CCF20080116025

540 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

APO (alternatywny poziom odniesienia) (comparison level ot allernalives) - w teorii wymiany społecznej: wartość maksymalnych zysków dostępnych poza rozpatrywanym związkiem; minimalny wynik motywujący jednostkę do pozostawania w danym związku.

podejrzenie (suspicion) - wątpliwości czy też brak zaufania wynikające z braku dostatecznych dowodów.

podejście interpretacyjne (interpretative scholarship) -przypisywanie tekstom komunikacyjnym znaczeń lub wartości.

podejście mechanistyczne (mechanislic approach) -podejście funkcjonalne, w którym organizacja jest postrzegana jako maszyna zaprojektowana do realizacji określonych celów, a pracownicy - jako części wymienne.

podejście obiektywne (objective scholarship) - naukowe dążenie do zrozumienia, wyjaśniania i przewidywania ludzkiego zachowania.

podwójna interakcja (double inleraclion) - w teorii systemów informacyjnych: cykl komunikacyjny składający się z akcji, reakcji i dostosowania.

podwójne związanie (double bind) - zbiór wzajemnie wykluczających się oczekiwań uczestników związku, stawiający osobę o niższym statusie w z góry przegranej sytuacji.

postmodernizm (poslmodernism) - postawa epistemo-logiczna przejawiająca się podejrzliwością wobec wszelkich pretensji do prawdziwości; u Lyotarda: nieufność wobec wielkich narracji, takich jak marksizm, psychologia freudowska czy chrześcijaństwo.

potwierdzenie (reallirmalion) - w dialektyce relacyjnej: aktywne przyznanie, że dialektyczne napięcia są zawsze obecne i normalne.

pragmatyzm (pragmatism) - praktyczne podejście do wiedzy; filozofia głosząca, że rzeczywiste zrozumienie idei czy sytuacji ma praktyczne konsekwencje dla działania.

proksemika (proxemics) - nauka o wykorzystywaniu przez człowieka przestrzeni jako specyficznym przejawie kultury.

proporcjonalne komplikowanie (commensurate com-plexity) - zasada głosząca, że wraz z poszerzaniem zasięgu teorii wzrasta stopień jej złożoności.

przeciek (leakage) - nieświadome, niewerbalne sygnały ■ zdradzające stan wewnętrzny człowieka.

przeformulowanie (relraming) - proces wykraczania poza obecny punkt widzenia i nadawania tej samej sytuacji nowego znaczenia.

przejęcie (appropration) - w adaptacyjnej teorii strukturami: proces zapożyczania zasad i zasobów od organizacji macierzystej albo szerszej społeczności.

przekalibrowanie (recalibration) - w dialektyce relacyjnej: proces polegający na doraźnym przeformulowa-niu sytuacji, tak aby siły oddziałujące na partnerów nie wydawały się już przeciwstawne.

przekaz pobudzenia (excitation Iransler) - u Dolfa Zill-mana: efekt oglądania telewizji, polegający na tym, że proces pobudzenia indukowanego przez media przenosi się na niezwiązane z programem sytuacje z realnego życia następujące bezpośrednio po obejrzeniu programu.

przemilczanie (concealment) - forma oszustwa polegająca na mówieniu tylko części prawdy.

przestrzeń osobista (personal space) - niewidzialna, zmienna objętościowo przestrzeń otaczająca człowieka, wyznaczająca jego preferowany dystans od innych.

przyzwolenie (consent) - w krytycznej teorii komunikacji: proces, w którym pracownik aktywnie, choć nieświadomie, realizuje interesy kierownictwa, w błędnym przekonaniu, że działa na własną korzyść.

punkt widzenia (standpoinl) - perspektywa; miejsce w czasie i przestrzeni, z którego oglądamy otaczający nas świat.

pytanie z partykułą (lag question) - krótkie pytanie na końcu zdania twierdzącego, często służące do stępienia ostrza ewentualnego sprzeciwu i do zaproszenia uczestników do otwartej, przyjacielskiej rozmowy.

ratowanie cudzej twarzy (lace-gimg) - strategia dbania o cudzą twarz, mająca na celu obronę i wspieranie cudzej potrzeby przynależności do grupy.

refleksyjność (mindlulness) - w teorii kontroli niepokoju: proces myślenia nowymi kategoriami, otwierania się na nowe informacje i uznawania wielorakich perspektyw; w teorii negocjowania twarzy; świadomość własnych założeń, punktu widzenia i etnocentrycz-nych skłonności w momencie wchodzenia w każdą nieznaną sytuację.

reguła oszczędności (parsimony, rule of) - względna prostota; dysponując dwoma równie prawdopodobnymi wyjaśnieniami dla danego wydarzenia, naukowcy preferują to, które jest mniej skomplikowane.

relacja „Ja - To" (/ - It relationship) - u Bubera: związek interpersonalny, w którym partner jest traktowany jak przedmiot do wykorzystania, obiekt manipulacji.

relacja „Ja - Ty” (/ - Thou relationship) - u Bubera: związek interpersonalny, w którym dostrzegamy w partnerze takiego samego człowieka, jakim jesteśmy; traktujemy partnera jako wartościowy cel sam w sobie, a nie jako narzędzie do realizacji naszych własnych celów.

retoryczna logika komponowania komunikatu (rhelori-cal design logie) - w konstruktywizmie: milczące założenie, że komunikowanie się jest kreowaniem i negocjowaniem społecznego Ja oraz sytuacji.

retoryka (rlieloric) - u Arystotelesa: sztuka dostrzegania wszelkich dostępnych środków perswazji; intencjonalne wykorzystywanie słów, by uzyskać efekt.

retoryka deliberacyjna (deliberative rhetoric) - retoryka, której przedmiotem jest mowa polityczna, koncentrująca się na przyszłości.

retoryka epideiktyczna (epideictic rlieloric) - retoryka ceremonialnej mowy, której celem jest wychwalanie i ganienie.

retoryka sądowa (lorensic rlieloric) - retoryka mowy sądowej, koncentrującej się na oskarżeniu i obronie.

retoryka zapraszająca (interprelative scholarship) -prośba o wzajemne zrozumienie jako sposób na stworzenie relacji opartej na równości, immanent-nej wartości i samostanowieniu; przeciwieństwo retoryki tradycyjnej zorientowanej na perswazję i kontrolę.

rezonans (resonance) - w teorii kultywacji: proces, w którym zgodność pomiędzy symboliczną przemocą oglądaną w telewizji i autentycznym doświadczeniem przemocy potęguje lęk przed złym i wrogim światem.

rodzaj (gender) - społeczna interpretacja cech mężczyzn i kobiet, które często są etykietkowane jako męskie i kobiece; pleć jest faktem, a rodzaj - poglądem, wyuczonym i wzmacnianym przez otoczenie.

równość końcowa (equilinalily) - założenie teorii systemów, że dany wynik może być skutecznie wywołany którymkolwiek z wzajemnie powiązanych czynników lub kilkoma z nich.

różnicowanie (dillerenlalion) - element złożoności poznawczej, mierzony liczbą odrębnych konstruktów osobowości wykorzystywanych do opisu danej osoby według Kwestionariusza Kategorii Ról.

rytuały (rituals) - powtarzane czynności, wyrażające ważne aspekty życia kulturowego.

samospelniająca się przepowiednia (sell-fullilling pro-phecy) - mechanizm, w którym nasze oczekiwania wywołują reakcje potwierdzające to, co przewidywaliśmy.

segmentacja (segmentalion) - w dialektyce relacyjnej: taktyka szufladkowania pozwalająca partnerom na oddzielenie różnych aspektów związku.

selekcja (seleclion) - w teorii systemów informacyjnych: interpretacja podjętych już działań; retrospektywne wyłuskiwanie sensu.

semiotyka (semiologia) (semiolics/semiology) - nauka o znakach i ich wpływie na społeczeństwo.

signili - element znaczony znaku.

signifianl - element znaczący znaku.

silny obiektywizm (strong objeclivily) - w teorii punktu widzenia: świadoma praktyka rozpoczynania badań od analizy życia kobiet i innych dyskryminowanych grup, które obserwują świat z nie tak stronniczej perspektywy, jak osoby mające władzę.

sita logiki (logical lorce) - w teorii skoordynowanego zarządzania znaczeniem: uczucie moralnego zobowiązania do działania w dany sposób.

skupisko interesów (inleresl aggregalions) - w teorii ustalania programu: lobby albo grupa ludzi domagających się, by w centrum uwagi znalazł się pojedynczy, najważniejszy dla nich problem; obrońcy jednej sprawy.

spójność (coherence) - w teorii skoordynowanego gospodarowania znaczeniem: proces intepretowania świata i nadawania znaczenia własnemu życiu; osoby w trakcie rozmowy osiągają spójność, tworząc wspólne znaczenia.