bożena wojtasik doradca zawodu strona2 33

32

„organizator orientacji zawodowej”. Rzadko używany jest również termin „pełnomocnik do spraw orientacji zawodowej” ¹²⁹ Stosowany jest zamiennie z terminem „doradca zawodu” w starszych publikacjach dotyczących orientacji zawodowej. Oznaczał on nauczyciela, który organizował pomoc dla uczniów i ich rodziców w wyborze zawodu.

Jak twierdzi W. Rachalska, brak jest koncepcji działalności doradcy zawodu, a przyjęcie terminów „organizator" czy „koordynator orientacji zawodowej” nie rozwiązuje wcale sprawy ¹³°.

W swojej pracy posługuję się terminem „doradca zawodu”, gdyż jest najszerszy i obejmuje inne, wymienione wcześniej określenia.

W literaturze przedmiotu różnic określane jest, kto powinien być doradcą zawodu. Według Słownika pedagogiki pracy może nim być:

pracownik poradni wychowawczo-zawodowej zajmujący się indy widualnytn poradnictwem zawodowym,

—    nauczyciel szkoły ogólnokształcącej odpowiedzialny za orientację zawodową w szkole (czyli w oficjalnej nomenklaturze organizator orientacjil zawodowej),

—    pracownik punktu orientacji i informacji zawodowej w wydziale zatrudnienia -³¹.

Inni autorzy podają, że obowiązki doradcy zawodu pełnią najczęściej: wychowawca starszych klas szkoły podstawowej, polonista, nauczyciel ' zajęć praca-technika, pedagog szkolny lub zastępca dyrektora ¹³² Znacznie ' więcej rodzajów doradców wymienia W. Rachalska ¹³³, jej zdaniem są to:

—    nauczyciele szkół ogólnokształcących i zawodowych,

—    pracownicy poradni wychowawczo-zawodowych,

—    pracownicy IKM i ODM,    jz

- pracownicy wyższych uczelni,

—    pracownicy administracji i oświaty,

—    pracownicy wydziałów zatrudnienia, zwłaszcza punktów orientacji i poradnictwa zawodowego,

—pracownicy służb pracowniczych, działów kadr lub działów doskonalenia pracowników,

—    lekarze przemysłowi i medycyny pracy,

—    rodzice.

¹²⁹ Ibidem, s. 231.

^IWW. Rachalska. Metodologiczne i teoretyczne problemy poradnictwa zawodowego, (w:) Teoretyczne i metodologiczne problemy.... s. 36C.

¹⁵¹ Słownik pedagogiki pracy. s. 54.

¹²² G. G r z e s i a k. W. R a c h a I s k a. G. T a d c u s i c w : c z. Doradca zcnvodowy, [w:] Orientacja i poradnictwo zawodowe, s. 105.

¹⁵¹ W Rachalska. Problemy orientacji zawodowej, $. 207-208.

Ta interesująca i wyczerpująca lista dałaby się jeszcze, moim zdaniem, podzielić, z uwagi na poziom kompetencji i pełnione funkcje zawodowe, na dwie duże grupy: doradców profesjonalnych i doradców nieprofesjonalnych. Drugim kryterium podziału mógłby być zakres podejmowanych zadań dotyczących orientacji i poradnictwa zawodowego. Według przyjętego wcześniej kryterium podziału, doradcami profesjonalnymi (grupa I) byliby:

1)    doradcy, dla których poradnictwo jest zadaniem podstawowym:

—    pracownicy poradni wychowawczo-zawodowych zatrudnieni w pionie poradnictwa zawodowego ’³⁴,

—    pracownicy punktów orientacji i poradnictwa zawodowego;

2)    doradcy, dla których zadania orientacji i poradnictwa zawodowego są ważne, ale obok nich mają jeszcze inne obowiązki:

—    pedagodzy szkolni,

—    nauczyciele szkół ogólnokształcących i zawodowych,

—    lekarze przemysłowi, szkolni;

3)    pracownicy różnych zawodów, dla których zadania orientacji i poradnictwa zawodowego są zupełnie marginalne:

—    lekarze,

—    pracownicy wyższych uczelni,

—    pracownicy IKN i ODN,

—    dziennikarze (RTV, prasa).

Wśród doradców nieprofesjonalnych (grupa U) można wymienić:

rodziców, starszych kolegów, kolegów-rówieśników, znajomych, krewnych, przyjaciół i innych.

Warto wspomnieć, że uczeń podejmujący decyzję zawodową może czerpać wiedzę o zawodach nie tylko od doradcy, ale z różnych źródeł. Najważniejsze z nich przedstawia rysunek 3.

Doradców zawodu można jeszcze podzielić w inny sposób: na zajmujących się młodzieżą szkolną i zajmujących się ludźmi dorosłymi (doradcy zawodu i doradcy pracy).

W swojej pracy zajmę się profesjonalnymi doradcami zawodu pracującymi z młodzieżą szkolną: psychologami i pedagogami pracującymi w

Poza zadaniami, które wcześniej opisałam dla organizatorów orientacji zawodowej, pracownicy poradni zajmują się szczególnie uczniami dyspanseryjnymi, mającymi przeciwwskazania zdrowotne do wyhoru zawodu. Inna grupa to dzieci, które po VI klasie muszą już wybrać zawód, ucząc się wSzkołach Przysposabiających do Zawodu (SPaZ) lub Ochotniczych Hufcach Pracy (OHP). Pracownicy Wojewódzkich Poradni Wych.-Zawód. zajmują się ponadto także w działach zawodowych osobami niepełnosprawnymi: inwalidami, dziećmi niewidomymi, niedowidzącymi, głuchymi i niedosłyszącymi oraz upośledzonymi umysłowo.