Drzewo życia2

Znakiem tym było pierwsze uderzenie pioruna, pierwszy usłyszany grzmot. Informacja ta wyjaśnia przy okazji nieco tajemnicze, rzekomo samoistne zrastanie się łańcucha diabelskiego. Nie zrasta się on sam, ale piorun skuwa go na powrót, nie dopuszczając do zachwiania równówagi sił w kosmosie. Skuwając łańcuch dokonuje on jednocześnie otwarcia ziemi umożliwiając jej ujawnienie pełni mocy życiowej. Każde wiosenne uderzenie pioruna było powtórzeniem pierwszego w dziejach świata uderzenia, które zapoczątkowało istnienie kosmosu i życia. Inaczej mówiąc, w świadomości ludu corocznie dokonywała się realizacja mitu kosmogonicznego, następowało powtórzenie stworzenia.

Większej wyrazistości nabiera teraz postać Diabła. Jest on istotą chtoniczną, symbolem ziemi z konieczności. Został skazany na przebywanie w jej wnętrzu. Rozrywanie łańcucha zdaje się być obrazowym odzwierciedleniem ubywania sił płodności spowodowanego wyzwalaniem się Diabła z cech chtonicznych. Prowadzi to w rezultacie do nastania jesieni, a potem okresu zimowej martwoty, pory roku utożsamianej przez lud ze śmiercią. Diabeł pozbywający się „więzów” chtonicznych i powracający do swej wodnej natury staje się uosobieniem sił destrukcyjnych, podobnie jak węże przeobrażające się w smoki.

Wszystko to umożliwia całościowe ujęcie natury Diabła. Będąc pierwotnie istotą akwatyczną, po strąceniu przybiera on cechy chtoniczne (stając się personifikacją ziemi), ale zachowuje potencjalną zdolność powrotu do swej wyjściowej, przyrodzonej natury przy końcu świata, kiedy znów będzie tylko uosobieniem wód kosmicznych. Schemat ten odpowiada w pełni przemianom węży, które również przechodzą przez trzy fazy rozwojowe (schemat 1).

35