95 (43)

po prostu błyskawicznie, zwłaszcza przy dużej szybkości jazdy. Jeśli kierowca nie ma dostatecznie szybkiej orientacji, a zwłaszcza odruchowego działania — kończy się to najczęściej wypadkiem. Gwałtowne, często z towarzyszeniem gwiżdżącego zgrzytu, zatrzymanie się silnika powoduje jednoczesne nagłe zablokowanie tylnego koła co przy szybkości 60—70 km na godzinę najczęściej prowadzi do upadku na szosie. Jedyną radą na wyżej opisane objawy jest natychmiastowe wyłączenie sprzęgła, przez co zostaje odblokowane tylne kolo.

Co robić po takim wypadku? Jeśli szczęśliwie udało się uniknąć upadku pomimo poważnego zatarcia tłoka, należy próbować uruchomić silnik rozrusznikiem. Przeważnie, po kilkunastu sekundach, tłok ostygł już o tyle, że skurcz jego odkleił jego ścianki od gładzi cylindra i rozruch jest możliwy. Gdy wypadek taki zdarzy się w drodze, daleko od garażu, konieczne jest nie tylko uruchomienie silnika, ale dojechanie na motocyklu do miejsca postoju. W tym przypadku wskazane jest nalanie do cylindra przez otwór świecy kilku cm³ oleju silnikowego i kilkakrotne przekręcenie silnika rozrusznikiem. Jeśli nie mamy przy sobie zapasu oleju czystego, można go w pewnym stopniu zastąpić przez zassanie silnika, tj. pracę jego przy zamkniętym dławiku powietrza. Oczywiście nie może to trwać dłużej niż ’/2 minuty, gdyż grozi zaoli-wieniem świecy. Po chwili, gdy z tłumika zacznie wydobywać się niebieski dymek, można dławik otworzvć, względnie pozostawić niezupełnie otwarty. Po przyjeździe do garażu, należy zdjąć cylinder w celu dokonania przeglądu gładzi oraz tłoka i pierścieni i usunąć powstałe uszkodzenia.

Jeżeli jednak po kilku lub więcej minutach studzenia silnik nie daje się obrócić, nie należy próbować dokonać tego siłą. np. przez rozruch popychaniem, gdyż może to spowodować poważne uszkodzenie. Jedyną radą wówczas jest odholowanie motocykla lub odwiezienie go do miejsca postoju czy najbliższego warsztatu naprawczego, gdzie będzie można zbadać skutki zatarcia i przeprowadzić naprawę.

Nie tylko tłok i cylinder ponoszą skutki nadmiernego obciążenia silnika w okresie docierania. Łożyska kulkowe na wale korbowym, iak również łożysko rolkowe korbowodu mogą ulec zatarciu bądź wykruszeniu choćby tylko części jednego wałka, wskutek nadmiernego nacisku. Ostre krawędzie, powstałe na wałku po odpadnięciu wykruszonej części, będą kaleczyć wypolerowaną bieżnię łożyska, a sam okruch twardej hartowanej stali obracając się między bieżnią a innymi wałkami n^:szczy i kaleczy jedne i drugie.

W wyniku końcowym może nastąpić poważne zatarcie całego łożyska, często połączone ze skrzywieniem korbowodu, albo też przedwczesae zużycie bieżni i powierzchni wałków, tj. zmniejszenie ich średnicy, a więc nadmierny luz w łożyskach powodując

95