Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (35)

Dla podniesienia udatności zalesień bardzo ważne jest przygotowanie sadzonek. Celem zabezpieczenia korzeni przed przesuszeniem, zanurza się je po wyjęciu ze szkółki w specjalnym preparacie koloidalnym Agricol (1% wodny roztwór zawierający wyciąg z wodorostów morskich). Przez jednorazowe zanurzenie uiglonych części sadzonek w preparacie Silvaplast (20% emulsja wodna) wyraźnie zmniejsza się ich transpirację i fotosyntezę; zabieg ten bardzo wyraźnie poprawia udatność sadzenia wykonywanego latem i jesienią (Mayer 1976).

Przy zalesianiu bardzo duże znaczenie ma też mikoryzowanie miejsc wysadzania. W omawianych warunkach, w przypadku sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym zaleca się wprowadzać 4—5-latki świerka (modrzew 2-3-latki, limba 5—6-latki). Natomiast sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym są na ogół młodsze (świerk 4,5—łatki, modrzew 2,5-latki, limba 4—5-latki) (Mayer 1976).

Sadzenie wykonujemy wczesną wiosną. Przy sadzeniu świerka i modrzewia z nieosłoniętym systemem korzeniowym powstają trudności w związku z wcześniejszym rozpoczynaniem okresu wegetacyjnego w niżej położonych szkółkach w porównaniu z wyższymi położeniami. Zapobiega temu przechowywanie sadzonek w chłodniach przy temperaturze 0°C i 90-95% wilgotności powietrza.

Wczesne, wiosenne sadzenie daje większe korzyści dotyczące szybkiego l lepszego dostosowania się do siedliska (maksymalny przyrost korzeni przed pędzeniem wiosennym).

Zalesienia w lecie wchodzą w rachubę przy sadzeniu z zakrytym systemem korzeniowym.

W przypadku sprawnej organizacji prac i korzystnych warunków pogodowych można przeprowadzać zalesienia jesienne od września do końca (lub połowy) października, zaczynając od miejsc ocienionych. Najpierw należy sadzić limbę, a następnie modrzew, ponieważ po zakończeniu przyrostu na wysokość (w październiku) rozpoczyna się wcześniej wtórny przyrost korzenia u pierwszego wymienionego gatunku. Wcześniejsze przygotowanie jamek znacznie przyspiesza pracę.

Jeżeli rozważy się korzyści i wady, to przy zalesianiu w wysokich położeniach należałoby w jak najszerszym zakresie stosować sadzenie z zakrytym systemem korzeniowym, co uniezależnia nas w dużym stopniu od pory sadzenia (Mayer 1976).

Odtwarzanie górnej granicy lasu w Karpatach dotyczyć może Tatr i Babiej Góry, których szczyty sięgają powyżej górnej granicy lasu. Zalesienia i odnawiania w piętrze regla górnego są wykonywane także, oprócz wymienionych wyżej pasm górskich, w innych częściach Beskidów, zwłaszcza w Beskidzie Wysokim (Pilsko, Romanka i Polica), Sądeckim (Radziejowa) i w Gorcach. W Sudetach las osiąga górną granicę tylko w Karkonoszach (Śnieżka) i w Górach Śnieżnych na Śnieżniku Kłodzkim, a zatem w tych pasmach istnieje potrzeba wykonywania prac zalesieniowych i odnowieniowych według zasad zalecanych dla terenów wysokogórskich.

W uzupełnieniu warto dodać, iż na ogólną długość górnej granicy lasu w Polsce, która wynosi 229,75 km, granicę naturalną stanowi 115,62 km (tj. 50,3%) a 114,13 km (49,7%) granicę sztuczną (Zientarski 1985).

Z prawnego punktu widzenia odtwarzanie górnej granicy lasu może napotkać trudności, bowiem tereny te leżą zazwyczaj na obszarze objętym ochroną ścisłą.

Przedstawione zasady zalesiania terenów wysokogórskich i odtwarzania górnej granicy lasu mogą być wykorzystane na terenach objętych zamieraniem lasów. Dotyczy to w szczególności: Karkonoszy, Gór Izerskich i Gorców.

Zagadnienie rekonstrukcji górnej granicy lasu i zalesień lub odnowień w strefie regla górnego w warunkach skażeń środowiska stanowi zasadniczo odrębne zagadnienie (Zientarski 1990).