Drzewo życia1

radycyjnych nie jest najlepszy drogą do ibh rzeczy

wistego poznania. Skojarzenie Diabla ze Smokiem nie jest pErzypadkowe. Opiera się po prostu na nie znanych nam jeszcze podstawach.

bła — istoty akwatycznęj w podziemia. Społeczności chłopskie wiedział^ jednak, a śwradczr o tym wiele za-

pis o w etnograficznych, że Diabeł nie Tvlko został stra-eony, ale i przykuty łańcuchem do słupa we wnętrzu ziemi. Łańcuch jest przez cały rok rozkuwany przez samego Diabła lub jego pomocników, albo fflm się rnz-rywa. a gdy już tylko jedno ogniwo dzieli Diabła od wolności, zrasta się ponownie. Dzieje się tak zawsze w okresie świąt wielkanocnych; scalenie łańcucha było uważane za warunek trwania świata. Gdy Diabeł się wyswobodzi, wznowiona zostanie między nim a Bogiem walka zwiastująca koniec świata. Ziemie zaleje woda

Ten obraz

vwiofow reorsEn

u kosmicznegi

do dwóch podstawowych elementów towanyeh przez bóstwa stwórcze.

W rozrywającym się i zrastającym łańcuchu widzieć można symboliczne przedstawienie cyklu 'wegetacyjne-

go ziemi

pzttv moment nie przypadkowo zbiegał

się ze świętami wielkanocnymi. Zapoczątkowywały one w życiu społeczności chłopskich nowy rok gospodarczy. Wiosnę, jak każdy inny przełomowy okres w roku, cechowało pewne niebezpieczeństwo. Przebudzenie się przyrody do życia nie było bowiem pewne i oczywiste, gdyż równie dobrze Diabeł mógł któregoś roku zerwać się z łańcucha. Skłania to do przypuszczenia, że ludzie oczekiwali jakiegoś znaku unaoczniającego im radosną nowinę, makii świadczącego, iż niebezpieczeństwo w tym roku minęło, a groźba kataklizmu została odsu-meta.