234 235

informacji, opartych na ich wyjaśnianiu czy interpretowaniu, jest ilustrowany dostępnymi mu środkami, natomiast w drugim — przy wykorzystaniu wyłącznie lub prawie wyłącznie słowa.

Informowanie uczniów za pomocą narracji polega najogólniej na przedstawieniu danego tematu w sposób żywy i barwny, wykorzystując doń adekwatne związki frazeologiczne. Oparte jest ono na określonej akcji, która rozwija się w czasie. Jest to typowe opowiadanie nauczyciela o faktach i zdarzeniach dziejących się w czasie. Narracja może być prowadzona przy wykorzystaniu możliwie „barwnego i poglądowego” słowa (narracja werbalna).

Następna z kolei metoda to informowanie uczniów przy wykorzystaniu opisu. Opis to zaznajamianie uczniów z nie znanymi im osobami, rzeczami, zjawiskami przyrody, krajobrazami geograficznymi czy wydarzeniami historycznymi. Opis jako metoda informowania ma charakter statyczny, zawiera tzw. suche fakty o obiektach i zjawiskach, gdy natomiast narracja — ma charakter dynamiczny. W procesie opisu można posłużyć się samym opisem (słownym) lub też wykorzystać okazy naturalne lub ich modele, a także graficzne przedstawienia.

Metody heurystyczne mają już w swej naturze zamysł stymulowania czy wspierania uczniów do wychodzenia „poza dostarczone informacje”. Metody zaś informacyjne pośrednio — przez dostarczanie uczniom informacji — zwiększają prawdopodobieństwo wychodzenia, przynajmniej niektórych z nich, „ poza dostarczone informacje”. Mówiąc innymi słowy,, metody heurystyczne, wspierające aktywność edukacyjną uczniów, tworzą swoiste sytuacje nieokreślone, nieznane ucznioim budzą swoisty niepokój poznawczy, powodują swoisty dysonans poznawczy, wymagający redukcji przynoszącej ulgę czy zadowolenie. Wspieranie aktywności edukacyjnej uczniów przy wykorzystaniu metod heurystycznych wymaga od zaraz aktywności t\tfórczej. Tak więc metody heurystyczne w swej naturze mają na względzie przede wszystkim inspirowanie twórczych i niekonwencjonalnych działań edukacyjnych uczniów.

Metody heurystyczne są także próbą aktualizacji pedagogicznego podejścia sytuacyjnego w edukacji wczesnoszkolnej. W określonej bowiem sytuacji pedagogicznej, zawierającej pewne elementy swoistej nieokreśloności, występuje proces inspiracji, pobudzenia aktywności uczniów do wyjaśniania wspomnianej nieokreśloności i wychodzenia tym samym „poza” daną sytuację.

235