94282401 djvu

304 ADOLF BECK

czeniem pewnych części mózgu. Dopiero znakomity anatom francuski Broca (1861) zdołał utorować drogę nauce o lokalizacyi i przekonać, ze fakta podane przez Bouillauda i Daxa są rzeczywiście słuszne.

Odtąd, a szczególnie od czasu Fritscha i Hitziga (1870), którzy odkryli pobudliwość kory mózgowej na podniety elektryczne, nauka o lokalizacyi kory mózgowej zyskała coraz więcej podstaw na doświadczeniu i spostrzeżeniu klinicznem opartych i stanęła na takiej wyżynie, że stanowi jeden z najpiękniejszych i najważniejszych rozdziałów fizyologii.

Wiadomości nasze o lokalizacyi kory mózgowej opierają się na następujących metodach doświadczalnych.

1.    Metoda ekstyrpacyi polega na tern, że usuwamy pewne ograniczone części kory mózgowej i obserwujemy następnie, jakie zmiany w funkcyi okazuje zwierzę po operacyi. Następuje mianowicie po wycięciu części kory mózgowej utrata funkcyi w pewnej części ciała n. p. porażenie ruchów lub utrata czucia. Rozumujemy wtedy, że skoro po wycięciu danej części kory mózgowej ustała czynność pewnego narządu, to właśnie tą czynnością zawiadywać musiała owa obecnie wycięta część kory mózgowej. Po takiej operacyi występują jednak dwojakiego rodzaju objawy; jedne są rzeczywiście następstwem utraty danych części mózgu i te pozostają stale, o ile inne części układu nerwowego środkowego nie spełniają tej funkcyi razem z ośrodkami kory mózgowej lub nie są w stanie tych ośrodków zastąpić. Inne zaś objawy są czasowe i ustępują w krótki czas po operacyi. Są one bowiem następstwem współcierpienia sąsiednich części kory mózgowej, wywołanego przez zmiany krążenia, zmiany ciśnienia i t. d.

W nowszych czasach stosowano i inne sposoby wyłączenia pewnych obszarów kory mózgowej, mające tę zaletę, że to wyłączenie mogło być tylko czasowe. Tu należy stosowanie na korę mózgu rozczynu kokainy, lub miejscowe oziębienie kory (Tren-delenburg). Kokainizowanie lub oziębianie kory znosi jej czynność na czas działania kokainy względnie trwania oziębienia a nie działa na sąsiednie jej części. Po usunięciu wpływu tych czynników funkcya kory znowu powraca.

2.    Metoda drażnienia polega na tern, że drażni się różne okolice kory mózgowej i obserwuje się wywołane przez podnietę ruchy. Metodę tę zastosowali pierwsi Fritsch i Hitzig na psach, rozszerzyli ją Ferrier i Horsley przez stosowanie jej u małp. Jako podniety używa się powszechnie prądu indukcyjnego, który stosuje się albo dwubiegunowo, albo też w postaci jednej elek-