CCF20130102077

Rys. 6. Połączenie czołowe uzwojeń wzornikowych

kowych zezwojach oraz u z w oj e n i e koszykowe. Różnią się one rozpiętością zezwojów oraz sposobem budowy grup (rys. 7).

Dawniej uzwojenia jednowarstwowe były stosowane w większości silników prądu przemiennego. Obecnie uzwojenia te są wypierane przez uzwojenia dwuwarstwowe, które mają lepsze właściwości elektryczne.

W obecnie produkowanych seryjnie w Polsce silnikach trójfazowych, o mocach 0,6-f-100 kW (przy 4 biegunach), uzwojenia jednowarstwowe są stosowane tylko w silnikach mniejszych mocy (do ok. 4 kW). Ponadto bywają stosowane w silnikach jednofazowych oraz w silnikach o mocy większej niż 100 kW na napięcie do 3000 V. Jednak spośród silników dawniejszej produkcji, znajdujących się jeszcze obecnie w użyciu, wiele ma uzwojenia jednowarstwowe.

1. 3. 2. Uzwojenia dwuwarstwowe

W jednym żłobku uzwojenia dwuwarstwowego znajdują się dwa boki różnych zezwojów, umieszczone w dwóch warstwach: górnej i dolnej. Zwykle jeden z boków każdego zezwoju zajmuje górną połówkę jednego żłobka, a drugi bok—dolną połówkę innego żłobka. W tym przypadku liczba zezwojów uzwojenia jest równa liczbie żłobków. Sposób wykonania uzwojenia dwuwarstwowego przedstawia rys. 8. Zezwoje w uzwojeniu dwuwarstwowym mają zwykle jednakowy kształt i wymiary, co stanowi dużą zaletę z punktu widzenia wykonania, gdyż umożliwia całkowite przygotowanie zezwojów na jednakowych wzornikach.

Uzwojenia dwuwarstwowe są obecnie powszechnie stosowane w trójfazowych silnikach prądu przemiennego. W Polsce silniki średnich i większych mocy wykonuje się z uzwojeniami dwuwarstwowymi.

Rozróżnia się dwa zasadnicze typy dwuwarstwowych uzwojeń prądu przemiennego: uzwojenia zwykłe i prętowe.

Rys. 8. Uzwojenie dwuwarstwowe: a) fragment zapełnionego żłobka; b) kształt połączeń czołowych

Uzwojenia dwuwarstwowe zwykłe składają się z wielozwojnych zezwojów symetrycznych o kształcie sześciokątnym (rys. 9), ukształtowanych na specjalnym wzorniku. Zezwoje o jednakowych wymiarach zwykle mają poskok skrócony do ok. 0,8 poskoku średnicowego.

Rys. 9. Zezwój uzwojenia dwuwarstwowego zwykłego pętlicowego

Grupa zezwojów powstaje przez połączenie ze sobą sąsiednich zezwojów. Na rysunku lOa pokazano schematycznie dwie grupy tworzące pasmo fazowe. Pod liniami oznaczającymi zezwoje są narysowane połączenia między zezwojami i połączenia między grupami. Linie przerywane oznaczają boki zezwojów leżące w dolnej warstwie, na dnie żłobków. Uzwojenia takie są bardzo rozpowszechnione w stojanach trójfazowych silników indukcyjnych.

W niektórych silnikach obecnie produkowanych serii zastosowano dwa nowe rodzaje uzwojeń: uzwojenie dwuwarstwowe o różnej rozpiętości zezwojów (rys. lOb) oraz uzwojenie j e d n o w a r s t w o w o - d w u-warstwowe (rys. lOc) stanowiące kombinację uzwojenia dwuwarstwowego z jednowarstwowym. W rozdziale 2 niniejszego, siódmego wydania książki podano schematy tego rodzaju uzwojeń.

Rys. 7. Uzwojenia wzornikowe: a) wzornikowe grupowe; b) wzornikowe o jednakowych

zezwojach; c) koszykowe

9