CCI2014112304

It. Sytuacja dziecka z zaburzoną mową i trudnościami w czytaniu i pisaniu na początku nauki szkolnej

Warunki funkcjonowania dziecka z zaburzoną mową w szkole są o wiele trudniejsze i bardziej skomplikowane niż w przedszkolu:

- w klasie szkolnej dzieci z zaburzoną mową jest o wiele mniej niż w grupie przedszkolnej,

-u dziecka szkolnego zaburzenie jest trudniejsze do usunięcia ponieważ jest bardziej utrwalone,

- grupa rówieśników na tym poziomie nie toleruje już dzieci sepleniących, jąkających się, mało elokwentnych, podobnie jak niezdarnych, płaczliwych itd.

- dziecko znajduje się pod silną presją opinii rówieśników, nauczycieli i rodziców,

- boi się odsunięcia od grupy. W obawie przed śmiesznością staje się lękliwe, niepewne, wypowiada się cicho i jak najkrócej,

koncentracja na nauce czytania i pisania (w pewnym stopniu ograniczająca pracę nad mową spontaniczną), nie pomaga dziecku w usuwaniu zaburzenia,

trudności dziecka powoli nakładają się na siebie i doprowadzają często do zaburzeń w zachowaniu.

Wśród przyczyn niepowodzeń szkolnych zaburzenia mowy zajmują drugie miejsce, tuż po opóźnieniach rozwoju intelektualnego.

Żadnych wątpliwości nie budzi fakt, że poprawna wymowa daje dziecku szansę na większy sukces szkolny i pozwala uniknąć wielu stresów. Zaburzenie mowy może stanowić jedną z najpoważniejszych barier w karierze szkolnej. Proponowane zabawy i ćwiczenia logopedyczne mogą przynieść dziecku ulgę i sukces.

C. Podstawowe wskazówki do pracy logopedycznej z dzieckiem szkolnym

Szczegółowe omówienie zasad pracy logopedycznej z dziećmi na poszczególnych etapach rozwoju mowy można znaleźć w części pierwszej Zabaw logopedycznych... str. 10 - 16' i części drugiej^{1 2} str. 9.

W tym opracowaniu koncentrujemy się na pracy z dziećmi szkolnymi.

Podejmując ten problem musimy uświadomić sobie jak duża różnica dzieli zajęcia logopedyczne z dzieckiem przedszkolnym i szkolnym. Przedszkola nastawione są na pracę korekcyjno-wyrównawczą, a nawet terapeutyczną. Na tę pracę mogą przeznaczyć dość dużo czasu. Szkoła (teoretycznie) powinna mieć te problemy za sobą. Jej praca ukierunkowana jest zatem na realizację konkretnego materiału programowego, głównie naukę czytania i pisania. Ma też niełatwe zadanie zapanowania nad ruchliwością dzieci, ich emocjami, koncentracją, zahamowaniem mowy spontanicznej, podporządkowania nauczycielowi, współdziałania w grupie itd.

Opinia grupy i udział w jej życiu staje się jednym z najważniejszych elementów decydujących o samopoczuciu dziecka w szkole.

Nauczyciel szuka więc możliwości aby w sposób planowy i zorganizowany prowadzić pracę nad mową swoich podopiecznych.

W szkole łatwiej o oparcie na sojusznikach (logopedach, psychologach, pedagogach szkolnych) zarówno w zakresie metodologii, technik, form, jak i indywidualnej terapii.

Nawet największy wysiłek szkoły nie doprowadzi jednak do sukcesu bez zaangażowania w ten proces rodziców dziecka i kontynuowanie pracy w domu. W obecnej sytuacji zadanie to napotyka na coraz większe trudności: pogoń za pracą, pozycją materialną, awansami powoduje, że po drodze rodzice gubią czasem własne dziecko. Tymczasem przy zaburzeniach mowy należy oczekiwać od rodziców zrozumienia sytuacji dziecka, systematyczności, konsekwencji i wiary w powodzenie.

- Pamiętajmy, że pracy logopedycznej nie może prowadzić osoba z zaburzoną mową.

- Pracę zawsze zaczynamy od zajęć opartych na materiale łatwym dla dziecka, gwarantującym pomyślny efekt końcowy. Początkowy materiał nie musi być dostosowany do wieku dziecka, tylko do jego poziomu rozwoju, osobowości, uwarunkowań środowiskowych.

Dlatego unikamy początkowo rygorów czasowych. Dziecko powinno poczuć „twardy grunt” od którego powoli będzie się odbijać, rozwiązując coraz trudniejsze zadania.

- Czas indywidualnej pracy ze szkolnym dzieckiem może osiągać nawet 20-30 min. W grupie natomiast 10-15 min.

- Dzieci szkolne poprawnie wykonują polecenia po jednorazowo podanej instrukcji - nawet wtedy, gdy wymaga ona wykonania kilku poleceń.

K. Kozłowska, Zabawy logopedyczne i łatwe ćwiczenia, cz. I, Kielce, Wyd. Pedagogiczne ZNP, 2005.

- j.w. cz. II, Kielce 2007.