DSC00297 (16)

791

Choroby źołqdko

jch przeżywalność. In vivo dopiero 10% alkohol wywołuje niewielkie zmiany. Polegają one najpierw na złuszczaniu się nabłonka kontaktującego się z alkoholem. Złuszczanie zachodzi całymi płatami komórek (nadal komórki utrzymywane _gą przez desmosomy, natomiast porozrywane są hemidesmosomy na powierzchni dolnej i bocznej komórek). Towarzyszy temu niewielki obrzęk lawina propria (wywołany m.in. ucieczką fibryno-peptydów ze światła naczyń). Przy 20% etanolu może wystąpić już powierzchowna wybroczynka krwawa (oprócz wyżej wymienionych zmian), przy stężonym alkoholu widoczne są większe wylewy krwawe, martwice krwotoczne na szczytach fałdów śluzówki, a sąsiednie gruczoły mają poszerzone światło. W świetle powierzchownych odcinków żyłek zbiorczych mogą wystąpić zakrzepy. Przewlekłe nadużywanie alkoholu wymusza zwiększenie regeneracji błony śluzowej, natomiast samo prawdopodobnie nie prowadzi do zapalenia przewlekłego w tradycyjnym sensie tego słowa.

Uszkodzenie polekowe

Liczne leki uszkadzają błonę śluzową żołądka.

Najlepiej poznane są efekty działania nieste-roidowych leków przeciwzapalnych, np. aspiryny. Są to inhibitory produkcji prostaglandyn. Jednorazowe zażycie aspiryny powoduje już po godzinie drobne podnabłonkowe wybroczyny krwawe. Regularne zażywanie prowadzi w ciągu 24 godzin do licznych drobnych, krwotocznych nadżerek, których liczba narasta do 3 dnia zażywania leku. Po tym okresie zmiany uzyskują plateau, a nawet ich nasilenie może maleć. Zmiany są zarówno wynikiem toksycznego działania leku, jak i zaburzeń mechanizmów obronnych, z których bardzo ważnym jest utrzymanie śluzówkowego przepływu krwi. Przewlekłe zażywanie aspiryny (i innych NSAID) prowadzi do tzw. NSA-ID - gastropatii, a u części pacjentów prowadzi do rozwoju wrzodu trawiennego. Gastropatia poaspirynowa (której przeciwdziała zażywanie mizoprostolu razem z aspiryną, a więc jest to zmiana wynikła z niedoboru prostaglandyn) polega na obrazie tzw. gastritis chemica lub wg nowszej nazwy gastritis reactiua. Błona śluzowa jest obrzękła, dotyczy to szczególnie powierzchownych warstw lamina propria, poszerzone są także jej naczynia, zwłaszcza żyłki zbiorcze. Widoczne są pasemka mięśniówki penetrujące śluzówkę od muscularis mucosae. Natomiast naciek zapalny jest bardzo skąpy. Taki obraz jest tylko u pacjentów bez infekcji Helicobacter

pylori. Zapalenie wywołane bakterią zmienia śluzówkę i „pokrywa” obraz gastritis reactina. Wrzód aspirynowy praktycznie podejrzewamy wtedy, gdy stwierdzimy, że śluzówka w otoczeniu wrzodu nie wykazuje większych zmian zapalnych.

Wpływ sterydów

Sterydy same nie wywołują charakterystycznych zmian w błonie śluzowej, natomiast nasilają one efekt zarówno NSAID jak i refluksu żółci. Równoczesne podawania NSAID i sterydów 10-krot-nie zwiększa zagrożenie krwawieniem. Sterydy obniżają produkcję śluzu i wymianę komórek nabłonkowych (spowalniają gojenie), prowadząc do rozrostu komórek G i hipergastrynemii.

Inhibitory receptorów H2 i inhibitory pompy wodorowej (np. omeprazol) przyspieszają gojenie nadżerek i owrzodzeń. Przewlekłe stosowanie prowadzi do hiperplazji komórek G i hipergastrynemii skutkującej rozrostem komórek EC1, choć praktycznie nie grozi to rozwojem rakowiaka.

Środki żrqce

Kwasy, zasady, pestycydy połknięte omyłkowo (lub w celach samobójczych) mogą rozlegle uszkadzać błonę śluzową. Podobnie żołądek i jelito może uszkadzać chlorek rtęci. W fazie gojenia wszystkich tych uszkodzeń może dojść do znacznych zwłóknień prowadzących do zwężeń, a nawet niedrożności.

Zmiany niedokrwienne

Ogniskowe zmiany niedokrwienne są pospolitą przyczyną zmian zapalnych czy też owrzodzeń. Zawały natomiast rozwijają się rzadko ze względu na bogate połączenia naczyniowe. W tym względzie nieco upośledzona jest krzywizna mała, w której występują tzw. tętnice przebijające (od surowicówki, zachowujące się jak tętnice końcowe). Być może jest to przyczyna częstszych zmian na krzywiźnie małej od kąta do odźwiemika. Niedokrwienie powoduje też zaburzenia perystaltyki doprowadzające do zaburzeń opróżniania żołądka. Zmiany typu zawału (rzadkie) mogą wiązać się ze skrętem żołądka, zatorami z mas miażdżycowych, zakrzepicą żył czy wreszcie z niewydolnością naczyń krezki.

Zmiany po napromienianiu

i Dawka promieniowania powyżej 4000 radów wywołuje zmiany zapalne ostre i przewlekłe z obecnością martwic i nadżerek.