4 (1684)

M Wolski. Chemia piękna. Warszawa 2IXW

ISBN 978-W-0I-I5714-2. Oby WN PWN2009

272

5. Funkcje składników kosmetyków

trans-ajoen

CH;

Pozostałe substancje czynne czosnku to: tioctery (di-, tri- i tetrasulfidy allilowo-pro-pylowe) hamujące agregację płytek krwi; tioglikozydy (skorydina) działające przeciw-bakteryjnie; saponiny (pochodne sitosterolu, escyna) obniżające poziom cukru w krwi; garlicyna działająca przeciwbakteryjnie; flawonoidy obniżające ciśnienie krwi; enzymy (allinaza, argineaza, myrozynaza, peroksydaza, tyrozynaza, deoksyrybonukleaza); nu-kleozydy (adenozyna); y-glutamylopeptydy — substancje rezerwowe i budulcowo-ener-getyczne czosnku; prowitaminy A, D oraz witaminy A, Bj, B2, C i PP (witamina B| występuje w formie łatwo przyswajalnego kompleksu z allicyną); mikroelementy: potas, fosfor, żelazo, magnez oraz selen.

Czosnek jest jednym z najbardziej wszechstronnie działających surowców roślinnych, zarówno przy stosowaniu wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Stwierdzono dużą aktywność przeciwdrobnoustrojową wyciągów czosnkowych — w szczególności działają one na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, w tym na szczepy antybiotykood-porne. Na przykład spośród 560 szczepów Staphylococcus aureus, odpornych na antybiotyki, tylko 50 nie reagowało na związki czynne czosnku. Już Dioskorydes zalecał czosnek w problemach dermatologicznych, np. w leczeniu wyprysków skórnych. Przeprowadzone we Francji badania pokazały, że czosnek obniża ciśnienie tętnicze krwi pod wpływem rozszerzenia obwodowych naczyń krwionośnych. Okłady z soku lub ekstraktu alkoholowego czosnku przyspieszają gojenie ran poparzeniowych. Jako substancję leczniczo-kosmetyczną można stosować ekstrakt etanolowy czosnku, otrzymywany przez tygodniową ekstrakcję 1 części miazgi czosnkowej 3 częściami etanolu o stężeniu 70%. Czosnek hamuje powstawanie nitrozoamin, które mają silne działanie rakotwórcze. Wchodzące w skład czosnku związki allilowe pobudzają aktywność enzymów de-toksykacyjnych, które odtruwają organizm. W konsekwencji czosnek może zapobiegać chorobom cywilizacyjnym, z włączeniem niektórych nowotworów i nadciśnienia. Olejek czosnkowy działa synergistycznie w połączeniu z witaminą E. Czosnek nazywany jest w Rosji „rosyjską penicyliną”, łagodzi bowńcm objawy infekcji górnych dróg oddechowych. W tym przypadku poza związkami allilowymi duże znaczenie ma obecność w nim witaminy C. Hinduska medycyna ludowa stosuje czosnek jako lek antycukrzy-cowy, ponieważ likw iduje nadmiar glukozy, ponadto przeciwdziała szkodliwemu działaniu tłuszczów nasyconych i cholesterolu. Leczniczo stosowane są utarte ząbki św ieżego czosnku, liofilizaty i maceraty (olejowy i alkoholowy) czosnkowe oraz destylat soku czosnkowego z parą wodną. Badania laboratoryjne i testy medyczne potwierdziły, że preparaty czosnkowe mają działanie:

•    przed wbakteryjne i przedwgrzybicze;

•    przeciwmiażdżycowe;

•    tonizujące — w chorobach wńcku starczego.