49 (225)

Retinol (akseroftol, witamina A): występuje w tranie oraz jako prowitamina (|3-karoten) w warzywach, szczególnie w marchwi. Jo| awitaminoza opóźnia wzrost, występuje zjawisko kurzej ślepoty, łuszczenie się skóry i wypadanie włosów.

3    CH-,    CH₃

| 3    |

ch=chc=chch=chc=chch₂oh

ch₃

Akseroftol

1.2. Właściwości chemiczne alkoholi 1.2.1. Utlenianie

Alkohole l-rzędowe utleniają się do aldehydów, natomiast ll-rzędo we do ketonów. Alkohole III- rzędowe są odporne na utlenianiu a bardzo silne środki utleniające mogą jedynie rozerwać wiązaniu¹ C-C. Produktami utlenienia są tutaj ketony i kwasy lub C0₂.

3CH₃-CH₂OH + K2O2O7 + 4H₂S0₄ -> 3CH₃-CHO + Cr₂(S0₄)₃ +

K₂S0₄ + 7H₂0

3CH₃-CH(OH)-CH₃ + K₂Cr₂0₇ + 4H₂S0₄^ 3CH₃-CO-CH₃ +

+ Cr₂(S0₄)₃ + K₂S0₄ + 7H₂0

6    3

8    4

o

I (;t l₃ - C-OH + 4K₂Cr₂0₇ + 16 H₂S0₄

ch₃

II

► 3C0₃ + 3CH₃-C-CH₃ +

+ 4Cr₂(S0₄)₃+4K₂S0₄ + 22H₂0

_C+1 _C+2

_c-3    _C⁺⁴

_2Cr+⁶    2Cr⁺³

I 2.2. Alkohole jako kwasy - odróżnianie alkoholi I, II, i lll-rzę-ilowych w reakcjach z sodem

1'nnieważ cząsteczka alkoholu zawiera atom wodoru związany ułomem tlenu - pierwiastka silnie elektroujemnego, należy spodziewać się znacznej kwasowości tego związku. Właściwości kwa-"iwe alkoholi uwidoczniają się w ich reakcji z metalicznym sodem, < /asie której wydziela się gazowy wodór.

2CH₃OH + 2Na -> 2 CH₃ONa + H₂t

•'wuiiowość alkoholi maleje w miarę wzrostu grupy alkilowej oraz zrostu ich rzędowości. Względna szybkość reakcji alkoholi * nodem przedstawia się następująco: pierwszorzędowy > drugo-iłydowy > trzeciorzędowy. Te różnice w szybkości są związane ł io/mieszczeniem elektronów w cząsteczce. Większa gęstość Mvlronowa na węglu karbinolowym w alkoholu lll-rzędowym powołuje większą dostępność pary elektronowej tlenu dla akcepto-