13475 pic 10 11 183728

Kształcenie ogólne, zawodowe i zatrudnianie oraz zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie zakładu. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dla wychowanków wykazujących poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia poza zakładem, pod bezpośrednim i stałym nadzorem pracowników zakładu. W grupie wychowawczej i w oddziale szkolnym powinno być nie więcej niż 4 nieletnich.

Zakłady resocjalizacyjno-rewalidacyjne są przeznaczone dla nieletnich upośledzonych umysłowo. Pracę resocjalizacyjną prowadzi się na terenie zakładu lub poza zakładem, z zastosowaniem środków, form, metod wychowania i nauczania przewidzianych dla młodzieży upośledzonej umysłowo. Liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 8 osób.

Zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne są przeznaczone dla nieletnich:

-    z zaburzeniami rozwoju osobowości na tle organicznego uszkodzenia centralnego układu nerwowego,

-    uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych,

-    nosicieli wirusa HIV.

W zakładach tych pracę resocjalizacyjną prowadzi się z uwzględnieniem zajęć terapeutyczno-korekcyjnych. Kształcenie ogólne oraz zawodowe prowadzi się na terenie zakładu, a zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy mogą odbywać się na terenie zakładu lub poza zakładem. Liczba wychowanków w grupie wychowawczej i oddziale szkolnym powinna wynosić 6 osób.

Liczba wychowanków w grupach warsztatowych powinna wynosić połowę liczby wychowanków w oddziale szkolnym, określonej dla każdego rodzaju zakładu. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi lub organizacyjnymi dyrektor zakładu może zwiększyć lub zmniejszyć liczbę wychowanków w grupie wychowawczej, z zachowaniem liczby grup w zakładzie.

Nowe rozporządzenie dostosowuje więc organizację różnych rodzajów zakładów poprawczych do specyficznych potrzeb różnych kategorii nieletnich. Typologia zakładów, wyraźne kryteria klasyfikacji, ich jawność, tryb kierowania świadczą o takim profilowaniu zakładów ze względu na kategorie socjoosobowościowe podopiecznych, by stworzyć możliwość indywidualizowania form i środków oddziaływań reedukacyjnych i wychowawczych, przy wykorzystaniu zasad progresji i regresji. Podstawowym kryterium typologii zakładów poprawczych jest obecnie stopień otwartości wobec środowiska, z czym wiąże się stan zabezpieczenia zakładu (Ko-walska-Ehrlich 1998, s. 13-14).

Większość zakładów poprawczych mieści się w wielkich, niefunkcjonalnych budynkach powięziennych i poklasztornych, w których przebywa od 60 do 100 nieletnich. Ze względu na skuteczność resocjalizacji uznaje się, że zakłady powinny obejmować opieką do 30 wychowanków. Dlatego R. Sadowski (1998) uważa, że każdy zakład w przyszłości powinien w ramach własnej administracji utworzyć niewielkie filie, odpowiadające rodzajom zakładów wymienionych w rozporządzeniu. Umieszczanie i przenoszenie nieletnich odbywałoby się wtedy wewnątrz sieci filii danego zakładu, które odpowiadałyby warunkom zakładu otwartego, zamkniętego lub specjalnego.

Organizacja pracy w zakładzie

Zakład prowadzi proces resocjalizacji wychowanka z uwzględnieniem własnej oferty resocjalizacyjnej oraz na podstawie indywidualnego planu resocjalizacji, opracowanego przez pedagoga przy współudziale wychowanka, psychologa i innych pracowników. Oferta resocjalizacyjna zakładu powinna określać możliwości i zakres oddziaływań wychowawczych i terapeutycznych, możliwości i warunki zatrudniania wychowanka w zakładzie oraz wiodące zasady wychowawcze w toku nauczania i zdobywania kwalifikacji zawodowych przez wychowanka.

Według ministerialnego rozporządzenia indywidualny plan resocjalizacji powinien obejmować:

-    rodzaje i formy oddziaływań resocjalizacyjnych, do których wychowanek zostanie włączony, z podaniem przewidywanego czasu ich trwania,

-    zakres, kierunki i formy nauczania, kształcenia zawodowego, jakimi wychowanek ma zostać objęty, oraz jego indywidualne obowiązki wiążące się z przebiegiem nauczania,

-    zakres i sposób współpracy z rodziną i innymi osobami w celu doprowadzenia do integracji społecznej oraz do usamodzielnienia się,

-    sposób i kryteria oceny przebiegu procesu resocjalizacji,

-    program przygotowań wychowanka do życia po zwolnieniu z zakładu.

W przypadku gdy wychowanek odmawia współudziału w opracowaniu indywidualnego planu resocjalizacji, plan ten opracowuje pedagog przy współpracy psychologa i innych pracowników zakładu. Plan powinien być napisany językiem zrozumiałym dla kadry pedagogicznej, jak i dla nieletniego, jego rodziców, opiekunów, kuratora i innych osób zainteresowanych (Szecówka 2001, s. 161). Indywidualny plan resocjalizacji powinien być modyfikowany wraz z przebiegiem procesu resocjalizacji wychowanka, a zakład jest zobowiązany do informowania rodziców (opiekunów) o postępach w jego resocjalizacji.

477