21 (905)

21

Dla każdego tak odwzorowanego pasa układ współrzędnych ma swój początek na równiku. Odcięte x liczone od równika na półkuli północnej są dodatnie, natomiast rzędne liczone od południka styczności są dodatnie na wschód. Aby uniknąć ujemnych rzędnych, do południka styczności dodaje się umownie 500 000 m. Ponadto celem odróżnienia układów poszczególnych pasów odwzoro-wawczych dopisuje się przed rzędną liczbę charakterystyczną układu, równą długości geograficznej południka styczności podzieloną przez 3. Ostatecznie współrzędne tak uzupełnione, zwane współrzędnymi umownymi, mają postać:

x = Xo

(1.8)

y^yo+jlO^ + 500 000

Położenie punktu na powierzchni odniesienia Ziemi określa się zatem: m na kuli lub elipsoidzie obrotowej we współrzędnych geograficznych <{>, A, (geodezyjnych B, L),

■ na płaszczyźnie mapy we współrzędnych prostokątnych x, y.

Orientację kierunku w terenie lub na mapie określa się za pomocą azymutu. Azymutem nazywamy kąt zawarty pomiędzy kierunkiem północy miejsca obserwacji a danym kierunkiem w terenie, liczony zgodnie z ruchem wskazówek zegara (rys. 1.11).

Rys. 1.11. Określenie azymutu: a) azymut topograficzny Azt, azymut geograficzny Azj b) zbieżność południków y