CCF20111010021

43

Metoda Clarka polega na określeniu ilości mianowanego alkoholowego roztworu mydła octasowego, potrzebnego do związania jonów Ca²⁺ i Mg²⁺, które tworzą z mydłem potasowym mydła nierozpuszczalne w wodzie. Po strąceniu jonów Ca²⁺ i Mg²⁺ nadmiar wprowadzonego do wody mydła wywołuje po wstrząśnięciu powstawanie trwałej piany. Reakcje:

2RC00" + Mg²⁺ = (RC00)₂Mg    (48)

2RC00" + Ca²⁺ = (RC00)₂Ca    (49)

Metoda ta nie nadaje się do wód o dużej zawartości magnezu w stosunku do wapnia, •'ody fikać ja tej metody stosowana jest do wód kotłowych.

7.3.3.1. Oznaczanie twardości ogólnej wody za pomocą wersenianu sodowego

Metoda pozwala na szybkie i dokładne oznaczenie twardości ogólnej wody. Polega ona ^-a tworzeniu się związków kompleksowych soli dwusodowej kwasu etylenodwuaminocztero-octowego, zwanego kwasem wersenowym lub Trilonem 8, z jonami wapnia i magnezu. Jako wskaźnika używa się czerni eriochromowej ET, która przy pH około 10 tworzy z jonami sagnezowymi czerwono zabarwiony związek kompleksowy.

Ponieważ wersenian sodowy tworzy bardziej trwałe kompleksy z jonami Ca²⁺ i Mg²⁺ "iż kompleksy tych metali z czernią eriochromową, zatem w czasie miareczkowania werse-"lanem sodowym rozkładają się kompleksy z czernią eriochromową, przy czym wapó tworzy kompleks mniej zdysocjowany i zostaje związany przed magnezem. Koniec miareczkowania -czerowe zabarwienie w obecności nadmiaru wersenianu sodowego zmienia się na niebieskie, gdyż magnez tworzy wtedy barwny związek kompleksowy z wersenianem.

Odczynniki

1.    Bufor amoniakalny o pH = 10. Odważyć 67,5 g ch.cz. NH.C1, dodać 570 cm"⁵ 25%

3    ^ł

‘•H^OH i uzupełnić do 1 dm wodą destylowaną.

2.    Wersenian sodowy.Odważyć 6,65 g dwuwodnego wersenianu dwusodowego, przenieść oo kolby miarowej o pojemności 1 dm'⁵ i uzupełnić do kreski. 1 cm'⁵ tego roztworu odpowiada 0,1 stopnia twardości.

3.    Nasycony roztwór czerni eriochromowej (ET) w alkoholu etylowym.

Wykonanie oznaczenia

Do 100 cm'⁵ badanej wody po oznaczeniu zasadowości M dodać 1 cm⁵ roztworu buforu amoniakalnego (1) oraz 5 kropel czerni eriochromowej ET (3) i zaraz miareczkować wersenianem sodowym (2). Z chwilą pojawienia się brązowofioletowego zabarwienia wersenian dodawać wolno (kroplami, energicznie mieszając po dodaniu każdej kropli), aż do zmiany zabarwienia na zielone. Zmiana zabarwienia z czerwonego na zielone świadczy o koócu reakcji.

Uwaga. W pewnych przypadkach wobec czynników przeszkadzających (Fe, Mn, substancje organiczne), barwa roztworu po dodaniu czerni ET może nie być wyraźnie czerwona. Należy wówczas dodać 1 cm³ 5-proc. roztworu Na_?S lub zamiast siarczku sodowego można użyć 2 cm³ 10-proc. roztworu cyjanku potasowego (KCN), po czym znów kilka kropel ET, aby uzyskać zabarwienie czerowe, gdyż tylko przejście powyższej barwy na zieloną w obecności metyloranżu wskazuje na właściwe zmiareczkowanie.