65142 p1080137

Nauczycie] winien czerpać tematykę do zadań tekstowych z przyrody, aktualnego kalendarza wydarzeń ucznia w środowisku szkolnym, a także z lekcji języka polskiego, plastyki i z innych przedmiotów realizowanych w nauczaniu początkowym szkoły specjalnej.

We wrześniu uczeń żyje jeszcze wrażeniami z. wakacji Zauważa sam lub przy pomocy nauczyciela, ic wrzesień łączy myśli Polaków ze stolicą i kolejną rocznicą drugiej wojny światowej, że październik jest miesiącem oszczędzania i gromadzenia zapasów na zimę. Na wsi odbywają się wykopki ziemniaków oraz buraków, siewy zbóż ozimych. W miesiącu tym przypada Dzień Nauczyciela. Na początku listopada czcimy zmarłych.

Przyroda jest pełna barwnych liści, żołędzi, kasztanów. Ludzie zabezpieczają w sadach drzewa i krzewy przed zimą. W grudniu są tak radosne dla dzieci mikołajki, w domu trwają przygotowania do świąt oraz powitania Nowego Roku. Jest już w tym miesiącu śnieg i mróz, co stwarza okazję do zabaw i gier zimowych. Cieszy choinka i cieszą dary gwiazdkowe.

Na podobne wydarzenia łatwo zwrócić uwagę dzieci w innych miesiącach. Wszystkie te okazje dostarczają fabuły do zadań tekstowych, spełniających ważną rolę rewalidacyjną w procesie nauczania matematyki, a także odpowiadają one społecznym potrzebom dzieci klas I-III szkoły specjalnej.

Na tym poziomie nauczania w zadaniach tekstowych występują dwa rodzaje zbiorów: „zbiory dane" oraz „zbiory stukane". Uczeń ciągle będzie musiał zdobywać wiadomości, na podstawie których powinien podejmować decyzje. Często w zakres danych wchodzą pewne informacje, które n* niają wpływu na podjęcie decyzji: Gdyby użyć słownika cybernetyki, można by powiedzieć, że zbiór danych może zawierać informacje izolowane. Ten typ zadań tekstowych wprowadza się zwykle w nauczaniu matematyki stosunkowo wcześnie, co ilustruje poniższy rysunek (Karwot 1977. t 43).

ił?a ma

orcz ma 00000* JUa oddala Ś0Ś0

3lc śłiuek zostało I®

Rjs. U

Nauczyciel uczący matematyki w szkołach specjalnych winien być świadomy społecznych potrzeb wychowanków. Ma on rozumieć, że odróżnianie danych istotnych w rozwiązywaniu zadania od informacji izolowanych jest

jedną z umiejętności potrzebnych w życiu. Najczęściej bowiem otrzymujemy informacje me selekcjonowane, spośród których wybieramy te najbardziej przydatne. Nie zawsze więc w szkołach specjalnych uzasadnione jest podawanie zadania w postaci:

Ab tiw:    ÓÓÓÓÓÓ

Ab oddala ÓÓÓ,

Ile śliwek zostało AU ._

Rys. 36

Równicżz uwagi na społeczne potrzeby uczniów należy rozwiązywać zadania tekstowe, które w zakresie danych nie zawierają potrzebnych informacji istotnych. Stanowisko to jest uzasadnione widoma względami, ale głównie tym, że w życiu poszukujemy rozwiązań także wówczas, gdy me dysponujemy wystarczającą liczbą informacji istotnych. Również i ten typ zadań może wystąpić w nauczaniu stosunkowo wcześnie. Poniższy przykład ilustruje omawiany rodzaj zadań (Karwot 1977. s. 44).

psa aoaóa

lii oddało ■

Ile ąruszek mata Ala?

Rys. 37

Zrozumienie tekstu zadania, w szczególności zaś przeprowadzenie dyskusji danych (selekcji danych na informacje istotne oraz. informacje izolowane), ujmuje analizę zadania tekstowego pod kątem przygotowywania uczniów- do żyda społecznego. Z chwilą, gdy w zadaniach tekstowych występują tylko słowa symbolizujące, dyskusja danych staje się bardziej skomplikowana. W początkowej fazie zadań tekstowych, gdy w danych istotnych występują dwa zbiory, rozwiązanie polega na zrozumieniu zakresów ich pojęć. Dla potrzeb życiowych uczniów ważne wówczas jest opanowanie umiejętności dostrzegania, czy zbiory danych istotnych A oraz B są rozłączne, czy też nie są one zbiorami rozłącznymi

271