33 (283)

39

Rozdział 1

) 64 Od czego zależy ilość austenitu szczątkowego?

Ilość austenitu szczątkowego zależy głównie od zawartości węgla w stali, gdyż należy on do składników najsilniej obniżających M_s i Mf. Ilość austenitu szczątko-wceo”zwiększają także pierwiastki stopowe w następującej kolejności: Mn, Cr, Ni, q₀ zmniejsza jego zawartość. Do czynników wpływających na ilość austenitu ,_czątkowego należy także temperatura austenityzowania, gdyż od niej zależy ilość m/puszczonych węglików i stopień nasycenia austenitu węglem i pierwiastkami stopowymi. Dlatego ze wzrostem temperatury austenityzowania ilość austenitu s/czątkowego zwiększa się. Pewien wpływ na ilość austenitu szczątkowego wy-v. -r.t sposób jego chłodzenia. I tak na przykład zmniejszenie szybkości chłodzenia •licco poniżej M_s zwiększa postęp przemiany martenzytycznej, a wytrzymanie zahartowanej stali przy temperaturze pokojowej stabilizuje austenit i utrudnia jego rozkład przy odpuszczaniu. Stąd stale wysokostopowe zaleca się odpuszczać na-nchmiast po hartowaniu.

' / 65. Jak austenit szczątkowy wpływa na własności stali?

Austenit szczątkowy odgrywa rolę głównie w stalach narzędziowych, nawęgla-uvch i łożyskowych, gdyż zawierają one stosunkowo dużo węgla i pierwiastków stopowych i są nisko odpuszczane (austenit szczątkowy wówczas się nie rozkłada). \ustenit szczątkowy obniża twardość zahartowanej stali, gdyż w przeciwieństwie do inartenzytu jest miękki. Nie znaczy to, że jest on jednoznacznie fazą szkodliwą, /większa on bowiem odporność stali na ścieranie i powierzchniową wytrzymałość zmęczeniową oraz zmniejsza skłonność stali do kruchego pękania. Wadą jego jest natomiast zwiększenie skłonności do pęknięć szlifierskich (przy większej zawartości) oraz powodowanie niestabilności wymiarowej (np. sprawdzianów) i obniżenie odpornośęi korozyjnej.

\J.66. Co to jest hartowność stali?

Hartownością nazywamy zdolność stali do tworzenia struktury martenzytycznej. Z hartownością wiążą się następujące cechy:

-    głębokość hartowania,

-    maksymalna twardość uzyskiwana na powierzchni,

-    skłonność do tworzenia rys i pęknięć.

Cechy te ściśle się ze sobą wiążą. Na przykład zwiększenie intensywności chłodzenia prowadzi do osiągnięcia większej głębokości zahartowania i większej twardości na powierzchni, ale może powodować powstawanie rys oraz pęknięć i na odwrót.

\Jl.67. Jakie są kryteria hartowności?

Są dwa kryteria hartowności. Pierwsze dotyczy pojęcia warstwy zahartowanej. Ponieważ w miarę wzrostu odległości od powierzchni stopniowo zmniejsza się