Alkocholizm jest chorobą 15

model stosowania substancji prowadzący do istotnego klinicznie upośledzenia lub uszkodzenia manifestującego się w ciągu minionych 12 miesięcy co najmniej trzema spośród niżej wyszczególnionych objawów:

1.    Tolerancja określona jako:

a)    zapotrzebowanie na znacznie większe dawki substancji konieczne do osiągnięcia stanu intoksykacji lub pożądanego efektu

lub

b)    znacznie osłabiony efekt działania dotychczasowej dawki substancji.

2.    Objawy odstawienia manifestujące się:

a)    zespołem odstawiennym charakterystycznym dla danej substancji

lub

b)    przyjmowaniem tej samej (lub zbliżonej) substancji w celu zmniejszenia lub uniknięcia objawów odstawienia.

3.    Częste przekraczanie zamierzonej dawki lub zaplanowanego czasu używania substancji.

4.    Utrwalona potrzeba stosowania lub nieudane próby ograniczenia lub kontrolowania używania substancji.

5.    Poświęcanie dużej ilości czasu na działania konieczne dla uzyskania substancji (np. odwiedzanie wielu lekarzy lub dalekie wyjazdy), jej używania (np. wspólne palenie) lub uwolnienia się od jej działania.

6.    Ograniczenie bądź rezygnacja z aktywności społecznej, zawodowej lub rekreacyjnej na rzecz używania substancji.

7.    Kontynuowanie używania substancji pomimo świadomości doświadczania trwałych lub nawracających problemów somatycznych lub psychicznych spowodowanych lub nasilanych przez tę substancję (np. kontynuowanie picia pomimo świadomości, że alkohol zaostrza chorobę wrzodową).

Dwa typy alkoholizmu

W ostatnich latach pewną popularność zdobyły sobie poglądy Cloningera, który w 1987 roku opublikował wyniki przeprowadzonych przez siebie badań porównawczych dwóch grup osób uzależnionych. Kryterium doboru do grupy było posiadanie lub nieposiadanie wśród swoich bliskich krewnych osób uzależnionych od alkoholu. W oparciu o te badania Cloninger zaproponował wyodrębnienie dwóch typów uzależnienia od alkoholu.

Typ i związany ma być ze środowiskiem, ujawnia się na ogół po 25 roku życia, jego rozwój jest szybszy, jest bardziej typowy dla kobiet oraz osób neurotycznych ze skłonnościami do depresji. Charakteryzuje się występowaniem „ciągów” przeplatanych długimi okresami abstynencji. Częściej spotykany jest krytycyzm do uzależnienia. Przypuszcza się, że jest związany z hypofunkcją układu noradrenergicznego.

Typ II związany ma być z płcią męską, charakteryzuje się wcześniejszym występowaniem (przed 25 rokiem życia), wysokim stopniem przenoszenia genetycznego z ojca na syna oraz niewielkimi wpływami środowiskowymi. Znacznie częściej obserwowane są w nim zachowania antysocjalne. Rozwój uzależnienia trwa dłużej niż w typie I. Podejrzewa się tu istnienie dysfunkcji układu serotoninergicznego.

Stwierdzono również, że te dwa typy uzależnienia różnią się także między sobą w zakresie trzech cech osobowości tj. skłonności do poszukiwania nowości, unikania stresu i zależności od aprobaty otoczenia. Cechy te są znacznie wyraźniej zaznaczone w typie II.

Wydaje się jednak, że przedstawiona typologia uwidacznia raczej dwa przeciwne krańce całej gamy cech, które zaznaczają się z różnym nasileniem u poszczególnych osób wśród uzależnionych od alkoholu.

71