Denzin i Lincoln0008

26 Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln

do krawędzi podestu. Z rosnącą prędkością wózek stacza się po schodach, po martwycŁ ludziach. Dziecko obija się w wózku od ściany do ściany. Żołnierze kierują karabin) w stronę grupy rannych mieszkańców. Student krzyczy, gdy wózek stacza się po sch( dach, by wreszcie przewrócić się do góry kołami (Cook 1981, s. 167)¹⁰.

Montaż wykorzystuje krótkotrwałe obrazy do stworzenia jasno określonych sensów zaniepokojenia i złożoności. Zaprasza widzia do konstruowania interpretacji które budują się jedna na drugiej, w miarę jak akcja się rozwija. Te interpretacje opierają.się na skojarzeniacn między skontrastowanymi obrazami, które mieszają się ze sobą. U podstaw montażu leży założenie, że widzowie odbierają i interpretują ujęck w „montażu nie sekwencyjnie, kolejno jedne po drugich, czy jedno naraz, lecz raczt symultanicznie^>'^> (Cook 1981, s. 172). Widz układa sekwencje razem w znaczącą emc cjonalną całość, tak jak przy spojrzeniu, wszystkie razem.

Badacz jakościowy, który wykorzystuje montaż, jest jak twórca patchworków lut muzyk jazzowy. Twórca patchworków łączy, montuje i składa segmenty rzeczywistość razem. Proces ten tworzy i nadaje psychologiczną i emocjonalną jedność - wzór - dk interpretacyjnego doświadczenia. We współczesnych badaniach jakościowych mam) wiele przykładów montażu (zob. Diversi 1998; Holman Jones 1999: Lather, Smithies 1997; Ronai 1998; zob. także Holman Jones, rozdział 30 w tomie drugim). Badacze wykorzystują wiele różnych głosów, różnych rodzajów tekstów i różnych rodzajów pisma. Patti Lather i Chris Smithies (1997) tkają złożony tekst o AIDS i kobietach, które mają pozytywny wynik HIV. Stacy Holman Jones (1999) tworzy performatywny tekst, wykorzystując słowa bluesów śpiewanych przez Billie Holiday.

W tekstach bazujących na metaforach montażu, patchworku, jazzowej improwizacji wiele rzeczy zachodzi równolegle - różnorodne głosy, różnorodne perspektyw)', punkty widzenia, kąty widzenia. Podobnie jak performatywne teksty autoetnograficz-ne, prace wykorzystujące montaż symultanicznie kreują i ustanawiają moralne znaczenia. Przemieszczają się one od znaczeń osobistych do politycznych, od lokalnychj do historycznych i kulturowych. Są tekstami dialogicznymi. Zakładają istnienie aktywnej publiczności. Tworzą przestrzenie wymiany między czytelnikiem a autorem. Robią one coś więcej niż przekształcanie Innego w obiekt podglądany przez naul społeczne (zob. w tym tomie Alexander, rozdział 16; Holman Jones, rozdział 3( w tomie drugim).

Badanie jakościowe z istoty jest badaniem wykorzystującym wiele metod (Flickl 2002, s. 226-227). Triangulacja, czyli wykorzystanie wielu metod, odzwierciedla próbę obrony głębszego rozumienia badanego zjawiska. Rzeczywistość obiektywna nie może

¹⁰ W porcie dwa wielkie działa powoli przesuwają się w stronę kamery. Słowa na ekranie informują nas, że „w odpowiedzi na zbrodnie władz wojskowych Odessy padły strzały z pancernika”. Finalna sekwencja składająca się z montażu trzech klatek pokazuje najpierw rzeźbę śpiącego lwa, następnie lwa podnoszącego się ze snu, wreszcie lwa ryczącego, symbolizującego gniew ludu rosyjskiego (Cook 1981, s. 167). W tej sekwencji Eisenstein korzysta z montażu, aby wydłużyć czas, stworzyć dla tego okropnego zdarzenia cza psychologiczny. Przez wydłużenie tej sekwencji, przez pokazanie dziecka w wózku, żołnierzy strzelającyct do mieszkańców, krwi na rękawiczkach matki, osuwającego się po schodach wózka, sugeruje nam ogrom ] dokonanych zniszczeń.