CCF20110310044

W normie podano również opis lokalizacji słupów, dla których można wykorzystywać krzywe U_D1, U_D2, U_D3, U_D4.

Krzywa ll_m (krzywa 2 na rys. 9.7) może być stosowana do oceny zagrożenia przy słupach linii napowietrznych zlokalizowanych na terenach placów zabaw, basenów, campingów, rekreacyjnych i podobnych, na których ludzie mogą przebywać bez obuwia (nie występuje inna rezystancja obwodu rażenio-wego z wyjątkiem rezystancji ciała ludzkiego).

Krzywa U_D2 (krzywa 3 na rys. 9.7) może być stosowana na terenach, na których można przyjąć, że ludzie maja założone buty tzn. na terenach dróg publicznych, parkingach itp. W takich przypadkach można przyjąć, że rezystancja R_a może mieć najmniejszą wartość 1750 £2.

Krzywa U_D3 (krzywa 4 na rys. 9.7) może być stosowana w miejscach, w których ludzie noszą obuwie i występuje duża rezystywność gruntu np. 2000 £2m. Dodatkowo rezystancja R_a może wynosić ok. 4000 £2.

Krzywa U_D4 (krzywa 5 na rys. 9.7) może być stosowana w miejscach, w których ludzie noszą buty, a rezystywność stanowiska jest bardzo duża, np. 4000 £2m. Należy się wtedy liczyć z rezystancją R_a = 7000 £2.

Norma PN-EN 50341 [N-4] podaje również, podobnie jak norma PN-E-05115 [N-3], podstawowe wymagania i informacje dotyczące budowy uziemień, potencjałów przenoszonych, ograniczenia skutków wyładowań atmosferycznych, pomiarów uziemień, (impedancji uziemień, napięć dotykowych rażeniowych), dokumentacji technicznej, uproszczonych metod obliczania rezystancji uziemienia, wykonania uziomów i przewodów uziemiających, współczynników redukcyjnych linii z przewodami odgromowymi, których uwzględnienie pozwala przy projektowaniu instalacji uziemiających brać pod uwagę prąd uziomowy a nie o wiele większy prąd doziemienia.

9.6. Obliczanie rezystancji i napięć uziomów kratowych i układów uziomowych w skład których wchodzi uziom kratowy i uziomy pionowe

W przypadkach, w których obliczana rezystancja uziemienia R_E ma być porównywana z wartością największą dopuszczalną R_Ep lub służyć ma do obliczania napięcia uziomowego U_E porównywanego z wartością napięcia dopuszczalnego U_Ep, należy stosować wzory obliczeniowe pozwalające uzyskać większą dokładność od otrzymywanej przy zastosowaniu wzorów do obliczeń uproszczonych, często przytaczanych w różnych publikacjach.

Dokładność obliczeń rezystancji (w £2) uziomów kratowych R_E, można uznać za wystarczającą wówczas, gdy zostanie zastosowany niżej podany wzór:

(9.9)

^ln(Jt^)+Kl(js_E^)_K^

w którym: p - obliczeniowa rezystywność gruntu wyznaczona dla elementów poziomych, w £2 m; L, - całkowita długość elementów kraty uziomowej, w m; S_E

88

Podręcznik llsjję

- powierzchnia terenu zajętego przez kratę; t - głębokość pogrążenia kraty uzio-mowej, w m; d] - średnica elementów kraty uziomowej, w m.; K_b K₂ - współczynniki odzwierciedlające wpływ geometrii układu uziomowego na R_Ei podane na rys. 9.9 i 9.10.

Dla układów uziomowych składających się z kraty uziomowej i elementów pionowych, rezystancję układu oblicza się ze wzoru:

R R — R ²

R_F= ^Kl ^ ^El2    (9.10)

^E R_E1+R_E2-2R_E12

w którym: R_E1 - rezystancja kraty uziomowej obliczona ze wzoru (9.9), w £2; R_E2 - rezystancja wszystkich elementów pionowych układu obliczona ze wzoru (9.11), w £2; R_E)2 - rezystancja wzajemna kraty uziomowej i elementów pionowych obliczona ze wzoru (9.12), w £2.

Ol    1

(9.11)

2nrtl

-) ln(—^-)-1 + 2K, —r=(Vn -1)^{2 d}:    V^Se

R_E,2 = (-f-)

JtL,

2L, L,

ln(— + K,( _s ) - K, + ]

(9.12)

gdzie: L_b S_E, p, t, Ki, K₂ - jak we wzorze (9.9); L₂ - przeciętne długości elementu pionowego, w m; n - liczba elementów pionowych; d₂ - średnica elementów pionowych, w m,

W przypadkach, w których cały lub prawie cały prąd zwarciowy I_k spływa do ziemi tylko przez rozpatrywany uziom o rezystancji R_E, tzn. gdy można przyjąć, że I_E = I_kt, napięcie uziomowe oblicza się z zależności:

U_E=R];Iki    (9.13)

Tak proste przypadki, w urządzeniach wysokiego napięcia zdarzają się raczej rzadko. Częściej występują sytuacje, w których uziom stacyjny jest połączony z innymi uziomami zlokalizowanymi poza stacją. W takich sytuacjach założenie I_E = I_kl może prowadzić do znacznego zawyżenia obliczonej wartości U_E, gdyż napięcie uziomowe jest nie tylko spadkiem napięcia na rezystancji R_E wywołanym prądem I_E, ale spadkiem napięcia na wypadkowej rezystancji R_Ew połączonych uziomów, wywołanych sumą prądów I_Ew spływających z tych uziomów do ziemi

U_E = Rew Iew    (9.14)

Prąd I_Ew jest częścią prądu I_kl. Można go obliczyć odejmując od prądu zwarciowego te prądy zwarciowe, które powracają do źródła prądu zwarciowego bez udziału ziemi. Oznaczając przez I_Ea składowe prądów I_E płynące przewodami odgromowymi linii napowietrznych bezpośrednio do źródła prądu zwarcia (bez udziału ziemi) oraz I_T - prąd płynący przez punkty neutralne transfor-

Zeszvt 17