bolsche006601 djvu

66

Jeżeli ceratodus istotnie jest jednem z ogniw łańcucha, wiodącego od niższych zwierząt do człowieka, to poprzedzającego ogniwa nie należy szukać wśród ryb kościstych, lecz tam, gdzie szkielet jest jeszcze chrząstko-waty, a zatem najprzód wśród jesiotrów. Ceratodus sam bowiem ma szkielet chrząstkowaty. Wprawdzie później u płazów, gadów i ssaków szkielet stał się twardy, twardszy niż u pstrąga lub śledzia. To jednak wydaje się również samoistną zdobyczą. Pokrewieństwo ceratodusa z głównym pniem genealogicznym sięga głębiej, a cały tłum ryb kościstych musimy uważać za. gałąź boczną, która ukształtowała się, przystosowała i rozwinęła w odrębnym kierunku.

Związek między ceratodusem, a rybami kostołuskiemi chrząstkowemi jest zresztą bardzo uderzający. Historycznem potwierdzeniem naszego przypuszczenia jest fakt, że niegdyś, w epoce pierwszorzędowej, ryby chrząstkowe były niezmiernie liczne, Było ich takie mnóstwo, tak różnego rodzaju, że przez pewien czas stanowiły one niemal wyłącznych przedstawicieli narodu rybiego na ziemi. Ile razy zatem w muzeum spotykamy ich piękną lśniącą łuskę, możemy sobie powiedzieć, że patrzymy na jedno więcej przedhistoryczne przebranie człowieka, i to tym razem sięgające początku epoki pierwszorzędowej.

Jeżeli nicią przew^rodnią ma się teraz stać dla nas miękki, chrząstkowaty szkielet, to jest rzeczą dość widoczną, że najbliższy szczebel drabiny rozwoju stanowić muszą żarłacze. W odległej przeszłości graty one bardzo w^ażną rolę, a dziś należą do najgroźniejszych, a zarazem do najinteligentniejszych ryb. Wiele subtelnych cech charakterystycznych czyni żarłacza pierwowzorem wyższych kręgowców u? świecie rybim Pletw^ry jego stanowią już prosty zarys czterech kończyn, które w późniejszych stadjach tak wielkie posiadają znaczenie. Zęby. stanowiące tak ważny szczegół w budowie ssaków, a tak ważną cechę wyodrębnienia człowieka, u żarłacza dostrzegamy pod