23 (653)

Pewnym uproszczeniem przy późniejszym nanoszeniu punktów na mapę za cmocą nanośnika biegunowego jest zorientowanie podczas pomiarów terenc-pch limbusa instrumentu tak, aby przy lunecie skierowanej na punkt do-iązania odczyt na kręgu poziomym był równy zera.

-6. POMIAR RZEŹBY TERENU

Pomiar rzeźby terenu może być wykonany metodą niwelacji powierzchniowej lub metodą tachimetryczną. Viybór metody uzależniony jest od wymaganej dokładności i warunków terenowych.

Pomiary wysokościowe dla sporządzenia mapy waritwicowej terenu wykonu-Je się w oparciu -o istniejące punkty osnowy wysokościowej. W przypadku braku dostatecznej ilości punktów oparcia pomiaru wysokościowego istnie-? jącą osnowę należy zagęścić.

1.6.1. Niwelacja geometryczna punktów osnowy pomiarowej

Przystępując do pomiarów rzeźby terenu w pierwszej kolejności musimy wykonać pomiar wysokości osnowy pómiarowej.

Rysokośó punktów osnowy poziomej określa się za pomocą ciągu niwelacyjnego biegnącego od reperu osnowy wysokościowej przez wszystkie punkty poligonowe do innego reperu (lub tego samego). W ten sposób tworzy się ciąg niwelacyjny otwarty lub zamknięty.

Różnice wysokości pomiędzy kolejnymi punktami poligonowymi wyznacza się przy użyciu niwelatora, metodą niwelacji ze środka. Jeżeli odległość lub różnica wysokości pomiędzy sąsiednimi punktami poligonowymi jest du-oa, należy obrać punkty pośrednie i kolejno wyznaczać różnice wysokości między punktami sąsiednimi tworzącymi tzw. przęsła (rys. 1,8.).

Pomiar różnicy wysokości na jednym przęśle odbywa się w następujący sposób. Na punktach końcowych przęsła (np. R^ i z^) ustawia się łaty niwelacyjne w położeniu pionowym, a w równych odległościach od tych punktów niwelator. Na punkcie pośrednim z,, łatę ustawia się na żabce, a na repe-rze łatę ustawia się bezpośrednio na jego głowicy. Odległość sąsiednich punktów pośrednich nie powinna być większa od 100 m.

Po skierowaniu lunety na łatę ustawioną na reperze poziomujemy oś celową lunety niwelatora i wykonujemy odczyt wstecz ty. (sprowadzamy uprzednio oś libeli niwelacyjnej do poziomu, jeżeli posługujemy się niwelatorem libelowym). Obracamy lunetę w kierunku łaty ustawionej na punkcie wiążącym następne przęsło - z^ i po ponownym poziomowaniu osi celowej wykonujemy odczyt w przód p*.

Dla kontroli wykonujemy drugą parę odczytów tg i p₂» zmieniając uprzednio wysokość niwelatora np. przez głębsze wbicie w ziemię nóg statywu, lub pokręcenie śrub poziomujących spodarki. Z dwóch par odczytów obliczamy różnice wysokości