0929DRUK00001729

417

PRECESJA I NUTACJA

słoneczną s„/ oraz przez procesję księżycowo-sionebzną '4,„. •Zmiany wartości tycli dwóch wielkości określają ruch płaszczyzny średniego równika.

W ścisłym związku z położeniem płaszczyzny równika znajduje się położenie osi^; świata, która do płaszczyzny równika jest prostopadła. Punkty przecięcia się tej osi ze sklepieniem niebieskiem są to bieguny świata. Zmieniają one oczywiście swe położenie pośród gwiazd w^r związku z ruchem rów⁷-nika i osi św mta.

Zastanówmy się, jakiego rodzaju jest ten ruch. Jak widzimy ze wzorów⁷ (109), s„/ rożni się od s_OT° tylko o drobne w^ryrazy, proporcjonalne do drugiej i w⁷yższyeh potęg; czasu; tak samo w wyrażeniu na <\>_m dalsze w^Tyrazy Są bardzo małe w^r porównaniu z pierwszym, proporcjonalnym do czasu. Otrzymamy więc obraz ruchu bardzo mało różny?¹ bd praw⁷dziw^rego, gdy przyjmiemy, że położenie płaszczyzny średniego równika epoki t określone jest zamiast przez s„/ i <]>,„, przez wartości

fi»/) = Sm°, (<!ó«) = Cj (t —    ■    (an)

Ruch płaszczyzny średniego równika przy powyższflpli uproszczeniach odbyw^ra się w⁷ ten sposób, że nachylenie jfjj do płaszczyzny ekliptyki epoki t₀ nie ulega zmianie, a równonoc średnia cola się na tej niezmiennej ckliptype z prędkością stałą 50".3695 rocznie.

Ruch osi i biegunów' Świata,' odpowiadający wyżej określonemu ruchowi płaszczyzny równika, wyjaśnia rycina 71. Niechaj będzie E'₀E₀ ekiiptyka opoki t₀, a punkt A₀ niech będzie jej biegunem północnym. Podobnie R'₀R₀ niech wyobraża średni równik epoki t₀, a punkt B,„° — półnoerHy biegun św^riata w⁷ tej epoce. Punkt 'V',,,⁰ jest średnią równonocą epoki t₀, a kąt R₀^rv'm⁰E₀ = s_OT° średnią pochyłością ekliptyki w tej epoce.

Koło A₀B,„°₇ przechodzące przez biegun ekliptyki i biegun świata, jest to kolur stanowisk epoki t₀, któfego biegunami są punkty równonocne. Kąh T,„⁰A₀B_W° i T_m°B_m°A₀ są więc proste, a luk A₀B_w° = £_ot°.

W epoce t rówuiik, określony przeż hipotezę (an), zajmuje położenie R»/R,»; naohylenie do ókliptyki pozostało niezmienione,

Astronomja sferyczna.    27