Choroby wew3184

Choroba Grama i Basedowa jest zespołem szerszym niż sama nadczynność gruczołu tarczowego, która stanowi w przebiegu tej choroby proces dominują, ale nie jedyny. Występuje tu również obrzęk przcdgoleniowy (odkładanie glikozoamino-glikanów w skórze), o nieznanej patogenezie, nie występujący w innych postaciach nadczynności gruczołu tarczowego,

Orbitopatla której wyrazem jest przede wszystkim wytrzeszcz, niekiedy tylko łzawienie tub zwiększenie wrażliwości na światło coraz częściej bywa uważana za samodzielni! jednostkę chorobową o mechanizmie autoimmunołogicznym. Choroba Gravesa i Basedowa oraz orbitopatla często (ale nic zawsze) występują równocześnie. Przyczyną orbitopatii są przeciwciała cytotoksycznc (może identyczne z wykazywanym we krwi chorych czynnikiem wytrzeszczorodnym - czophthalmos producing substance; EPS), uszkadzające zewnętrzne mięśnie gałki ocznej i reagujące / antygenem (antygenami) tyreocytów. Główną przyczyną wytrzeszczu (a zatem i możliwych zaburzeń widzenia) jest obrzęk zewnętrznych mięśni gałki ocznej uwarunkowany procesem zapalnym oraz rozwój tkanki łącznej tak wewnątrz mięśni, jak i tkanki /cwnątr/mięi-niowej. Co więcej, fibroblasty tkanki łącznej wydzielają wodochłonnc glikozoammo* glikany, co powoduje obrzęk tej tkanki i również przyczynia się do progresywnego wypełnienia oczodołu. Tkanka łączna wypełniająca oczodół w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa wykazuje cechy podobne, co podskórna tkanka łączna obrzęku przedgoleniowego.

—    ZABURZENIA REGULACJI HORMONALNEJ GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ

—    HOMEOSTAZA GOSPODARKI WAPNIOWO-FOSFORANOWEJ. PARATHORMON, KALCYTRIOL I KALCYTONINA

Kinetyka wapnia i fosforanów oraz ich znaczenie biologiczne

Ciało dorosłego człowieka zawiera 1100 - 1400 g wapnia, z czego 99% w kościach, a tylko 1% w tkankach miękkich oraz we krwi. Stężenie wapnia w osoczu wynosi 2,25-2/75 mmol/l (9-11 mg%), 7. czego 35-50% jest związane z białkami, 45- 53% jest wolnym wapniem /jonizowanym, a 5-12% występuje jako związki kompleksowe z anionami: wodorowęglanowym, fosforanowym i cytrynianowym. Tylko wapń jonizowany jest czynny biologicznie. Kości są „zbiornikiem”, który może zarówno przyjmować, jak i odddawać wapń; ich metabolizm jest więc ściśle powiązany z gospodarką wapniowo-fosforanową,

Fosforany nieorganiczne występują w osoczu krwi jako HPOT (około 1,05 mmol/l) oraz HjPO* (około 0,26 mmol/l). Tworzą one jeden z układów buforowych krwi; bardziej istotne znaczenie ma ten układ w płynie wewnątrzkomórkowym i w moczu.

Zapotrzebowanie na wapń i fosforany wynosi po około 1 g na dobę; z tego wchłania się w jelitach około 200 mg wapnia i 600 mg fosforanów. Zwiększenie zawartości wapnia w diecie powoduje zmniejszenie wchłaniania fosforanów. W warunkach równowagi metabolicznej dobowe wydalanie wapnia i fosforu przez nerki odpowiada ich dobowemu wchłanianiu w jelitach.

Wapń jest wyznacznikiem progu pobudliwości komórek (stabilizacja potencjału błonowego), ma znaczenie w procesie odnowy tkanki kostnej, sprzężenia elektromechanicznego w mięśniach, aktywacji enzymów komórkowych (w tym także działania hormonów na komórki docelowe), krzepnięcia krwi. Fosforany zapewniają tworzenie wysokoenergetycznych związków fosforowych, mają też znaczenie w odnowie tkanki kostnej i błon komórkowych.

Stężenie wolnych jonów wapniowych w cytoplazmie komórek wynosi około 100 nmol/1. W osoczu krwi oraz w płynie tkankowym stężenie to równa się około 1,3 mmol/l, a więc istnieje

Ryc. 540.

Mechanizmy homeostazy wapniowej (odpowiedź na hipokalccmię). Szczegółowy opis w tekście, IV ' stężenie wapnia zjonizowanego w osoczu krwi; Prrn — stężenie parathormonu w osoczu krwi. Nadmiar wapnia we krwi i płynie tkankowym (hiperkałcemia) jest przyczyną wyłączenia systemów regulacyjnych w ogniwach 3 ~7.

wyraźny gradient stężenia jonów Ca³⁺ skierowany ku wnętrzu komórki. Wiele hormonów i ncuromediatorów zwiększa zawartoić Ca^!* w komórkach (patrz lab. 5.6).

Stężenie jonów wapniowych w komórce jest wypadkową ich wnikania błonowymi kanałami wapniowymi oraz usuwania (głównie, ale nie wyłącznie) przez pompę jonową: ATPazę zależną od Ca¹* i H*, wymieniającą jon Cu²* na dwa jony H ’. W cytoplazmie komórki wapń znajduje się przede wszystkim w mitochondriach oraz siateczce iródplazmatycznej.

Spośród wewnątrzkomórkowych białek wiążących wapń najważniejszymi są — bardzo wzajemnie podobne co do struktury i znaczenia czynnościowego kalmodulina i troponina C (ta ostatnia w komórkach mięśni szkieletowych i serca). Kalmodulina jest polipcpiydem (148 aminokwasów) o masie cząsteczkowej 16700. Jej cząsteczka może związać cztery jony wapniowe. Wiązanie wapnia z wewnątrzkomórkowymi receptorami wapniowymi, przede wszystkim kal

m