CCI20081203003

62

uznti ^ teksly tego samego dzieła, czy też za _zapj_Sy dwóch dzieł róż-^nycl*-^w >y^m drugim przypadku oba utwory kw^jinkują sit; do włączenia na ^równych prawach d₀ edycji i zwykle bywaj_ą drukowane w jej głównym zrąbie, w miejscach wyznaczonych im pr^._z przyjęte kryteria układu (hiekiedy na przykład są oddzielone od siebi_{e praez} p^ądek chrono-l°g'tzny). Tak uczynił Leon Płoszewski w Dzi^_{ach :ehra}„ych Stanisława Wyspiańskiego, Wprowadzając dwie równ„|_egte redakcje Legendy. ^laK *waną Legendę / (1897) i Legendę II 0W>4). do dwóch odległych tomów: pierwszego i szóstego. Niekiedy na ró_{Vnych prawac}h drukowa-nebywają obok siebi_e dwie daleko różniące _Hjl. redakcje tego samego uwtiru _ wówczas. g_dy edytor chce podkreśli^. _{jch SZCZ}e_gólną |_ąC2ność ¹ nóWnorzędność. Jest t„ przypadek Ody do młoc4_oici ^bukowanej _w ,_en wlanie sposób przez Czesława Zgorzelskie_{fe(> w} 0zlela:h ws:vslkich wnukiewicza. Wtom,_e i Hfosze(cz. 1, Wrocł_{w 197}, _s. 89-93) pojawi-■y ^Slą dwa odmienne teksty: Młodość (według _{tzw kopjj} Pietraszkiewicza) i oda do młodości (na podstawie wydanią psiego z roku 1838); należnie od tego edytor pomieścił w Vwa^_{ach edylorskkh iodmia}. ""u ^,eks,u (S' ^2X6‘²⁸⁸>^{,rzeci ,eks}' °^dy-^lui pkzez samo przesunięcie go no komentarza zaznaczając swój do mego <|_ys(ans: rekonstrukcję jej b^ienia dokonaną przez Konrada Górskie^ _{aslanowiącą zd}a„i_cm ^uorSkiego tekst najbliższy intencjom autorski _m

Spotyka się również sytuacje, kiedy fragm^, _wi_ęk_Szego utworu roz-pnc>.yna swoje literackie życie niezależnie od t-_alok; _maci_erzystej - usamodzielnia się 1 bywa przedrukowywany jak,,    _{ca)oić Mozc t0}

M tlecyzja autorska |_ub od autora niezależna, _{Tak Rec2 si(}. _mja,_{a z jed}. "I ^< oktaw IX pieśni Myszeidy Krasickiego,    _si(. ^ _slów

", miłości kochanej Ojczyzny”³. I odwt._{omie; wcześnicj napisany} ^ulwGr zostaje włączony do późniejszej, obsz^^ . _caloki mimo że uprzednio był znany jako twór oddzielny. To przypadek wiersza Juliana Tuw-ima Parademar_{s: x} roku 1929, włączon^^ ,_{alach d}o pisanych wersie drugiej wo_Jny Kwiatów polskich. W ₀bu przytoczonych sytu-

w “Obncj ulotce z legoż _roku. w Katechizmie morał?

^row> takie w Zbiorze pism ryczących się moralnej edn\ ... "    ^

P⁰¹¹ rożnymi tytułami (.Hymn do miłości Ojczyzny. Hyn. ¹    _l°?? ~

*• - ,™„ I UM** »«.

acjach wskazane jest drukowanie takich usamodzielnionych fragmentów jako pełnoprawnych utworów - jeśli nie zachodzą jakieś względy szczególne. które nakazywałyby inne ich traktowanie. Tom 2 Dzid zebranych Krasickiego, zawierać mający wiersze, jeszcze się nie ukazał, nie wiemy zatem, jaką decyzję podejmie edytor, wydawcy Pism zebranych Tuwima drukują Parademarsz dwukrotnie: w obrębie Jarmarku rymów (gdzie pierwotnie przynależał) i w odpowiednim miejscu Kwiatów.

Problem autonomiczności utworu często budzi wątpliwości i nie zawsze jasna jest odpowiedź na pytanie, czy dany tekst jest samodzielnym utworem, czy też fragmentem innego. Opracowując Poezje Tadeusza Mi-cińskiego (Kraków 1980) Jan Prokop zamieszcza w wydawanym tomie następujący czterowiersz. wyjęty z powieści Nietota. księga tajemna Tatr.

i opatruje go przypisem: „Decyzja, czy ten tekst uznać za osobny utwór, czy tylko za fragment powieści, może być przedmiotem dyskusji"⁴. Nic on pierwszy uznał wierszowane fragmenty Nieloly za utwory mogące funkcjonować samodzielnie: już wcześnicj czynił tak Jan Józef Lipski w swoim wyborze wierszy Micińskiego*. Nierzadko edytor spotyka się z poetyką, dość luźno wiążącą poszczególne elementy utworu w jedną całość albo celowo przez autora różnicowaną wewnętrznie (casus Wierszy z prozą Ignacego Krasickiego); często też sam musi decydować o au-

Tradycyjnie zwykło się przyjmować za podstawę druku jeden z dwóch typów przekazu: pierwsze wydanie autorskie (editio princeps) albo ostatnie wydanie autorskie (editio ultima)⁶. Wybór między nimi od dawna

⁶ Jeśli brak przekazu drukowanego (tub w innych uzasadnionych przypadkach) za podstawę druku obierany bywa autograf. Dopuszcza go Zbigniew Goliński w Dziełach zebranych Krasickiego, na nim opiera w przeważającej części edycję Dziel zebranych (1966) Norwida Juliusz Wiktor Gomulicki.