DSC00246 (8)

Wybrane stany naglące u chorych na nowotwory

a

2. Zespół żyły głównej górnej

HpEFINICJA

Zespół żyły głównej górnej (ZŻGG) to zespół objawów spowodowanych utrudnieniem odpływu krwi z żyły głównej górnej do prawego przedsionka serca.

Bempemiologia

ZŻGG występuje u 3% chorych na raka płuc oraz u 8% chorych na chłoniaki.

Betiologia I PATOGENEZA_

Przyczyną ZŻGG może być:

1)    zwężenie żyły głównej górnej

a)    ucisk z zewnątrz

—    rak płuca (75% wszystkich przypadków ZŻGG, w tym rak drobnokomórkowy 40%), rzadziej nowotwory zarodkowe rozwijające się w śródpiersiu, przerzuty raka piersi

-    węzły chłonne śródpiersia (głównie chłoniaki [10-15%])

b)    naciek nowotworowy ściany żyły

ć) przyczyny nienowotworowe (tętniak aorty piersiowej, przewlekłe zapalenie śródpiersia)

2)    zakrzepica żyły głównej górnej, np. związana z cewnikowaniem żył centralnych

3)    guz prawego przedsionka serca (rzadko).

Bobraz KLINICZNY I ROZPOZNANIE

Objawy podmiotowe i przedmiotowe_

1. Objawy zależne od wzrostu ciśnienia żylnego powyżej miejsca zwężenia i utrudnienia odpływu krwi z mózgu

Nasilenie tych objawów zależy od wydolności obocznego krążenia żylnego.

1) obrzęk i rumień lub zasinienie twarzy i szyi, przekrwienie spojówek, obrzęk kończyn górnych 2} stałe wypełnienie żył szyjnych

3)    ból i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, rzadziej drgawki i inne objawy związane ze wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego (rozdz. IX.A.3)

4)    poszerzenie żył powierzchownych na klatce piersiowej — wtedy, gdy ZŻGG rozwija się powoli i wytworzy się krążenie oboczne (tak się dzieje w znacznej części przypadków)

2. Objawy związane z uciskiem tchawicy i przełyku oraz uszkodzeniem nerwu krtaniowego wstecznego

1)    duszność

2)    chrypka

3)    trudności w połykaniu

4)    stridor (szczególnie alarmujący objaw, świadczący o zagrożeniu niedrożnością dróg oddechowych)

Należy wykluczyć nienowotworowe przyczyny ZŻ( a w przypadku nowotworu zawsze określić typ his giczny i stopień zaawansowania, jeśli rozpoznanie B było wcześniej ustalone.

Badania pomocnicze    j

RTG klatki piersiowej zazwyczaj uwidacznia poszB nie śródpiersia przez guz umiejscowiony przytchawfl we wnęce płuca albo w przednim śródpiersiu. U -25%j rych występuje również płyn w jamie opłucnej, z powoH niedrożności naczyń chłonnych i wzrostu ciśnienia * nego. U 5-15% chorych RTG klatki piersiowej jest widłowy.

Sieczenie    j

Należy wdrożyć leczenie mające na celu poprawę pow^ tu żylnego z obszaru położonego powyżej zwężenia. |S to możliwe, należy od razu podjąć leczenie przyczyno| adekwatne do rozpoznania mikroskopowego.

1* Wstępne leczenie objawowe

1)    deksametazon 16-32 mg/d i.v. przez 7 dni, następuj stopniowe zmniejszenie dawki

2)    opanowanie duszności - morfina, midazolam (ros| XIV)

3)    niekiedy stosuje się diuretyk pętlowy i.v.

2. Leczenie przyczynowe

1)    pilne napromienianie śródpiersia - w większości nś| tworów jest postępowaniem z wyboru; u -70% chor* prowadzi w ciągu 2 tygodni do zmniejszenia objaw^B ZŻGG

2)    w przypadku chłoniaków i raka drobnokomórn go płuca zastosowanie radioterapii należy poprzeć chemioterapią

3)    inne metody, np. wprowadzanie stentu do żyły gjjB nej górnej, w przypadku zakrzepicy rozważenie łl^H nia trombolitycznego

3. Nadciśnienie wewnątrzczaszkowe

ETIOLOGIA I PATOGENEZA

Nadciśnienie wewnątrzczaszkowe może być powikłanie^H zarówno pierwotnych, jak i przerzutowych nowotwonfrB mózgu. Przerzuty do mózgu stwierdza się u 10-30^ff chorych na zaawansowany nowotwór złośliwy, nąjdB ściej w przypadku raka piersi, płuc i czerniaka. Prz| czyną zwiększonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego|H| oprócz samej masy guza, naczyniopochodny obrzęk tkaj ki mózgowej otaczającej guz, powstający wskutek uszkfi dzenia bariery krew-mózg. Przyczynia się do tego głói * ne patologiczne unaczynienie guza pozbawione ścisłycj połączeń pomiędzy komórkami śródbłonka oraz lokali

2040