organizmu w taki sposób, by nic doszło •In zakłóceń w funkcjonowaniu innych narządów. Cechą charaktcry-.lyczną poszczególnych narządów jest to, że nic mogą one normalnie i l>cz komplikacji funkcjonować poza organizmem, oraz to, że jedne • nich odgrywają w organizmie rolę zasadniczą dla jego funkcjonowania. inne zaś na tyle drugorzędną, że organizm jest w stanie bez nich lunkcjonwać do momentu, w którym jego rola się wypełni. Powyższa analogia budowy literackiego dzieła sztuki do struktury organizmu upo-n ażnia do stwierdzenia, że w dziele literackim ma miejsce heteroge-inr/ność poszczególnych jego warstw, żadna z nich nic jest niezależna

1

Makoia. O klasyfikacji Kluk pięknych, Kraków 1964, s. 252.

^::: Por R. Ingarden, O poznawaniu dzida literackiego. dz. <yt.. s. 75.