84 85 (17)

Ryc. 2.17. Najczęstsze mechanizmy (oprócz upadków z motocykla, roweru czy z konia!) uszkodzenia splotu ramiennego.

Objawy

Uszkodzenia splotu ramiennego wywołują porażenia wiotkie. Zależnie od umiejscowienia uszkodzenia porażenie dotyczy całej kończyny, lub tylko jej części. 1 tak, w przypadkach uszkodzeń części górnej - porażenie obejmuje mięśnie: nad- i podgrzebieniowe, naramienny, dwugłowy i kruczo-ramienny; uszkodzenie części dolnej powoduje niedowład wiotki zginaczy i prostowników przedramienia oraz mięśni wewnętrznych ręki.

Postępowanie

Leczenie uszkodzeń splotu ramiennego przebiega wielokierunkowo. Unieruchomienie kończyny w opatrunku piersiowo-ramiennym odwodzącym ma na celu odbarczenie uszkodzonego splotu. Czynność splotu ramiennego, jeśli nie został on całkowicie przerwany, powraca po upływie 8-12 miesięcy.

Tak w przypadku leczenia zachowawczego, jak i w doleczaniu pooperacyjnym ważne znaczenie ma zapobieganie wystąpieniu tzw. opuszczonego barku (lub jego likwidacja).

Pożytek przynoszą bierne i czynne ruchy kończyn, oraz fizykoterapia (elek-trostymulacja, jonoforeza, okłady parafinowe itp.), a także leczenie farmakologiczne (wyłączania nowokainowe splotu gwiaździstego. Dexamethazon, itp.)

W pełnych uszkodzeniach spoltu, szczególnie w wyrwaniach korzeni z rdzenia, u osób młodych coraz częściej podejmuje się wczesne leczenie operacyjne.

Zespół bark-ręka (algodystrofia kończyny górnej)

Zespół bark-ręka stanowi jedną z postaci klinicznych odruchowej dystrofii współczulnej w obrębie kończyny górnej.

Odruchowymi dystrofiami współczulnymi nazywa się zespół bólu, obrzęku, sztywności i upośledzenia funkcji kończyny powstający w wyniku urazów (często zupełnie banalnych - zakłucie palca, stłuczenie opuszki, skręcenie ręki oraz - tak częste w starszym wieku - złamania dalszej nasady kości promieniowej itp.). Chociaż bezpośrednie skutki urazu zazwyczaj ustępują bez śladu w miarę upływu czasu, pozostaje jednak dystrofia współczulna.

Zwiększająca się z roku na rok liczba chorych z objawami i dolegliwościami określanymi powszechnie terminem „zespół bark-ręka” wskazuje na pilną potrzebę pogłębienia istniejącej wiedzy na temat zespołów bólów, obrzęku, sztywności i upośledzenia funkcji kończyny, wśród społeczności lekarskiej.

Sprawa jest o tyle pilna, że chorzy z tym zespołem, albo pacjenci wykazujący mniej lub bardziej zbliżone doń objawy, trafiają zarówno do ortopedów jak i chirurgów, neurochirurgów, neurologów, endokrynologów, internistów, specjalistów rehabilitacji, a także balneologii i fizykoterapii. W dostępnym polskim piśmiennictwie zespół ten jest dyskutowany jedynie marginesowo bez logicznej myśli przewodniej i konsekwencji terapeutycznej.

Zrozumienie złożonej patologii dystrofii współczulnej jest uwarunkowane poznaniem morfologii, kinetyki oraz czynności kończyny górnej w powiązaniu z obręczą kończyny górnej, okolicą szyjną, z działaniem narządów klatki piersiowej. jak też wyższych pięter układu autonomicznego.

Ryc. 2.18. Przyczyny bólów barku i bólów z przeniesienia ( w tym zespól bark-ręka):

1 - syringomielia; 2 - nerwiak korzenia: 3 - dyskopatia ze spondylozą i upośledzeniem funkcji korzenia; 4 - guz Pancoasta; 5 - ból rozproszony; 6a - zespół zebra szyjnego; 6b - zespól mm.

pochyłych; 7a - żebro I; 7b - obojczyk; 7c - przestrzeń obojczykowo-żebrowa; 7d - tętniak t. podobojczykowej; 8a - m. nadgrzebieniowy; 8b - tendinitis calcarea; 8c - złamanie obojczyka; 8d - uszkodzenie stawu obojczykowo-barkowego; 9 - zapalenie stawu barkowego; 10 - mięsak kości; 11 - zespół wyrostka nadkłykciowego k. ramiennej; 12. epicondylitis radialis; 13 - zespół n. pośrodkowego / m. nawrotnego obłego; 14 - zespół kanału nadgarstka; 15 - zespół Sudecka;

16 - kłębczak (wg Mumenthalera, zmodyfik.).