23 (569)

Pewnym uproszczeniem przy późniejszym nanoszeniu punktów na mapę sa jcmccą nanośnika biegunowego jest zorientowanie podczas pomiarów terenówek limbusą instrumentu tak, aby przy lunecie skierowanej na punkt dowiązania odczyt na kręgu poziomym był równy zeiu.

3-6. POMIAR RZEŹBY TERENU

Pomiar rzeźby terenu może być wykonany metodą niwelacji powierzchniowej lub metodą tachimetryczną. Wybór metody uzależniony jest od wymaganej dokładności i warunków terenowych.

Pomiary wysokościowe dla sporządzenia mapy warstwicowej terenu wykonuje się w oparciu o istniejące punkty osnowy wysokościowej. W przypadku braku dostatecznej ilości punktów oparcia pomiaru wysokościowego istniejącą osnowę należy zagęścić,

1.6.1. Niwelacja geometryczna punktów osnowy pomiarowej

Przystępując do pomiarów rzeźby terenu w pierwszej kolejności musimy wykonać pomiar wysokości osnowy pomiarowej.

Wysokość punktów osnowy poziomej określa się za pomocą ciągu niwela-cyjnego biegnącego od reperu osnowy wysokościowej przez wszystkie punkty oligonowe do innego reperu (lub tego samego). W ten sposób tworzy się ciąg niwelacyjny otwarty lub zamknięty.

Różnice wysokości pomiędzy kolejnymi punktami poligonowymi wyznacza się przy użyciu niwelatora, metodą niwelacji ze środka. Jeżeli odległość lub różnica wysokości pomiędzy sąsiednimi punktami poligonowymi jest duda, należy obrać punkty 'pośrednie i kolejno wyznaczać różnice wysokości między punktami sąsiednimi tworzącymi tzw. przęsła (rys. 1,8.).

Pomiar różnicy wysokości na jednym przęśle odbywa się w następujący sposób. Na punktach końcowych przęsła (np. i z^) ustawia się łaty niwelacyjne w położeniu pionowym, a w równych odległościach od tych punktów niwelator. Na punkcie pośrednim z^j łatę ustawia się na żabce, a na Teperze łatę ustawia się bezpośrednio na jego głowicy. Odległość sąsiednich punktów pośrednich nie powinna być większa od 100 m.

Po skierowaniu lunety na łatę ustawioną na reperze poziomujemy oś celową lunety niwelatora- i wykonujemy odczyt wstecz t^ (sprowadzamy uprzednio oś libeli niwelacyjnej do poziomu, jeżeli posługujemy się niwelatorem libelowym). Obracamy lunetę w kierunku łaty ustawionej na punkcie wiążącym następne przęsło - z^ i po ponownym poziomowaniu osi celowej wykonujemy odczyt w przód p*.

Dla kontroli wykonujemy drugą parę odczytów t^ i pg, zmieniając uprzednio wysokość niwelatora np. przez głębsze wbicie w ziemię nóg statywu, lub pokręcenie śrub poziomujących spodarki. Z dwóch par odczytów obliczamy różnice wysokości