78754 podstawy wiedzy o�ukacji i por zaw stronax 79

YV Polsce nie były dotychczas wydzielone takie grupy doradców, ale w innych krajach funkcjonują one od wielu lat (w Kanadzie, we Włoszech, Anglii. Szwecji czy Niemczech)³⁰. Doradcy pracy, pomagają tym. którzy tracą pracę, lub tym. którzy stają wobec konieczności zmiany zawodu. Zajmują się również dorosłymi osobami niepełnosprawnymi, które chcą podjąć pracę, a także dużą grupą bezrobotnych. Funkcjonują więc w poradnictwie zawodowym.

Dla potrzeb niniejszego, opracowania przyjmujemy, że p o r a d n i c -t w o z a w o d o w e to proces doradzania, w którym doradca zawodowy pornaga klientowi w osiągnięciu lepszego zrozumienia siebie samego w odniesieniu do środowiska pracy, aby umożliwić mu realny wybór lub zmianę zatrudnienia lub też osiągnięcie właściwego przystosowania zawodowego.

Celem poradnictwa zawodowego jest udzielenie klientowi pomocy w osiągnięciu możliwie najkorzystniejszego poziomu przystosowania zawodowego z punktu widzenia społecznego, ekonomicznego i profesjonalnego. Poradnictwo powinno też pomóc radzącemu się w uzyskaniu odpowiedniego wglądu w jego zainteresowania, możliwości i charakter pracy oraz zachęcić do podejmowania własnej decyzji zawodowej⁰¹.

Poradnictwo zaw^rodowe nie jest ograniczone do jakiejś grupy wiekowej lub zawodowej, ale ma zastosowanie do ludzi młodych, którzy nie wiedzą jaki zawód jest dla nich odpowiedni; dorosłych pragnących zmienić zawód lub dostosować się do nowych zadań ze względu na zwolnienia grupowe, przebranżowienie. wdrożenie postępu technicznego; osób pozostających na zasiłku i powracających po dłuższym okresie bezrobocia i potrzebujących pomocy w zmianie kwalifikacji zawodowych a także kobiet, które po dłuższej nieobecności coraz częściej powracają na rynek pracy.

W poradnictwie zawodowym doradca przyjmuje założenie, że każda osoba powinna mieć równe szanse rozwoju i wykorzystania indywidualnych właściwości dla dobra własnego i ogółu oraz, że jest to ciągły proces trwający całe życie. Jednocześnie doradca zawodowy jest przekonany, że praca zawodowa stanowi istotny przejaw osobistego widzenia siebie

J. K u r j a n i u k, Problemy kształcenia zawodowego w Stanach Zjednoczonych. Warszawa 1981; Bemlerausbildung im Intcmationalcn Vergleich, pod red. B. J. E r t e 1. FH Bund Fachhereich Arbeitsverwaltuug. Mannheim 1906: E. Zierkiewicz. O założeniach i treściach przedmiotu ..Podstawy poradnictwu" w materiałach Szkoły Głównej Poradnictwa i Terapii w Anglii, (w:) 7. podstaw poradoznawslwa..., pad red. A. Ka rg u l o w e j. Wrocław 1996.

Porównaj L. Kohlberg. R. Mayer, Rozwój jako cci wychowania, (w:) Spory o edukację. Dylemr.ty i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. Zbiór pod red. Z. Kwiecińskiego i L. Wit kows ki ego, Warszawa 1993.

i swojego systemu wartości oraz, że każda jednostka posiada zdolność zmieniania się, rozwoju i podejmowania ważnych decyzji zawodowych. Jednak wzrastająca złożoność świata pracy, podlegającego ciągłej ewolucji sprawia, że jednostce coraz trudniej jest bez pomocy z zewnątrz podejmować decyzje życiowe. To dzięki procesowi poradnictwa zawodowego człowiek uzyskuje pomoc w lepszym zrozumieniu siebie, środowiska pracy, swoich zainteresowań i uzdolnień cło wymagań różnego rodzaju zatrudnienia. Tak więc poradnictwo zawodowe jest istotnym elementem w całym spektrum usług związanych z zatrudnianiem i doskonaleniem.

Oznacza to, że poradnictwo zawodowe traktowane jest jako dział pedagogiki społecznej¹², pedagogiki pracy⁹³, andragogiki-'¹, teorii wychowania⁹⁵ lub część zawodoznawstwu".

Tak więc poradnictwo zawodowe to proces, w którym doradca pracy i klient pracują wspólnie, aby radzący się mógł osiągnąć coraz lepsze zrozumienie samego siebie i wiedzę o świecie pracy i był w stanie bardziej realnie wybrać, zmienić lub przystosować się do zatrudnienia. Wówczas to w procesie tym doradca zawodowy podejmuje wiele działań:

1. doradza niedoświadczonej jednostce, która dokonała nieodpowiedniego wyboru stanowiska pracy w dokonaniu samooceny aktu alnych i potencjalnych kwalifikacji w odniesieniu do wymagań zatrudnienia;

2. dostarcza pomocy w zakresie zwiększania szans zatrudnienia i przygotowania klienta do wejścia na rynek pracy; usługi te mogą dotyczyć skierowania do dalszego kształcenia, przekwalifikowania, leczenia lub rehabilitacji, a także często orientacji o rynku pracy;

3. pomaga doświadczonemu pracownikowi, który pragnie lub musi dokonać zmiany miejsca pracy w przeprowadzeniu przeglądu altcrna lywnych możliwości zatrudnienia;

4. pomaga pracownikowi, który napotkał trudności w znalezieniu lub utrzymaniu pracy albo awansowaniu w miejscu zatrudnienia; zakres porady może obejmować wykrycie, przeanalizowanie i zrozumienie zawodowych i osobistych trudności, związanych z przeprowadzeniem

F- ■ Tro m p a ł .i. Geneza, ewolucja, stan i prognozy pedagogiki społecznej. Rocznik Pedagogiczny KNP PAN. 1985. t. 18.

•" T. Nowacki. Z. W i a: r o w s k i. Pedagogiko pracy na przełomie wieków XX i XXI.

“ O. Czerniawska, Poradnictwo w oświacie dorosłych. Potrzeby i problemy, (w:) Profesjonalizacja akademickiego kształcenia ondragogicznego, Toruń 1904.

K. Ferenz, Wprowodzeme dzieci w kulturę. Wrocław 1993

" A. Banku. Za wad nzn a w$ttvo. Doradztwo zawodowi;. Pośrednictwo pracy. Psychologiczno metody i strategie pomocy bezrobotnym. Poznań 1995.