Drzewo życia7

dawnicą lub Radunicą. Zanoszono wówczas jaja na cmentarze, toczono je po mogiłach lub zakopywano w ziemi. I tu jajo pojawia się jako symbol odrodzenia, służąc, być może, jednocześnie jako ofiara mająca pobudzić do działania dusze związane z wegetacją.

Wielkanocne święto zaduszne różniło się od poznanych poprzednio. Nie obowiązywały bowiem wówczas zakazy przędzenia; tkania, szycia, motania i wicia. Czyżby więc nie były one w sposób konieczny związane z obrzędami ku czci zmarłych, jak utrzymywano?

Odrodzenie życia, następujące wraz z przybyciem wiosny, obejmowało oprócz przyrody także ludzi oraz istoty nadprzyrodzone, przynajmniej demony domowe, które, uroczyście „wyprowadzone” w Sródpościu, współdziałają z rodzącą ziemią. A demony wodne?

Białorusini uważali, że w Wielki Czwartek rusałki wychodzą z wody; Bułgarzy — że Pan Bóg pozwala duszom wędrować po ziemi od Wielkanocy do Zielonych Świątek. Wydaje się, że na terenie Polski śladem przekonania o aktywizacji demonów w tym okresie jest przede wszystkim zakaz kąpieli od Wielkanocy do św. Jana. Jego motywacje są jednoznaczne: „bo może ukońsić jakiś robok 'lub diabeu utopić”, bo „robactwo wodne a szczególniej węże mają moc szkodzenia kąpiącemu się, kąsząc go”. Mówiono także wprost, że nie należy się kąpać, ponieważ do dnia św. Jana topielce „mają wielką moc do człowieka”.

Wraz z nastaniem wiosny demony wodne wchodziły więc w okres najaktywniejszej działalności. Było to poniekąd konsekwencją ich natury i powiązania z wodą. Nie mogąc uczestniczyć w pełni w kosmicznym rytmie życia, demony ciążyły ku każdemu przejawowi nowego istnienia, czego najlepszym przykładem ich „zainteresowanie” noworodkami. Wiosna jest doskonałą okazją do zaspokojenia nie zrealizowanej w życiu potencji.

190