20060 SNC00184

pna zarządcę trwałego zarządu na racz innej jednostki orrimz^yjnej. Nie występuje tu przejście praw z poprzednika, a o następstwie decyduje organ mocą swojej decyzji, niezależnie od poprzedniego stanu. Gdyby w ustawie nie było aft. 48 ust. 2. można by z jej art. 50 wywieść niedopuszczalność dysponowania trwałym zarządem. Według tego przepisu, w sprawach trwałego zarządu nie uregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego o użytkowaniu. Norma odesłana, którą jest art. 254 k.c., stanowi o niezbywalności użytkowania, co oznacza, że trwały zarząd jest nieprzenoszalny przez zarządcę. Niezbywalność trwałego zarządu można wyprowadzić także drogą argumentacji teoretycznej, jak to uczynił E. Drozd w powołanym komentarzu do uchylonej ustawy. Wywody teoretyczne niewątpliwie wspierają zrozumienie ustawy i często dobrze służą praktyce, jednakże dla stosowania ustawy w działalności praktycznej bardziej przejrzysta jest myśl wyprowadzona bezpośrednio z treści usuwy.

Wygaśnięcie trwałego zarządu następuje również na zasadach ściśle określonych w usuwie i tylko te mogą być podstawą jego zmiany i ustania

5.    Nadanie przepisom usuwy charakteru iuris cogenlis ma doniosłe znaczenie dla praktyki. Pozwala to na kształtowanie trwałego zarządu wyłącznie zgodnie z wolą ustawodawcy. Naruszenie przepisów tego rodzaju co do treści i formy będzie powodować nieważność czynności (art. 58 k.c.).

6.    Pozycja prawna zarządcy została przedstawiona w piśmiennictwie, w którym szczególną pozycję zajmuje opracowanie B. Gawlika (w: System prawa cywilnego. Część ogólna, rozdz. XVI, pod red. S. Grzybowskiego, Warszawa 1977, L I, s. 742 i nasi.). Według tego autora, zarząd opiera się na konstrukcji upoważnienia do działania w cudzej sferze prawnej. Przepisy regulujące stanowisko prawne zarządcy wyłączają określone uprawnienia do rzeczy i praw majątkowych przysługujących podmiotom i przyznają jc zarządcom. Zarządca działa zamiast podmiotu uprawnionego w jego sferze prawnej w granicach określonych ustawą lub umową albo orzeczeniem sądowym. Trwały zarząd różni się od innych zarządów nie tylko przez dodanie mu przymiotnika „trwały”. Tę formę prawną zarządu ustawodawca przyjął dla zarządzania własnością publiczną, jest on ustanowiony decyzją administracyjną organów administracji publicznej, a treść trwałego zarządu wynika wyłącznie z woli ustawodawcy.

W porównaniu z uprawnieniami zarządcy działającego w ramach zarządu w rozumieniu prawa cywilnego, zarządca działający w stosunku trwałego zarządu jest bardzo ograniczony w zakresie przyznanych mu kompetencji. Zarządca w swojej merytorycznej działalności związanej z celem ustanowienia trwałego zarządu jest podporządkowany podmiotowi, który go ustanowił, w ustawie jest on określony jako organ nadrzędny. Natomiast w zakresie korzystania z nieruchomości zarządca jest podporządkowany właścicielowi nieruchomości. W przedstawionych rozważaniach interesuje nas tylko relacja zarządca-właścicicl. W stosunku trwałego zarządu rozróżniamy więź wewnętrzną i zewnętrzną. Więź pierwszego rodzaju dotyczy regulacji kompetencji zarządcy w stosunku do

Oddawanie w i rwały nr^A

Art. 43

właściciela, a więź drugiego rodzaju dotyczy stosunków majątkowych między zarządcą a osobami trzecimi. Zarządca działający w stosunku trwałego zarządu jest przedstawicielem ustawowym właściciela, z tym zastrzeżeniem, że ograniczenie tego przedstawicielstwa jest dość znaczne. Wyrazem tego jest art. 47. gdyż nawet zgłoszenie wniosku o ograniczenie trwałego zarządu do części nieruchomości bądź zgłoszenie wniosku o wygaśnięcie trwałego zarządu uzależnione jest od zgody organu nadzorującego jednostkę organizacyjną. W stosunkach z osobami trzecimi zarządca występuje jako strona i składa oświadczenia woli, ale nie działa w imieniu własnym, lecz w imieniu reprezentowanego. Zarządca może wytoczyć powództwo posesoryjne oraz windykacyjne, jak również może być uczestnikiem postępowania rozgraniczeniowego, lecz zawsze działa w imieniu i na rzecz reprezentowanego. Ustawowe określenie kompetencji zarządcy daje osobom trzecim poczucie bezpieczeństwa w sferze umów różnego rodzaju zawieranych z zarządcą, gdyż przy ścisłym ustawowym uregulowaniu kompetencji zarządcy nie zachodzi potrzeba wyjaśniania zakresu umocowania przedstawiciela ustawowego. Osoba trzeciu ma łatwą możliwość źródłowego sprawdzenia uprawnień zarządcy, gdyż wynikają one z ustawowego umocowania. Zarządca, wchodząc w stosunki prawne, sam ocenia, czy jego działania odpowiadają interesom reprezentowanego. Ma on obowiązek działania ze szczególną starannością, jaka jest wymagana dla danego rodzaju stosunku zawieranego z osobą trzecią. Zarządca, działając w imieniu i na rzecz reprezentowanego, powinien chronić także jego interesy i nie wolno mu wchodzić w zmowę z osobą trzecią i działać na niekorzyść mocodawcy. Czynności takie mogą być uznane za nieważne (art. 58 § 2 k.c.).

7. W piśmiennictwie i orzecznictwie rozważano kwestię dopuszczalności oddania nieruchomości do współzarządu (por. uchwała SN z dnia 29 stycznia 1993 r., III C/P 171/92, OSN 1993, nr 6, poz. 109 oraz E. Drozd: Komentarz do ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, Kraków 1995, s. 165). Przepisy obecnie obowiązującej ustawy o gospodarce nieruchomościami nie przewidują takiej możliwości, jak również jej nic wyłączają. Brak wyłączeń nie oznacza możliwości ustanowienia współzarządu. jeśli takie rozwiązanie nie da się pogodzić z podstawowymi zasadami związanymi z ustanowieniem i wygaszeniem trwałego zarządu. W poprzednim stanie prawnym, przy uwzględnieniu treści art. 4 ust. I i art. 32 ust. 2, istniały już kruche podstawy do konstruowunia współzarządu na podstawie umowy zawartej między jednostkami organizacyjnymi, w czym upatrywano źródło powstania współzarządu. W obecnym stanie prawnym, mając na względzie art. 47 i 48 u.g.n., taka możliwość nie istnieje. Ustawodawca przesądził, że w zasadzie jeden obiekt może być oddany w trwały zarząd jednej jednostce. Jeśli nieruchomość jest podzielna, do każdej wydzielonej części może być ustanowiony trwały zarząd, a nic współzarząd. W wypadku zgłoszenia wniosku o wygaśnięcie zarządu do części nieruchomości, właściwy organ orzeka o wygaśnięciu zarządu w tym zakresie i ustanawia trwały zarząd

163