22579 pic 10 11 183332

mieć charakter przejściowy - do czasu powrotu dziecka do rodziny naturalnej lub znalezienia rodziny adopcyjnej czy zastępczej. Jeżeli jednak okaże się to niemożliwe, to dziecko może w rodzinnym domu przebywać do uzyskania pełnoletności lub do czasu ukończenia rozpoczętej wcześniej nauki szkolnej.

W placówce rodzinnej tworzy się jedną wielodzietną rodzinę dla dzieci w różnym wieku, w tym także dla dorastających i usamodzielniających się. Umożliwia się tu także wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu. W placówce tej może przebywać od 4 do 8 dzieci, chociaż w szczególnych przypadkach liczba dzieci może być większa lub mniejsza. Rodzinny dom dziecka zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych. Ustala także zasady kontaktów dziecka z rodzicami w porozumieniu z sądem, centrum pomocy rodzinie oraz ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym (DzU 2005, nr 37, poz. 331).

Rodzinny dom dziecka zwykle prowadzi małżeństwo, ale kieruje nim jeden z małżonków, zatrudniony na etacie jako dyrektor i jednocześnie jako wychowawca. Tak więc osoba podejmująca się prowadzenia domu rodzinnego nabywa z chwilą zawarcia umowy status pracownika ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami, jak: stałe wynagrodzenie za pracę, prawo do urlopu, uprawnienia w zakresie zabezpieczeń socjalnych. Do rodzinnego domu dziecka, tak jak do innych placówek rodzinnych, dzieci kierowane są na podstawie orzeczenia sądu rodzinnego, ale ze względu na specyfikę tych placówek decyzja ta skonsultowana musi być z dyrektorem. Kierując dzieci do placówki, uwzględnia się odpowiednią różnicę wieku między dyrektorem a dzieckiem, tak aby usamodzielnienie umieszczonych tu dzieci nastąpiło przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez dyrektora. Od dyrektora rodzinnego domu dziecka wymaga się wykształcenia na poziomie średnim lub wyższym oraz odbycia specjalnego szkolenia w ośrodku adopcyjno-opiekuńczym i uzyskania zaświadczenia kwalifikacyjnego. W placówce rodzinnej może być też zatrudniony drugi wychowawca, ale tylko wskazany przez dyrektora. Wychowawca może mieć wykształcenie średnie, jeżeli posiada opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego o odpowiednim przygotowaniu do pracy w placówce rodzinnej (DzU 2005, nr 37, poz 331). Zwykle jest to współmałżonek lub ktoś z rodziny.

Rodzinny dom dziecka jest placówką, która, stwarzając warunki życia zbliżone do rodzinnych, daje większe niż inne placówki możliwości indywidualizowania procesu opiekuńczo-wychowawczego, lepszego dostosowania działań do specyficznych potrzeb każdego dziecka. W takiej rodzinnej organizacji życia łatwiej jest też stosować obowiązujące zasady, takie jak: kierowanie się zawsze dobrem dziecka, poszanowaniem jego praw, potrzebą wyrównywania deficytów rozwojowych, koniecznością wspierania go w kształceniu i rozwijaniu zainteresowań oraz przygotowywaniu do samodzielnego życia. Od dyrektora placówki rodzinnej wymaga się sporządzenia indywidualnego planu pracy, podobnie jak w placówce socjalizacyjnej. W tej czynności wspiera dyrektora ośrodek adopcyjno-opiekuńczy i zatrudnieni tam specjaliści - psycholog, pedagog, pracownik socjalny. Plan ten jest opracowywany na podstawie informacji

0    dziecku zawartych w jego dokumentach, a dotyczących jego zdrowia fizycznego i psychicznego i zmian w pocesie rozwoju. Plan ten jest okresowo aktualizowany. Zwykle raz na pół roku dyrektor w porozumieniu z ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym dokonuje okresowej oceny sytuacji dziecka, w tym także jego sytuacji rodzinnej. Rodzinny dom dziecka ma bowiem obowiązek stosować zasadę poszanowania praw rodziców - prawa do kontaktów z dzieckiem, utrzymywania więzi i, gdy to będzie możliwe, odwiedzin dziecka w domu.

Nad rodzinnymi domami dziecka sprawowany jest nadzór w zakresie realizacji obowiązków opiekuńczo-wychowawczych. W przypadku wychowania chodzi przede wszystkim o inspirowanie i badanie stopnia osiągania takich celów wychowawczych, jak: wychowanie do godnego, samodzielnego, odpowiedzialnego życia, wykształcenie umiejętności pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki oraz wykształcenie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych, społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, tak aby łagodzić skutki doświadczania cierpienia i separacji oraz zdobywać umiejętność współżycia i współpracy z innymi. Natomiast nadzór nad realizacją standardów opieki ma za zadanie badanie warunków zaspokajania potrzeb dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych, kulturalno-rekreacyjnych. Nadzór ten polega nie tylko na ocenie efektywności działania placówki rodzinnej, ale także na udzielaniu pomocy w podnoszeniu kwalifikacji rodziców-wychowaw-ców oraz na proponowaniu innowacyjnych rozwiązań pedagogicznych

1    inspirowaniu do twórczych poszukiwań pedagogicznych.

Rodzinny dom dziecka jest cenioną formą opieki nad dzieckiem pozbawionym możliwości życia we własnej rodzinie. Swój udział w ich propagowaniu i organizowaniu mają stowarzyszenia, wśród których znaczące miejsce zajmuje np. Towarzystwo „Nasz Dom” czy Stowarzyszenie Rodzin Adopcyjnych i Zastępczych „Pro Familia”, które także przygotowuje kandydatów do tych placówek. Ceniona jest przede wszystkim możliwość zapewnienia dzieciom rodzinnej atmosfery, uczuć, pomocy w trudnych sytuacjach. Praca w tych placówkach nie jest jednak łatwa. Rodzinne uczucia nie wystarczą do pokonywania wielu pedagogicznych proble-

313