BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (51)

Struktura

bilansowa

Inwestycji

b) inne papiery wartościowe,

c) udzielone pożyczki,

d) inne długotrwałe aktywa finansowe.

4) inne inwestycje długoterminowe.

Natomiast struktura bilansowa inwestycji krótkoterminowych kształtuje się następująco:

I) krótkoterminowe aktywa finansowe w podziale na:

Struktura

bilansowa

inwestycji

a) posiadane w jednostkach powiązanych i pozostałych z uwzględ-nieniem:

• udziałów lub akcji,

• innych papierów wartościowych,

• udzielonych pożyczek,

• innych krótkoterminowych aktywów finansowych,

b) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne z podziałem na: . środki pieniężne w kasie i na rachunkach, a inne środki pieniężne, a inne aktywa pieniężne,

2) inne inwestycje krótkoterminowe.

Przez instrumenty finansowe rozumie się kontrakty, które powodują powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze

Definicja

instrumentu

finansowego

stron, pod warunkiem że z kontraktu zawartego między stronami wynikają jednoznacznie skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zobowiązań zawartych w kontrakcie ma charakter bezwarunkowy, czy warunkowy*⁷.

Z powyższej definicji wynika, że instrument finansowy jest umową (kontraktem), a jej skutkiem jest powstanie określonego składnika aktywów u jednego z podmiotów gospodarczych i zobowiązań finansowych w drugim podmiocie. Jednak nie do wszystkich umów spełniających tę definicję mają zastosowanie przepisy ustawy, gdyż wyłącza ona z kategorii instrumentów finansowych:

• rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

• umowy o gwarancje finansowe, które ustalają wykonanie obowiązków z tytułu udzielonej gwarancji, w formie zapłacenia kwot odpowiadających stratom poniesionym przez beneficjenta na skutek niespłacenia wierzytelności przez dłużnika w wymaganym terminie,

⁴⁷ Patrz art 3 ust. I pkt 23 UoR.

Hozikial U

• umowy o przeniesienie praw z papierów wartościowych w okre- Wytąc»»w sie pomiędzy terminem zawarcia i rozliczenia transakcji, gdy wy- * poięcto konanie tych umów wymaga wydania papierów wartościowych ^nmwowydT w określonym terminie, również wtedy, gdy przeniesienie tych praw następuje w formie zapisu na rachunku papierów wartościowych, prowadzonym przez podmiot upoważniony na podstawie odrębnych przepisów,

• aktywów i zobowiązań z tytułu programów, z których wynikają udziały pracowników oraz innych osób związanych z jednostką w jej kapitałach,

• umowy połączenia spółek.

Nie zalicza się także do instrumentów finansowych**:

1) instrumentów kapitałowych wyemitowanych łub wystawionych przez jednostkę, w tym: udziałów, opcji na akcje własne, praw poboru otaz praw do akcji i innych instrumentów kapitałowych, które przedsiębiorstwo zalicza do kapitałów własnych, zgodnie z ustawą o rachunkowości,

2) udziałów w jednostkach podporządkowanych,

3) praw i zobowiązań wynikających z umów leasingu,

4) umów, z których wynika obowiązek dokonania płatności zależnych od czynników naturalnych (tj. od warunków geologicznych, klimatycznych itp.j.

Zrozumienie definicji instrumentów finansowych wymaga przede wszystkim ustalenia, czym są:

• aktywa finansowe,

• instrumenty kapitałowe,

• zobowiązania finansowe.

Pojęcie

aktywów

finansowych

Przez aktywa finansowe rozumie się aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki, ą takie wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych łub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach⁸⁹.

Aktywa pieniężne są to składniki aktywów wyrażone w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz. Oprócz gotówki i środków pieniężnych na bieżących rachunkach bankowych do aktywów pieniężnych zalicza się także ekwiwalenty środków pieniężnych, a między innymi: czeki, weksle oraz naliczone odsetki od tych składników aktywów finansowych⁹⁰.

Z podanej wyżej definicji aktywów finansowych wynika, że zalicza się także do nich:

• wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych, np. należności z tytułu pożyczek pieniężnych,

“ Patrz § 1 ust. cyt. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r., (DłU. 149 poz. 1674 z póżn. zm.) zwanego dalej rozporządzeniem MF.

⁸⁹ Por. art. 3 ust. 1 pkt 24 UoR.

⁹⁰ Por. art. 3 ust. 1 pkt 25 UoR.