94281701 djvu

297

FIZYOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO

ogniwo łączące w historyi rozwoju małpę z człowiekiem, obliczono na 900 cm³, z czegoby wynikało, że mózg jego ważył około 800 gramów. Czaszka neander-talska, która przypisują człowiekowi pierwotnemu, posiada objętości 1233 cm³, co odpowiada ciężarowi mózgu 1097 gr. Niektórzy antropologowie są nawet zdania, że można wykazać wpływ kultury na ciężar mózgu, że jest prawdopodob-nem, że już w biegu dziejów ludzkości absolutny ciężar mózgu się powiększył. I tak n. p. Broca, oznaczając objętość czaszek wykopanych w Paryżu, doszedł do wniosku, że objętość przeciętna czaszek Paryżan w czasie ostatnich 7 wieków wzrosła o 35 cm³. A nawet narody, których stopień kultury z biegiem wieków się obniżył, maja mieć objętość czaszki obecnie mniejsza, niż miały w czasie rozkwitu kultury, jakto wykazują pomiary na czaszkach Egipcyan. Szczególna wagę przywiązywano do porównania ciężarów mózgu ludzi, którzy za życia odznaczali się niezwykłemi zdolnościami. Umieszczona poniżej tabelka, przedstawiająca ciężar mózgu znakomitych uczonych, poetów, mężów stanu i t. d. wykazuje, że na ogół rzeczywiście u wielu z nich ciężar mózgu przekraczał nieraz bardzo znacznie przeciętny ciężar mózgu człowieka tego samego wieku. Sa jednak dość liczne z tego wyjątki.

Nazwisko	Wiek	Ciężar mózgu w gramach	Przeciętny ciężar mózgu w tym wieku w gramach	Różnica w gramach
1. Schubert, muzyk......	31 lat	1420	1391	+ 29
2. Byron, poeta........	36 „	1807	1391	4- 416
3. Gambetta, maż stanu ....	44 „	T3TI	1403	- 165
4. Schiller, poeta.......	46 „	1580	1403	+ 177
5. Dirichlet, matematyk ....	54 „	1520	1366	4- 154
6. Dante, poeta........	56 „	1420	1362	4- 58
7. Dupuytren, chirurg.....	57 „	1440	1360	4- 80
8. Cromwell, minister.....	59 „	2231_	1360	-1- 871
9. Cuvier, przyrodnik.....	63 „	1829	1340	4- 489
10. Tureenjew. poeta .... • .	65 „	2021	1331	4- 689 4-154
11. Broca, antropolog......	6o „	i48ó	1331	4- 689 4-154
12. Napoleon III........	6o „	1500	1331	4- 169
13. Liebig, chemik.......	70 „	1352	1303	4- 49
14. Helmholtz, fizyk......	73 „	1420	1283	4- 137
15. Gauss, matematyk......	78 „	1492	1246	4- 246
16. Kantj filozof........	80 ,,	1650	1230	4- 420

Mózg kobiety o wybitnych zdolnościach, profesora matematyki Kowalewskiej ważył 1385 gr., t- j. o 128 gramów więcej niż mózg kobiety tego samego wieku (41 lat).

Nie wszystkie jednak części mózgu mają równe znaczenie jako narządy myśli i czynności świadomych. Spostrzeżenia i badania przemawiają owszem za tern, że przedewszystkiem tylko półkule mózgu i to ich powierzchnię t. j. korę mózgu można uważać za siedzibę czynności psychicznych (świadomości, czucia, wyobrażeń, woli i t. p.). Im bardziej rozwinięte są u zwierząt władze psy-